środa, 4 lipca 2012

Cenote - droga do zaświatów

Andrew Kinkella The Importance of Cenotes in pre-Hispanic America (English)

Majański Jukatan prawie nie ma rzek, ale ponieważ jest to krajobraz krasowy, powstały ze skał erozyjnych, jest tam wiele tzw. cenotes (czyt. senotes), czyli rozpadlin skalnych wypełnionych niezwykle czystą wodą głębinową (nazwa pochodzi od majańskiego dzonot, czyli "studnia").

Cenotes były ważnym źródłem wody, więc często na ich brzegach budowano ścieżkę lub drabinę, która ułatwiała pobieranie wody. Miały one również znaczenie symboliczne, ponieważ starożytni Majowie uważali je za jedno z trzech wejść do Xibalba (czyt. szibalba) - majańskich zaświatów. (Pozostałe dwa wejścia to jaskinie i boiska do rytualnej gry w piłkę.) Ponieważ  cenotes były miejscami świętymi, Majowie wrzucali do nich ofiary, aby porozumieć się z bogami i przodkami, często odbywając w tym celu pielgrzymki. 

Symbolika cenotes związana była z kilkoma bogami: Chahk (czyt. czak) - bóg deszczu, Wąż-Lilia Wodna - bóg wód naziemnych zawieszony między światem żywych a zmarłych i Chak Chel (czyt. czak czel) - wiekowa bogini związana z żywiołami wodnymi (powodziami, sztormami), ale także z medycyną i położnictwem.

Święte cenote w Chichen Itza (Jukatan, Meksyk)
Sacred cenote in Chichen Itza, Yucatan, Mexico

Lilie wodne na jeziorze Izabal (Gwatemala) 
Water lilies on Izabal Lake, Guatemala


1 komentarz: