Archeolodzy odkryli majańskie malowidła ścienne w Belize

Oryginalny artykuł: Archaeologists discover rare ancient mural in Belize

W Tulix Mul, położonym w północno-zachodnim Belize, zachowały się do dnia dzisiejszego dwa pomieszczenia wzniesione przez Majów we wczesnym okresie klasycznym (200-600 n.e.). Obecnie miejsce to niczym górzysta wysepka, wyłaniająca się spośród drzew i krzewów, wznosi się na terenach oczyszczonych i wykorzystywanych przez miejscowych farmerów, którzy na razie wyrazili zgodę na pozostawienie go nietkniętym. Tulix Mul ma szczególne znaczenie dla archeologów, którzy od 2012 roku prowadzą tam prace pod auspicjami Maya Research Program (MRP) i University of Texas w Tyler.

Tulix Mul (fot. Maya Research Program)

W 2013 roku skupiono się na Budowli 2, w której były widoczne wykopy dokonane przez rabusiów. Jak podaje Colleen Hanratty, archeolog z MRP, celem badań było prześledzenie faz konstrukcyjnych na wschodniej fasadzie tej budowli z wczesnego okresu klasycznego, co pozwoliłoby ustalić moment jej opuszczenia w późnym okresie klasycznym (600-900 n.e.). Kiedy oczyszczono wykop po zachodniej stronie budowli okazało się, że pomieszczenie pozostawało nietknięte i zostało zamknięte już przez dawnych Majów. Badacze ujrzeli na ścianach pozostałości oryginalnej wyprawy wapiennej. Odkrycie to było bardzo ekscytujące, ale archeolodzy musieli być cierpliwi i kontynuowali prace przy wschodniej fasadzie budowli. Wkrótce przekonali się, że komnata z wczesnego klasyku została wypełniona gruzem na początku późnego okresu klasycznego. Ostrożnie usunięto zalegający materiał budowlany i natrafiono na wyprawę wapienną nałożoną na zachodniej ścianie pomieszczenia i ławach.

Wykop dokonany przez rabusiów po zachodniej stronie budowli (fot. Maya Research Program)

Najcenniejsze znalezisko było ukryte pod warstwą wyprawy wapiennej, której fragmenty odkleiły się od ścian, odsłaniając pozostałości wielobarwnego malowidła. Styl malowidła wykazuje podobieństwo do murali odkrytych przed laty w San Bartolo (Gwatemala).  Malowidła ścienne Majów wyróżniają się nie tylko pięknem i artyzmem, ale dostarczają również znaczących informacji na temat majańskich koncepcji religijnych i rzemiosła. Archeolodzy podejrzewają, że być może drugie, nie odkopane jeszcze pomieszczenie, również kryje dawne malowidła.

Wnętrze Budowli 2 w Tulix Mul (fot. Maya Research Program)

Do chwili obecnej nie odsłonięto jeszcze na tyle dużej części malowidła aby można było określić co ono przedstawia. W 2014 roku grupa archeologów, na której czele stoją Thomas Guderjan z University of Texas w Tyler, konserwator Pieta Greaves z AOC Archaeology w Szkocji i Gail Hammond z University College w Londynie, będzie systematycznie i starannie usuwać warstwę wyprawy wapiennej aby odsłonić całe malowidła, a ich dokumentacją i interpretacją zajmą się później inni wyspecjalizowani członkowie zespołu.

Fragment komnaty z malowidłem ściennym (fot. Maya Research Program)

Kontynuowanie prac pozostaje jednak w cieniu niepewności. Jak przekazuje Thomas Guderjan, istnieje kilka zagrożeń. Po pierwsze teren należy do koncernu i chociaż obecnie utrzymywane są z jego właścicielami dobre relacje, to jednak nie mogą być one zagwarantowane na dłuższą metę. Rozwiązaniem tego problemu byłoby nabycie ziemi, na której znajdują się pozostałości Tulix Mul i przekazanie ich w ręce publiczne. Po drugie, miejsce to jest odosobnione, a zatem może dojść do niezauważonych rabunków. Istnieje również ryzyko zniszczenia przez przypadkowe osoby i dlatego należy zapewnić odpowiednią ochronę malowideł. Ostatnio Archaeological Institute of America zatwierdził grant, który pomoże zachować to miejsce z pożytkiem nie tylko dla zwiedzających, ale również dla członków lokalnej społeczności. Planuje się przygotowanie specjalnej konstrukcji, dzięki której komnata z malowidłami przypominałaby grotę, co umożliwi kontrolowanie panującej wewnątrz temperatury i wilgotności.

Detal z odsłoniętego malowidła (fot. Maya Research Program)

Kierujący pracami archeolodzy starają się, aby wraz z Tulix Mul nabyto też leżące w odległości jednego kilometra Nojol Nah, majański ośrodek średniej wielkości, który rozwijał się w późnym okresie preklasycznym (400 p.n.e. – 200 n.e.) i wczesnym okresie klasycznym (200-600 n.e.). W Nojol Nah zachowała się konstrukcja piramidalna, budowle mieszkalne elity i liczne pochówki.