Azteckie akwedukty w mieście Meksyk

Oryginalny artykuł: Archaeological evidence of a hydraulic system that provided water to the City of Mexico. Art Daily 10.06.2013.

U stóp wzgórza Chapultepec specjaliści z Narodowego Instytutu Antropologii i Historii (INAH) znaleźli dowody na istnienie systemu hydraulicznego, który doprowadzał wodę do miasta Meksyk. Na sympozjum historyczno-archeologicznym w Narodowym Muzeum Historii "Zamek Chapultepec" (MNH) archeolog Lourdes Lopez Camacho z MNH wygłosiła wykład pt. "Fontanny i akwedukty - fontanna w Chapultepec", natomiast Guadalupe Espinosa z Centrum INAH w Veracruz - "Jak odkryto łaźnie Montezumy". 

Łaźnie Moctezumy (fot. Meliton Tapia/INAH)

Według Lopez Camacho wykopaliska na wzgórzu Chapulin pomogły udokumentować, jaką czcią starożytni mieszkańcy Doliny Meksyku otaczali lasy i wody Chapultepec począwszy od okresu Teotihuacan (100 p.n.e. do 600 n.e.). Chapultepec było miejscem świętym. Władcy tacy jak Montezuma Ilhuicamina, Ahuizotl czy Montezuma Xocoyotzing mieli tam swoje świątynie i domy, podobnie jak w Texcoco miał posiadłość władca Nezahualcoyotl, któremu kroniki kolonialne przypisują budowę prehiszpańskiego akweduktu, który zaopatrywał w wodę Tenochtitlan. Budowa pierwszego akweduktu z sitowia, kamieni i mułu została rozpoczęta w roku 1418, rok po śmierci Chimalpopoca, która zapoczątkowała wzrost roli azteckich elit. W okresie rządów Montezumy I, w latach 1454-1466 rozpoczęto budowę kamiennego kanału. 

Zdaniem Espinosy cały kompleks na wzgórzu Chapulin pełnił funkcję rytualną, mieszkalną i rekreacyjną. Kroniki wspominają, że Montezuma Xocoyotzin trzymał tam kolekcję ryb egzotycznych. Po podboju krystalicznie czyste wody stawu służyły jako basen dla Hernana Cortesa, jego tłumaczki i towarzyszki życia Malintzin oraz hiszpańskich wicekrólów. Korzystali z niego kadeci szkoły wojskowej (XIX w.), cesarz Maksymilian Habsburski i jego żona oraz inne osobistości. W czasie wykopalisk zabezpieczono materiał z okresu Teotihuacan (100 p.n.e.-600 n.e.), Coyotlatelco (600-750 n.e.), azteckiego (850-1521 n.e.), kolonialnego (XVI-XVIII w.) oraz z XIX i początku XX wieku. 

Na potwierdziły się natomiast legendy o wielkim skarbie zakopanym w łaźniach Montezumy, jakie krążyły od czasów kolonialnych. Archeolog Maria de la Luz Moreno przeprowadziła prace wykopaliskowe na tym stanowisku w 1999 i znalazła jedynie prehiszpańską ceramikę i szkło oraz przedmioty i kości z okresu kolonialnego, ale ani śladu skarbu.