W północnej Kanadzie znaleziono nie tylko ślady obecności Europejczyków w Nowym Świecie około 1000 r. n.e., a także dowód na najwcześniejszą w Ameryce Północnej (poza Mezoameryką) obróbkę metali nieżelaznych w wysokich temperaturach. Dowód stanowi znalezione na Wyspie Baffina małe, kamienne naczynie ze śladami stopu miedzi i cyny (brązu) oraz granulek szkła charakterystycznych dla obróbki w wysokich temperaturach, co oznacza, że naczynie mogło być używane jako tygiel.
 |
| Kamienne naczynie znalezione na Ziemi Baffina, które prawdopodobnie 1000 lat temu służyło Wikingom w Nowym Świecie do wytopu przedmiotów z brązu (fot. publikacja). |
Skandynawowie założyli swoje pierwsze osiedla na południowo-zachodnim wybrzeżu Grenlandii około 1000 r. n.e. i zamieszkiwali je stale do początków XV wieku. Zarówno w północnej Kanadzie jak i na Grenlandii w pozostałościach osiedli inuickich z XIII i XIV wieku znaleziono artefakty pochodzenia skandynawskiego, co wskazuje albo na bezpośredni kontakt, albo na znalezienie przez Inuitów wraku skandynawskiego statku.
Skandynawskie sagi mówią także o wyprawach na zachód od Grenlandii do krainy, której Skandynawowie nadali nazwę "Helluland". Była to górzysta kraina porośnięta tundrą, którą z dużym prawdopodobieństwem można zidentyfikować jako Ziemię Baffina i sąsiadujący z nią północny kraniec półwyspu Labrador.
Do tej pory obecność Skandynawów na terenach arktycznych i subarktycznych Ameryki Północnej uważano za sporadyczną i krótkotrwałą, ale w ostatnim okresie szereg znalezisk pochodzących z regionu Hellulandu zostało zidentyfikowanych jako przedmioty wykonane w technologiach europejskich: są to fragmenty nici i sznurów skręconych z włosia miejscowych zwierząt, podłużne osełki podobne do skandynawskich, przedmioty z drewna, w tym drewienka z nacięciami przypominające te używane przez Skandynawów do liczenia i zapisu. Ponadto na stanowisku Cape Tanfield znaleziono pozostałości dużej budowli o długich, prostych ścianach z kamieni i torfu oraz kanał odwadniający umocniony kamieniami, które w żaden sposób nie przypominają rdzennej architektury, natomiast bardzo przypominają architekturę skandynawską w regionie północnoatlantyckim, w tym na Grenlandii.
 |
| Mapa pokazująca skandynawskie kolonie na Grenlandii oraz stanowiska: (1) L'Anse aux Meadows, (2) Nunguvik, (3) Willows Island-4, (4) Cape Tanfield, (5) Avayalik-1 (źródło: publikacja). |
Wśród przedmiotów towarzyszących budowli znaleziono fragment małego naczynia kamiennego, znajdujący się obecnie w Kanadyjskim Muzeum Cywilizacji. Zostało wykonane z kamienia, którego najbliższe potencjalne źródła oddalone są o setki kilometrów: na północy Ziemi Baffina, na północy półwyspu Labrador i na Grenlandii. Jego zewnętrzna powierzchnia jest gładka, natomiast wewnętrzna nosi ślady drapania i skrobania.
Aby sprawdzić, czy na powierzchniach roboczych naczynia i osełek znajdują się ślady technologii nielokalnych, a konkretnie wytopu metali, przedmioty zostały przebadane przy pomocy mikroskopu elektronowego i rzeczywiście znaleziono na nich ślady miedzi i stopu miedzi i cyny, czyli brązu. Tak więc z dużym prawdopodobieństwem można stwierdzić, że naczynie było używane jako tygiel do wyrobu małych przedmiotów z brązu. Podobne tygielki były powszechnie stosowane przez Skandynawów przy wytopie metali nieżelaznych - znaleziono je na stanowiskach w Norwegii, na Wyspach Brytyjskich, Irlandii i Islandii. Obecność cząsteczek przetapianego metalu na powierzchniach roboczych kamiennych osełek oraz w próbkach gleby dodatkowo potwierdza hipotezę.
Tak więc tygiel ze stanowiska Cape Tanfield dostarcza nowych dowodów na prekolumbijską obecność Europejczyków w kanadyjskiej Arktyce. Może być to także najstarszy ślad obróbki metali nieżelaznych w wysokich temperaturach w Nowym Świecie na północ od Mezoameryki.
 |
| Góra zwana Szczytem Thora na Ziemi Baffina (fot. Paul Gierszewski / Wikimedia Commons) |
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz