Ewolucja języków potwierdza hipotezę o zamieszkaniu Beringii

Oryginalny artykuł: Language 'evolution' may shed light on human migration out-of-Beringia. Phys.org 13.03.2014.

Języki naturalne podlegają ciągłej ewolucji, która może rzucić światło na migrację ludzi do i z Beringii. Analiza ewolucyjna języków północnoamerykańskich i środkowosyberyjskich pokazuje, że miały one wspólnego przodka, a kiedy ludzie opuścili Beringię, niektórzy powrócili do Azji Środkowej, podczas gdy pozostali ruszyli na podbój Ameryki. Wyniki badań zostały opublikowane w PLOS ONE 12 marca przez Marka Sicoli z Uniwersytetu Georgetown i Gary'ego Holtona z Uniwersytetu Alaska Fairbanks.

Linia brzegowa Azji i Ameryki Północnej pod koniec plejstocenu. Centrum dystrybucji geograficznej języków jenisejskich i na-dene znajduje się w Beringii. Z tego centrum brązowe strzałki pokazują ekspansję na wybrzeże Ameryki Północnej i w głąb Syberii. Niebieska strzałka wskazuje ekspansję na-dene w głąb kontynentu (rys.: Mark A. Sicoli; doi:10.1371/journal.pone.0091722.g004)

Proponowana rodzina języków dene-jenisejskich wskazuje na elementy wspólne między północnoamerykańskimi językami na-dene i jenisejskimi językami Syberii Środkowej. Aby potwierdzić tę hipotezę, naukowcy zastosowali technikę pierwotnie opracowaną do badania związków ewolucyjnych między gatunkami biologicznymi, zwaną analizą filogenetyczną, w której w oparciu o cechy wspólne buduje się drzewo genealogiczne prezentujące wspólnych przodków. 

Naukowcy zastosowali filogenezę lingwistyczną, aby dowiedzieć się, jak około 40 języków z tego regionu rozprzestrzeniło się na terenie Ameryki Północnej i Azji. Najpierw zakodowali zbiór danych językowych z badanych języków, następnie zbudowali model związków między danymi, na koniec porównali wyniki z danymi o migracjach z Azji do Ameryki Północnej oraz z Beringii.

Wyniki potwierdzają wczesne rozprzestrzenienie się na-dene wzdłuż wybrzeża Ameryki Północnej, a następnie w głąb kontynentu oraz powrót języków jenisejskich na Syberię. Sicoli wyjaśnia, że zastosowali filogenetyczne metody obliczeniowe, aby móc precyzyjnie określić związki rodzinne przy modelowaniu zarówno hipotezy o migracji z Beringii jak i hipotezy o migracji z Azji oraz skonfrontować je z danymi lingwistycznymi. Znaleziono poważne dowody na poparcie hipotezy o emigracji z Beringii, według której lądowy pomost między Azją a Ameryką był zamieszkany, zanim znalazł się pod wodą pod koniec ostatniego zlodowacenia. Chociaż z posiadanych danych autorzy nie mogą jednoznacznie określić tras migracji, a ich badania nie wykluczają popularnej wersji o myśliwych docierających przez Beringię do Nowego Świata, pokazują jednak, że migracja niekoniecznie odbywała się tylko w jednym kierunku. Ich badania pokazują także przydatność modelowania ewolucyjnego drzew językowych przy badaniu tego typu zagadnień.

Publikacja:

• Sicoli MA, Holton G (2014) Linguistic Phylogenies Support Back-Migration from Beringia to Asia. PLoS ONE 9(3): e91722. DOI: 10.1371/journal.pone.0091722

Czytaj także: Beringia amerykańską Atlantydą