Nowe badania olmeckich figurek z La Venta

 Oryginalny artykuł:  La expansion territorial olmeca llego hasta Guatemala

Dokładne badania olmeckich figurek pochodzących z Depozytu Ofiarnego 4 w La Venta (stan Tabasco, Meksyk) świadczą, że cywilizacja Olmeków, która kwitła na wybrzeżu Zatoki Meksykańskiej, utrzymywała kontakty handlowe z ludnością zamieszkującą rejony obecnego stanu Guerrero i Oaxaca oraz odległe ziemie Gwatemali, a jej zasięg terytorialny był znacznie większy niż do tej pory sądzono. Depozyt ofiarny, pochodzący sprzed trzech tysięcy lat, został odkryty w 1955 roku w Północnej Platformie na terenie stanowiska archeologicznego La Venta, podczas prac wykopaliskowych, w których brali udział Eduardo Contreras z Narodowego Instytutu Antropologii i Historii w Meksyku oraz Philip Drucker i Robert Helzer, prowadzący badania pod patronatem Smithsonian Institution, National Geographic Society i Uniwersytetu Berkeley w Kalifornii. W depozycie znajdowało się 16 figurek wyrzeźbionych z kamieni w różnych odcieniach zieleni.

Figurki z depozytu ofiarnego w La Venta (Narodowe Muzeum Antropologii w mieście Meksyk)

Diana Magaloni Kerpel i Laura Filloy Nadal wyjaśniły, że obecnie – dzięki analizie materiałów przeprowadzonej w Instytucie Fizyki UNAM w Meksyku – zdołano zidentyfikować pochodzenie i rodzaj kamieni, z których wyrzeźbiono figurki. Do analizy 22 fragmentów wykorzystano mikroskopię stereoskopową, spektrometrię ramanowską, spektrometrię w podczerwieni i dyfrakcję promieniowania rentgenowskiego. Badania wykazały, że figurki zostały wykonane z najróżniejszych skał i minerałów: jadeitu, piroksenu, plagiogranitu, serpentynu, zoizytu, chlorytu, kordierytu i chromitu. Jadeit pochodził z rejonu rzeki Motagua w Gwatemali, a serpentyn z ziem stanów Guerrero i Oaxaca.

Jedna z figurek (fot. Héctor Montaño / INAH)

Figurki przedstawiają postacie męskie w różnym wieku, możliwe do zidentyfikowania na podstawie ich cech. Młodzieńcy mają zaokrąglone policzki, a starcy charakterystyczne bródki. Jednak, jak podkreśla Diana Magaloni, są to istoty zamieszkujące świat podziemny i związane z inną czasoprzestrzenią. Mają co prawda ludzkie twarze, ale przechodzą transformację, gdyż ich usta przemieniają się w paszczę jaguara, co może nawiązywać do boga kukurydzy lub przodka-jaguara. Poza tym ich oczy są puste i nie mają źrenic w odróżnieniu od ogromnych kamiennych głów Olmeków, które stanowią wizerunki żywych osób z oczyma i źrenicami.

Twarz jednej z figurek z widocznymi pustymi, pozbawionymi źrenic oczyma
(fot. Héctor Montaño / INAH)

Diana Magaloni przypomniała również, że sam depozyt ofiarny został umieszczony przez Olmeków z wielką ostrożnością, pod kilkoma warstwami gliny w różnych kolorach: kawowym, pomarańczowym, różowym, żółtych i białym, które to kolory mogły odnosić się do poszczególnych poziomów wszechświata Olmeków.

Depozyt ofiarny z figurkami odkryty w 1955 w La Venta (fot. Héctor Montaño / INAH)

Na podstawie badań antropologicznych, które przeprowadziła Josefina Bautista, można przypuszczać, że chociaż La Venta było dominującym ośrodkiem w regionie, to przedstawione postacie wykazują pewne cechy – zwłaszcza typ deformacji czaszek – wskazujące na przynależność do trzech różnych grup etnicznych.