Cerro de Coamiles – rytualna przestrzeń kultury Aztatlán

Oryginalny artykuł: Cerro de Coamiles, emblematico espacio ritual de la cultura Aztatlan

Cerro de Coamlies, położone na środkowym wybrzeżu stanu Nayarit (Meksyk), było jednym z głównych ośrodków kultury Aztatlán, która rozwijała się w okresie od 850/900r. n.e. do 1350 r. n.e. Badania prowadzone w Cerro de Coamlies od 2005 roku dotyczyły najwyższych platform na południowo-zachodnim zboczu wzgórza, gdzie znajdują się znacznych rozmiarów wały ziemne w formie schodkowej, na których zbudowano główne kompleksy architektoniczne o charakterze ceremonialnym. Archeolog Mauricio Garduño Ambriz z Narodowego Instytutu Antropologii i Historii (INAH) w Meksyku przekazał, że zlokalizowano tam obserwatorium astronomiczne, co stanowi ważny krok w zrozumieniu symbolicznego znaczenia ceremonialnej architektury Aztatlán, związanej z kalendarzem słonecznym i rytualnym cyklem rolniczym.

Wschód słońca nad Cerro de Coamlies w dniu równonocy wiosennej (fot. INAH)

Obserwatorium znajduje się na Akropolu Północnym, powstało we wczesnym okresie postklasycznym (900-1000 n.e.) i było wykorzystywane co najmniej do połowy XIV wieku. Dawni mieszkańcy dokonali modyfikacji szczytu wzgórza, aby uformować pionowy blok w formie steli, która stanowiła znacznik solarny. W dniach równonocy tarcza wschodzącego słońca pojawia się dokładnie w tym punkcie, co można zaobserwować z głównego pagórka Akropolu Południowego. 

Kamienny blok w formie steli na szczycie Cerro de Coamlies (fot. INAH)

Z perspektywy czasoprzestrzennej nadawało to temu miejscu świętości. Zlokalizowanie tego obserwatorium astronomicznego związanego z kultem słońca wskazuje jak wielkie znaczenie dla społeczności zamieszkujących główny rejon Aztatlán miało  rejestrowanie równonocy, które oznaczały początek rytualnego cyklu rolniczego. Znajduje to potwierdzenie w licznych przedstawieniach – również na naczyniach ceramicznych – boga Xipe Totec, wiązanego z równonocą wiosenną.

Fragmenty naczyń ceramicznych znalezionych na terenie Cerro de Coamlies

(fot. Mauricio Garduño / INAH)

Mauricio Garduño podkreślił, że w religijnej tradycji Mezoameryki góry lub piramidy schodkowe w szczególny sposób wiązały się ze słońcem. Stopnie piramid symbolizowały kroki słońca wznoszącego się i zstępującego podczas swej dziennej wędrówki po niebie. Owa symbolika przetrwała do dziś w wierzeniach i praktykach rytualnych ludności zamieszkującej rejon Gran Nayar. Na rozległym obszarze nizinnego wybrzeża, zalewanego niekiedy wodami, wzgórze Cerro de Coamiles musiało być miejscem szczególnym w krajobrazie.

Widok na wzgórze Cerro de Coamlies (fot. Mauricio Garduño / INAH)

Archeolodzy INAH prowadzili też wykopaliska w Platformie 4, na rozległym placu o przeznaczeniu ceremonialnym, gdzie natrafiono na cztery równoległe mury wysokości prawie 3 metrów, odpowiadające czterem fazom konstrukcyjnym. Znaczący rozkwit budownictwa nastąpił w okresie postklasycznym. Modyfikacja oryginalnej topografii Cerro de Coamiles została uwzględniona w kartografii w Plano de Senticpac e Yscuintla, dokumencie ze środkowego wybrzeża Nayarit, sporządzonym w drugiej połowie XVIII wieku. Uczeni uważają, że realizacja takich planów budowlanych wymagała scentralizowanych instytucji politycznych i mechanizmu wewnętrznej kontroli ideologicznej, którą zajmowały się grupy elity Aztatlán.