Na terenie stanowiska archeologicznego Plan de Ayutla w Chiapas, archeolodzy Narodowego Instytutu Antropologii i Historii (INAH-Conaculta) w Meksyku odkryli teatr Majów sprzed 1200 lat. Kierownik projektu, Luis Alberto Martos López przypomniał, że podobne budowle, nawet znacznie większych rozmiarów, zostały już wcześniej odnalezione w innych miastach Majów, jak Tikal (Gwatemala), Chinkultic (Chiapas), Pechal, Peor es Nada i Edzná (Campeche). Największą jest niewątpliwie Nohochná („Wielki dom”) w Edzná, ze schodami skierowanymi na rozległy dziedziniec, mogący pomieścić znaczną ilość widzów.
 |
| Budowla Nohochná („Wielki dom”) w Edzná (Campeche, Meksyk) |
Funkcja takich budowli była badana od 1985 roku, między innymi przez archeologów: Armando García Gutiérreza z UNAM w Meksyku i Takeshi Inomata z Uniwersytetu w Arizonie. Wzmianki na temat budowli mogących służyć przedstawieniom teatralnym sięgają jednak już XVI wieku. Diego de Landa, w swej Relación de las cosas de Yucatán, opisując majańskie miasto Chichén Itzá podaje, że na wprost północnych schodów Piramidy Kukulkana (znanej też jako El Castillo, Zamek) wznosiły się dwie kamienne platformy, na których wystawiano dla rozrywki sztuki komediowe i farsy. Jak podkreślił Luis Martos López takim celom służyły przypuszczalnie Platformy Wenus i Jaguarów.
.jpg) |
| Platforma Jaguarów w Chichén Itzá (Jukatan, Meksyk) |
Do teatru w Plan de Ayutla dostęp był jednak bardziej zastrzeżony, zatem przypuszczalnie służył on jedynie członkom rodziny królewskiej i przedstawicielom elity. Teatr znajduje się na Akropolu Północnym, stanowił część kompleksu pałacowego i mógł pomieścić około 120 osób. Dla utworzenia sceny – z trzema szerokimi stopniami – przystosowano dziedziniec otoczony wcześniejszymi konstrukcjami i w jednej z budowli usunięto fasadę. Wystawiane sztuki miały z pewnością nie tylko charakter artystyczny, religijny czy symboliczny, ale również wydźwięk polityczny. W pobliżu amfiteatru znaleziono instrumenty muzyczne, okaryny i gwizdki, a także stiukowe rzeźby przedstawiające jeńca, bóstwa kukurydzy i słońca oraz nietoperza, które musiały zdobić niegdyś fryz budowli. Scena amfiteatru mogła stanowić też miejsce prezentacji jeńców, których publicznie poniżano, pozbawiając odzienia i ozdób oraz okaleczając.
Prace archeologiczne prowadzone w Plan de Ayutla pokazały, że ośrodek ten został zamieszkany już około 150 r. p.n.e., a odnaleziona tam ceramika świadczy, iż przetrwało do około 1100 roku. Do dziś uczeni nie potrafią z całkowitą pewnością ustalić, czy było to dawne Sak Tz’i’ czy Ak’e.
 |
| Budowle Akropolu Północnego w Plan de Ayutla (Chiapas, Meksyk) |
Jedynym pełnym dramatem teatralnym, który przetrwał z czasów prekolumbijskich, jest sztuka Rabinal Achi. W 1855 roku Bartolo Ziz, jeden z Indian K’iche’, podyktował tekst sztuki Brasseurowi de Bourbourg, a ten przetłumaczył ją na język francuski i opublikował. Skoro ten dokument indiański był przygotowany jako tekst spektaklu odgrywanego przy akompaniamencie muzyki i wzbogaconego tańcem, zatem jest bardzo prawdopodobne, że tego rodzaju sztuki wystawiano nie tylko w czasach kolonialnych, ale i wcześniej, w okresie klasycznym.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz