Na ziemiach stanów Veracruz i Tabasco (Meksyk) odkryto setki ośrodków ceremonialnych

Oryginalny artykuł: Nuevo estudio replantea las nociones sobre la relación entre las culturas olmeca y maya

Nowe odkrycia archeologiczne zarejestrowane dzięki wykorzystaniu technologii LiDAR na terenie meksykańskich stanów Veracruz i Tabasco mogą zmienić dotychczasowe poglądy na temat początków cywilizacji w Mezoameryce, a szczególnie relacji pomiędzy Olmekami i Majami. W projekcie, którym kieruje Takeshi Inomata (z University of Arizona, USA) biorą też udział, między innymi, meksykańscy badacze z Narodowego Instytutu Antropologii i Historii (INAH), Narodowego Instytutu Statystyki i Geografii (INEGI) oraz Narodowego Uniwersytetu Autonomicznego Meksyku (UNAM). Prace objęły teren o powierzchni aż 85 000 kilometrów kwadratowych. Do tej pory na obszarze kulturowym znanym jako Mezoameryka nie prowadzono jeszcze tak rozległych badań archeologicznych przy użyciu technologii LiDAR.

Prace na terenie nowo odkrytego ośrodka La Carmelita (fot. Takeshi Inomata)

Najwcześniejsze świadectwa używania tytoniu w Ameryce

Oryginalny artykuł: Oldest evidence of humans using tobacco discovered in Utah

Do tej pory za najstarsze znane dowody używania tytoniu przez rdzennych Amerykanów uważano pozostałości nikotyny zachowane w fajkach pochodzących sprzed 3300 lat (post: „Tytoń znany był w Ameryce Północnej już około 3500 lat temu”). Zgodnie z nowymi badaniami przeprowadzonymi przez uczonych z USA, zwęglone nasiona tytoniu znalezione na stanowisku Wishbone, na terenie Wielkiej Pustyni Słonego Jeziora (Great Salt Lake Desert) w stanie Utah mogą świadczyć o tym, że dziko rosnącego tytoniu używano już około 9000 lat wcześniej. Ze wszystkich roślin odurzających tytoń miał szczególnie duże znaczenie dla rdzennych mieszkańców Ameryki. Stosowano go podczas różnych ceremonii i w lecznictwie. Palono, żuto i wdychano, zażywając na różne sposoby przez wieki.

Prace na terenie stanowiska Wishbone (fot. Daron Duke)

Nowe odkrycia w Huaca Santa Rosa de Pucalá (region Lambayeque, Peru)

Oryginalny artykuł: Lambayeque: arqueólogos hallan restos de niños y camélidos ofrendados en Huaca Santa Rosa 

W Huaca Santa Rosa de Pucalá, położonej w dystrykcie o tej samej nazwie w regionie Lambayeque, peruwiańscy archeolodzy z Museo Tumbas Reales de Sipán odkryli cztery groby ze szczątkami dzieci i nastolatków związanych z kulturą Wari. Do tej pory zakończono wykopaliska w trzech budowlach o charakterze ceremonialnym wzniesionych na planie litery D, znajdując też szczątki wielbłądowatych i świnek morskich. Prawdopodobnie zarówno wspomniane dzieci, jak i zwierzęta zostały złożone w ofierze podczas rytuału odprawionego w momencie rozpoczęcia budowy tych przestrzeni o przeznaczeniu religijnym. 

Jeden z grobów odkrytych w Huaca Santa Rosa (źródło fot. Andina)

Interesujące ryty naskalne z przedstawieniami peyote w stanie Puebla (Meksyk)

Oryginalny artykuł: Registros de arte rupestre en Puebla revelan cosmovisiones compartidas entre Mesoamérica y Aridoamérica

W północnym Meksyku jest powszechne, że jaskinie i schroniska skalne kryją przykłady sztuki naskalnej nawiązujące do peyote, rośliny z rodziny kaktusowatych, odgrywającej znaczącą rolę w kosmogonii rdzennych mieszkańców tego regionu, którzy przez pokolenia używali jej jako środka umożliwiającego kontaktowanie się z tym, co boskie. Jednak odnalezienie na ziemiach północno-wschodniej części stanu Puebla naskalnych rytów, które odnoszą się do peyote nie jest często spotykane. 

Ryty naskalne w gmienie Hueytamalco (fot. Francisco Mendiola, Centrum INAH Puebla) 

Jak mieszkańcy Teotihuacan przekształcili krajobraz

Oryginalny artykuł: Modern activities follow the contours of ancient Teotihuacan 

Wiele znaczących budowli w Teotihuacan jest widocznych do dzisiaj, ale większość pozostałości dawnego miasta leży pod współczesnymi polami i budynkami. Ponieważ budowle w Teotihuacan wskazują na znaczące modyfikacje krajobrazu, grupa związanych z różnymi uniwersytetami w USA uczonych (Nawa Sugiyama, Sabura Sugiyama, Tanya Catignani, Adrian S.Z. Chase i Juan C. Fernandez-Diaz) postanowiła wykorzystać technologię LiDAR, która choć jest często stosowana do odkrywania porośniętych roślinnością budowli lub na otwartych terenach, to rzadko używana w przypadku pozostałości archeologicznych leżących pod obszarami miejskimi. Jednocześnie celem prac było ustalenie, jak to znaczące przekształcenie krajobrazu przez mieszkańców dawnego Teotihuacan wpłynęło na rozplanowanie współczesnych budowli.

Obraz uzyskany dzięki technologii LiDAR przedstawia Piramidę Słońca w Teotihuacan
(ilustracja: Nawa Sugiyama)

Potwierdzono azteckie pochodzenie zwierciadła Johna Dee

Oryginalny artykuł: Aztec origin of Elizabethan spirit mirror confirmed 

Od dawna podejrzewano, że obsydianowe zwierciadło używane w XVI wieku przez Johna Dee, a obecnie znajdujące się w kolekcji British Museum w Londynie mogło być jednym z azteckich artefaktów, które trafiły do Europy po hiszpańskiej konkwiście. Jednak dopiero teraz zdołano to udowodnić. John Dee (1527-1608/09) był dość niezwykłą postacią historyczną, uczonym piszącym na różne tematy, w tym dotyczące alchemii i astrologii, a także powiernikiem królowej Elżbiety I. Z czasem zainteresował się wróżbiarstwem i okultyzmem, a w swych praktykach służących kontaktowaniu się z duchami wykorzystywał, między innymi, zwierciadła i kryształy.

John Dee (Ashmolean Museum, University of Oxford)

Majowie wykorzystali tefrę przy budowie piramidy

Oryginalny artykuł: Giant pyramid built by the Maya was made from rock spewed by a volcano

W 539 roku nastąpił wybuch wulkanu Ilopango, uważany za największą erupcję w Ameryce Środkowej w ciągu ostatnich 10 000 lat. Była ona tak potężna, że co najmniej półmetrowa warstwa popiołu pokryła obszar rozciągający się w promieniu 35 km od wulkanu. Zamieszkujący te ziemie Majowie utracili swe osady, a uczeni od lat zastanawiali się, kiedy Majowie powrócili na te ziemie. Sugerowano, że prawdopodobnie dopiero sto lub dwieście lat po wybuchu, ale do tej pory brakowało świadectw. Obecnie Akira Ichikawa, archeolog z University of Colorado Boulder i jego zespół opublikowali wyniki swoich badań, które w latach 2015-2019 prowadzili na terenie stanowiska archeologicznego San Andrés (Dolinia Zapotitán, Salwador), położonego 40 km od wulkanu. Uczeni chcieli dowiedzieć się, kiedy rozpoczęto budowę tamtejszej piramidy zwanej Campana. 

Piramida Campana, stanowisko archeologiczne San Andres, Salwador (fot. Akira Ichikawa)

Odkrycie naczyń z darami kultury Muisca

Oryginalny artykuł: Ceramic jars full of emeralds found in temple tied to El Dorado, a mythical city of gold

Podczas prac wykopaliskowych podjętych przed budową drogi niedaleko Bogoty, stolicy Kolumbii, grupa archeologów, którą kierował Francisco Correa odkryła pozostałości świątyni i groby związane z dawnym ośrodkiem kultury Muisca. Znaleziono tam osiem naczyń ceramicznych, w których znajdowały się różne artefakty, w tym wykonane z metalu figurki i szmaragdy. Około 600 lat temu dawni Muisca (znani też jako Czibcza) wyrabiali tego typu naczynia, określane dziś przez badaczy słowem ofrendatarios.

Jedno z odkrytych ofrendatarios (fot. Francisco Correa)