czwartek, 17 kwietnia 2014

Słynne malowidło w Cacaxtla jest dziełem 10 artystów


Około 1300 lat temu grupa dziesięciu artystów pracowała nad malowidłem długości 22 metrów, pokrywającym ściany budowli na terenie prekolumbijskiego miasta Cacaxtla (stan Tlaxcala, Meksyk). Przedstawiona tam scena, znana jako „Bitwa” (La Batalla) jest uważana za jedno z najbardziej imponujących osiągnięć estetycznych Mezoameryki. Obecnie, trzynaście wieków później, dzięki szczegółowej analizie porównawczej zdołano zidentyfikować detale w stylu wykonania, wskazujące na różnych artystów.

Jedna z postaci przedstawionych na malowidle w Cacaxtla (fot. R. Alvarado i M.J. Chavez / UNAM)
Claudia Brittenham, historyk sztuki z Uniwersytetu w Chicago, prowadziła długotrwałe i wnikliwe obserwacje malowideł in situ i porównywała kluczowe elementy całej kompozycji, jak sposób przedstawienia twarzy, rąk, nóg, piór czy glifów. Jak wyjaśnia ekspertka, celem jej badań było poszukiwanie wzorców, podobieństw i różnic, które świadczyłyby o pracy różnych malarzy. W rezultacie zdołała zidentyfikować style 10-11 artystów, choć liczba ta jest przybliżona, gdyż fragmenty malowideł są nieco zniszczone i uniemożliwiają dokładną analizę. Spośród grupy malarzy wyróżnia się jeden, który przedstawiał osoby z grubymi nogami, inny malował bardzo długie palce u nóg, a jeszcze inny podkreślał wizerunki postaci liniami.

Jedna z postaci przedstawionych na malowidle w Cacaxtla (fot. R. Alvarado i M.J. Chavez / UNAM)
Jak podaje Claudia Brittenham, w przeciwieństwie do szkoły europejskiej, gdzie istniał maestro odpowiedzialny za wstępną wersję malowidła, w Cacaxtla każdemu z artystów powierzono fragment sceny i na tym wybranym odcinku był w pełni odpowiedzialny za swą pracę, od szkicu po ostatnią kreskę. Pomimo to są widoczne pewne świadectwa zaplanowania całej kompozycji, a nad główną częścią sceny pracowali przypuszczalnie najzdolniejsi malarze. W przygotowaniu całego malowidła, datowanego na lata 650 – 700 n.e., brali udział także murarze, którzy przygotowali ściany w celu uzyskania gładkiej i białej powierzchni pod malowanie. Z kolei inni eksperci wymieszali odpowiednie barwniki. Pigmenty, które zidentyfikowała Diana Magaloni z UNAM (Universidad Nacional Autónoma de México), wyrabiano z miejscowych minerałów: biel z wapnia, czerń z węgla, czerwień z hematytu, żółć z goethytu, a błękit z palygorskitu połączonego z indygo.

Fragment sceny bitwy na malowidle w Cacaxtla (fot. INAH)
Claudia Brittenham zapewnia, ze co prawda pigmenty wykorzystane do malowideł w Cacaxtla są podobne do barwników Majów, ale zastosowany lepik z opuncji (służący do wiązania pigmentów) i malowanie techniką in seco bardziej przypominają malarską tradycję Zapoteków, co świadczy o tym, że malarze z Cacaxtla dysponowali wiedzą artystyczną zaczerpniętą z różnych rejonów Mezoameryki. Połączenie naturalizmu Majów z dualizmem typowym dla kultur Płaskowyżu Meksykańskiego pozwoliło na osiągnięcie własnego stylu, wywołującego szczególne wrażenie i idealnie zaadaptowanego do społeczno-politycznych warunków ówczesnego okresu historycznego. Jak dodaje badaczka, artyści pokazali swą technikę, wyrazistość i moc, która przetrwała do naszych czasów.

Fragment sceny bitwy na malowidle w Cacaxtla (fot. El Universal)
Najważniejsze jest jednak to, że ogromne malowidło ścienne było wspólnym dziełem grupy uzdolnionych artystów. Już wiele lat temu amerykański uczony George Kubler sugerował, że przy powstawaniu malowidła mogły pracować cztery osoby. Teraz wiemy, że było ich znacznie więcej. Styl i technika malarska w Cacaxtla odzwierciedlają bardzo typową dla Mezoameryki współpracę artystów nad dziełami sztuki. Grupa wielu malarzy i skrybów pracowała też przy malowidłach Majów w Bonampak czy też nad kodeksami, a czasami kilku majańskich rzeźbiarzy pracowało nad jedną stelą.

Budowla z malowidłem ściennym w Cacaxtla (fot. INAH)
Claudia Brittenham przeprowadziła swoje badania podczas pobytu w UNAM w Meksyku, korzystając z fotografii o wysokiej rozdzielczości, zebranych w ramach multidyscyplinarnego projektu „Prekolumbijskie malowidła ścienne w Meksyku” (La Pintura Mural Prehispánica en México), który publikuje rezultaty prac w specjalnej serii wydawanej przez UNAM od 1990 roku.

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz