Miasta Majów: Labná (stan Jukatan, Meksyk)

Labná leży w samym sercu rejonu Puuc na Jukatanie, w niewielkiej odległości od Uxmal, Kabah, Sayil i Xlapak. Współczesna nazwa miasta pochodzi przypuszczalnie z XIX wieku, gdyż tak określano to miejsce w czasach, gdy dotarli tam dwaj wielcy podróżnicy, John Lloyd Stephens i Fryderyk Catherwood, Po nich odwiedził Labná również Edward Thompson, który miał jeszcze okazję podziwiać pozostałości oryginalnych kolorów pokrywających budowle. Prace wykopaliskowe podjęto na tym terenie dopiero pod koniec XX wieku, w latach 1991-94 i 1996-98, w ramach Projektu Archeologicznego Labná, którym kierował Tomás Gallareta Negrón z Centrum INAH na Jukatanie.

Budowle Labná 

Chociaż Labná było już zamieszkiwane we wczesnym okresie klasycznym (250-600 n.e.), to szczyt rozwoju miasta przypadł dopiero na lata 600 – 900 n.e. i z tego właśnie okresu pochodzą zachowane do dziś budowle. Spośród nich wyróżnia się Pałac wzniesiony na rozległej platformie.

Pałac w Labná

Dwupoziomowy Pałac stanowi wielką konstrukcję na planie litery L. Jego fasada południowa ma 120 metrów długości, a wschodnia – 7 metrów. Budowla była modyfikowana na przestrzeni lat, a na jednej ze zdobiących ją masek archeolodzy natrafili na wyrzeźbioną w kamieniu datę z 862 r. n.e.

Maska bóstwa nad wejściem do jednej z komnat Pałacu

W Pałacu znajduje się co najmniej 67 komnat, z których kilkanaście należy do wielopokojowych pomieszczeń. Podstawową część Pałacu stanowi podłużna budowla, gdzie schody po wschodniej stronie prowadzą na drugi poziom.

Budowla na drugim poziomie kompleksu pałacowego

Pałac wzniesiono w typowym dla tego rejonu stylu puuc, charakteryzującym się zdobnictwem, które obejmuje kolumienki, elementy geometryczne, meandry, zdobiące fryz kamienne mozaiki, maski bóstw czy też portyki z kolumnami.

Przykład bogatej dekoracji jednej z budowli kompleksu pałacowego

Poszczególne kompleksy architektoniczne w Labná połączone są drogami sacbé. Ze znajdującego się w północnej części miasta Pałacu, droga długości 170 metrów i szerokości 7 metrów prowadzi do budowli zwanej Mirador, gdzie na podstawie piramidalnej wzniesiono świątynię ze zwieńczeniem dachu o wysokości czterech metrów i ozdobioną po bokach maskami bóstw. 

Droga sacbé prowadząca z Pałacu

Budowla zwana Mirador

W tej części miasta stoi też wspaniały Łuk, który stał się prawdziwą ikoną Labná. Jest to jedyny na ziemiach Majów tak bogato zdobiony łuk i uważany jest za jedno z najbardziej wyróżniających się dzieł architektury stylu puuc. Łuk ma szerokość trzynastu metrów i  wysokość sześciu metrów, choć w czasach Majów był wyższy, gdyż jego dach miał jeszcze charakterystyczne zwieńczenie, z którego do dziś zachowały się jedynie fragmenty. Każda ze stron Łuku jest odmiennie ozdobiona. Fasada skierowana na wschód jest dosyć skromna i wyróżniają się tutaj mozaiki w formie meandrów.

Skierowana na wschód fasada Łuku

Fasada skierowana na zachód jest znacznie bogatsza. Możemy dostrzec, między innymi, ozdoby w formie rzeźbionych domków, przypominających typowe majańskie chaty kryte dachami z liści palmowych, który to element dekoracyjny pojawia się także w Uxmal. W znajdujących się tu niszach umieszczone były niegdyś rzeźbione postacie. W dolnej części natomiast widać wejścia prowadzące do niewielkich sanktuariów.

Skierowana na zachód fasada Łuku

Łuk stanowił przejście pomiędzy dwoma grupami budowli. Co prawda nie przetrwały one do dzisiejszych czasów, ale dzięki wspaniałej XIX-wiecznej litografii Fryderyka Catherwooda możemy zauważyć, że do Łuku przylegały budowle z wewnętrznymi pomieszczeniami, których wejścia skierowane były przypuszczalnie na wewnętrzny dziedziniec.

Litografia F. Catherwooda przedstawiająca Łuk w Labná 

Labná było niezbyt dużym miastem i uczeni sądzą, że mogło być w jakiś sposób podporządkowane potężniejszemu ośrodkowi.