W 695 roku na tronie zasiadł trzynasty władca, Waxaklajuun Ubaah K’awiil, który nie tylko przyczynił się do rozwoju sztuki rzeźbiarskiej w Copán, wznosząc większość stel i ołtarzy, ale również nadał nową formę innym, istniejącym już budowlom.
 |
| Imię władcy Waxaklajuun Ubaah K’awiil wyrzeźbione na Steli 4 |
 |
Imię władcy wyrzeźbione w kartuszach
(Muzeum Rzeźby w Copán) |
Za czasów Waxaklajuun Ubaah K’awiil boisko do gry w piłkę przybrało wygląd, jaki ma do dzisiaj. Zachowane jest ono w bardzo dobrym stanie. Ta ostateczna wersja boiska została określona przez archeologów jako A-III. Po obu stronach wyrzeźbiono w kamieniu głowy papugi ary, które miały odgrywać rolę znaczników.
 |
| Boisko do gry w pilkę w Copán |
Z poprzedniej wersji boiska do gry (A-IIb) zachowały się trzy pięknie rzeźbione znaczniki, które dzisiaj można podziwiać w Muzeum Rzeźby w Copán.
 |
| Trzy znaczniki boiska A-IIb (Muzeum Rzeźby w Copán) |
Dla uczczenia pierwszego k’atuna (20 lat) swoich rządów, król polecił w 715 roku wybudowanie Świątyni 22, symbolizującej świętą górę Majów i stanowiącej miejsce rytuałów i aktów samoofiary dokonywanych przez władców. Wyróżnia się ona bardzo bogatą ornamentyką. Fasada budowli – w formie paszczy ziemskiego potwora – symbolizuje wejście do groty lub świata podziemnego. W górnej części przedstawiono niebo, podtrzymywane przez bogów, a w dolnej części można podziwiać wymodelowany w stiuku tekst glificzny.
Niewątpliwie najwspanialszym dziełem trzynastego władcy jest galeria stel na Wielkim Placu, zwanym też Dziedzińcem Słońca. Przepięknie rzeźbione ze wszystkich czterech stron stele przedstawiają króla podczas odprawiania najróżniejszych rytuałów, łącząc jego wizerunek z symbolami stworzenia i mitami, z bóstwami i otaczanymi kultem przodkami. Stele, wzniesione w latach 711 – 736 n.e. przedstawiają Waxaklajuun Ubaah K’awiil z insygniami królewskimi, przede wszystkim z laską dwugłowego węża. W centrum placu ustawiono Stelę C, upamiętniającą koniec czternastego k’atuna w 711 roku. Jest to jedyna stela, na której wizerunki władcy wyrzeźbiono po obu stronach. Po stronie wschodniej król ma młodą twarz o delikatnych rysach, podczas gdy po stronie zachodniej – brodę i wąsy, rzadko spotykane u Majów, w tym wypadku zapewne podkreślające zaawansowany wiek.
 |
| Świątynia 22 |
 |
| Fasada Świątyni 22 |
Przed stelą znajduje się ołtarz w kształcie żółwia, dzięki czemu odnosimy wrażenie, że władca – niczym bóg kukurydzy – wyłania się ze skorupy żółwia. W ten sposób stela i ołtarz nawiązują do ofiary i wizji, w powtarzającym się cyklu śmierci i odrodzenia.
W północno-wschodnim rogu placu mamy Stelę F (z 721 roku), przedstawiającą władcę w nakryciu głowy ozdobionym piórami. W ramionach trzyma ceremonialną laskę z wyłaniającymi się z niej głowami boga K’awiil. Władca pojawia się tutaj jako bóg-jaguar powiązany z planetą Wenus.
Stela F z 721 roku
 |
| Ołtarz ustawiony przed Stelą C |
Na Steli 4 (z 726 roku) król ukazany jest podczas aktu samoofiary, o czym świadczą liny obwiązane wokół kolan.
Dziesięć lat później, w 731 roku, z okazji końca piętnastego k’atuna, poświęcono dwie kolejne stele: Stelę B z wizerunkiem króla personifikującego boga Chahk i wyłaniającego się z góry stworzenia i Stelę A przedstawiającą władcę otoczonego postaciami bóstw i otaczanych kultem przodków.
Stela B z 731 roku
Ostatnią stelą, wzniesioną przez Waxaklajun Ubaah K’awiil na Dziedzińcu Słońca jest Stela D, z 736 roku, z inskrypcją wyrzeźbioną glifami pełnofigurowymi. Frontowa strona steli przedstawia władcę otoczonego wężami wizji.
 |
| Przed Stelą D ustawiono ołtarz symbolizujący świętą górę witz. |
W 738 roku Waxaklajuun Ubaah K’awiil został pojmany przez władcę Quiriguá i złożony w ofierze. Po jego śmierci, za czasów K’ahk’ Joplaj Chan K’awiil nie podjęto żadnych nowych prac architektonicznych.
 |
| Wizerunki władców Copán (od prawej do lewej: K'ahk' Uti' Chan Yopaat, K'ahk' Uti' Witz' K'awiil, Waxaklajun Ubaah K'awiil i K'ahk' Joplaj Chan K'awiil) na Ołtarzu Q (Muzeum Rzeźby w Copán) |
Po okresie stagnacji zmiany nastąpiły za panowania K’ahk’ Yipyaj Chan K’awiil, który objął tron w 749 roku. Wówczas to monumentalna Świątynia 26, wzniesiona nad piramidą Esmeralda, została ozdobiona wspaniałymi Schodami glificznymi. Część schodów pochodziła z wcześniejszej konstrukcji i została wyrzeźbiona za czasów trzynastego władcy. K’ahk’ Yipyaj postanowił dokończyć dzieła. Wyryty na jego polecenie tekst, obejmujący 2200 glifów, stanowi najdłuższą inskrypcję znalezioną na ziemiach Majów i podaje daty, imiona oraz dokonania władców Copán.
 |
| Schody glificzne Świątyni 26 i Stela M wzniesiona w 756 roku |
Schody ozdobiono posągami władców, a u dołu piramidy ustawiono w 756 roku Stelę M. Pięć lat później K’ahk’ Yipyaj Chan K’awiil wzniósł Stelę N, której towarzyszy wspaniały ołtarz, symbolizujący górę witz i jednocześnie ozdobiony motywami królewskiego tronu.
 |
| Stela N z 761 roku |
Na szczycie piramidy mieściło się sanktuarium. Archeolodzy znaleźli tu wyjątkowy tekst glificzny, który zdaje się być zapisany na dwa sposoby. Jedna cześć to pełnofigurowe glify Majów. Druga część została określona przez uczonych jako „glify w stylu Teotihuacán”, gdyż niektóre elementy nawiązują do tamtejszej ikonografii.
 |
Ołtarz ustawiony przed Stelą N
|
 |
| Tekst glificzny zdobiący sanktuarium na szczycie Świątyni 26 (Muzeum Rzeźby w Copán) |
 |
| Detal z inskrypcji zdobiącej sanktuarium na szczycie Świątyni 26 (dwa sposoby zapisu imienia Waxaklajun Ubaah K'awiil) (Muzeum Rzeźby w Copán) |
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz