Miasta Majów: Izamal (stan Jukatan, Meksyk)

Ruiny dawnego majańskiego ośrodka Izamal położone są na terenie kolonialnego miasteczka o tej samej nazwie, tworząc harmonijne połączenie dwóch odległych w czasie światów. Izamal, zamieszkiwane przez Majów od późnego okresu  preklasycznego aż do konkwisty hiszpańskiej, zajmowało niegdyś obszar około dziesięciu kilometrów kwadratowych. Jeszcze w połowie XVI wieku, jak podaje Diego de Landa, znajdowało się w Izamal około dwunastu najróżniejszych piramid, z których największa wyróżniała się pięknem i wysokością.



Panorama miasteczka Izamal

Niestety Hiszpanie właśnie tutaj postanowili wybudować swe miasto, co doprowadziło do zniszczenia majańskich świątyń i pałaców. Tam, gdzie przed wieloma laty wznosiła się wspaniała rezydencja, zamieszkiwana przez kapłanów i nazywana Ppapp Hol Chac, powstał kościół parafialny i klasztor św. Franciszka, do budowy których wykorzystano kamienie pochodzące z majańskich budowli.



Klasztor św. Franciszka

W 1840 roku dotarli do Izamal John Lloyd Stephens i Fryderyk Catherwood. Dzięki ich relacji i rysunkom wiemy na przykład, że budowlę zwaną Kabul zdobił niegdyś wielki wizerunek boga Itzamnaaj, od którego imienia wzięła się nazwa miasta. Dzisiaj wszelki ślad po owej płaskorzeźbie bezpowrotnie zaginął. W 1886 roku francuski podróżnik Desiré Charnay odwiedził Izamal i jeszcze mógł podziwiać wiele budowli.



Wizerunek boga Itzamnaaj na budowli Kabul
(litografia F. Catherwooda)

Izamal było jednym z największych sanktuariów Ameryki prekolumbijskiej, gdyż poświęcono je bogu Itzamnaaj – stwórcy nieba i ziemi, bogu dobremu i przychylnemu ludziom, wielkiemu mędrcowi. Tradycja podaje, że to właśnie on dokonał podziału ziem, nadał nazwy miastom i ustalił prawa. Potrafił też ponoć przepowiadać przyszłość i leczyć chorych. Do tego świętego miejsca ściągali pielgrzymi z odległych stron. Diego de Landa wspomina, że do Izamal prowadziły drogi z Gwatemali, Chiapas i Tabasco. Inny zakonnik hiszpański, Bernardino de Lizana, również podawał, że z Izamal rozchodziły się cztery drogi skierowane na cztery strony świata.



Piramida K'inich K'ahk' Mo'

W samym sercu miasta wzniesiono ogromną piramidę K’inich K’ahk’ Mo’, o podstawie 200 x 200 metrów, najpotężniejszą budowlę w północnej części Jukatanu. 

Świątynia na szczycie piramidy K'inich K'ahk' Mo'

Dzisiaj piramida ta wraz z zachowaną świątynią Itza-mat-ut, wtopione w krajobraz jukatańskiego miasta, są jedynymi świadectwami istnienia tego znaczącego niegdyś ośrodka religijnego Majów.