Szczególne miejsce dla kobiet w okresie okołoporodowym

Oryginalny artykuł: Descubren fosas prehispanicas de mas de 2500 anos al sur de la Ciudad de Mexico

W południowej części Miasta Meksyk, na terenie osiedla La Otra Banda, archeolodzy z Narodowego Instytutu Antropologii i Historii (INAH), Antonio Balcorta Yépez i Montserrat Alavez Ortúzar odkryli pozostałości wioski sprzed 2700 lat, która mogła być miejscem, gdzie szczególną opieką otaczano kobiety w okresie okołoporodowym. Dawne pomieszczenia zachowały się na głębokości 1,23-3,30 m pod obecnym poziomem ulicy i dotarcie do nich zajęło badaczom cztery miesiące.

Wykopaliska na terenie osiedla La Otra Banda w Mieście Meksyk (fot. Mauricio Marat, INAH)

Natrafiono na 26 fos z okresu preklasycznego, odpowiadających fazom Zacatenco (lata 700-400 p.n.e.) i Ticomán (lata 400-200 p.n.e.). Dwadzieścia fos przetrwało w idealnym stanie. Jak wyjaśnia Antonio Balcorta Yépez, dobre zachowanie kontekstu archeologicznego w tej części Miasta Meksyk wynika z faktu, że teren ten znajduje się na wzgórzu o wysokości 2296 m n.p.m., dzięki czemu dawna wioska nie została zniszczona w wyniku erupcji wulkanu Xitle, gdyż lawa spływała po południowym zboczu wzgórza.

Nowo odkryte fosy (fot. Mauricio Marat, INAH)

Jaskinie na terenie majańskiego miasta Yaxchilan

Oryginalny artykuł: Retoman exploracion arqueologica del meandro de la zona arqueologica de Yaxchilan en Chiapas

Na początku XX w., angielski badacz Alfred Percival Maudslay (1850-1931) wykonał pierwszy plan majańskiego miasta Yaxchilan, położonego w meksykańskim stanie Chiapas, na brzegu rzeki Usumacinty, która w tym miejscu tworzy zakole o kształcie przypominającym literę omega. Od października 2017 r., archeolodzy z Narodowego Instytutu Antropologii i Historii (INAH), Ileana Edith Echauri Pérez i Eduardo Arturo Tejeda Monroy przeprowadzają nowe badania tego ośrodka i natrafili na liczne jaskinie, niektóre wspominane już przez José Alfredo Vera w 1996 r. Skupili się jednak na siedmiu jaskiniach, w których zachowały się artefakty z czasów prekolumbijskich. Świadczą one o znaczeniu, jakie Majowie przywiązywali do jaskiń, których obecność mogła zadecydować o wyborze tego miejsca i o planie miasta.

Wejście do jednej z jaskiń na terenie Yaxchilan (fot. Eduardo Tejeda, INAH)

Czy geoglify z Doliny Chao przedstawiają gwiazdozbiory?

Oryginalny artykuł: 3,000-year-old geoglyphs may depict the heavens

Stanowisko archeologiczne Pampa de las Salinas, na terenie Doliny Chao w Peru obejmuje ponad dwadzieścia miejsc z pozostałościami ścieżek, placów i masywnym wzgórzem zwanym Los Morteros. Obecnie, w ramach Projektu Los Morteros-Pampa de las Salinas prowadzone są tam wykopaliska, którymi kieruje Ana Cecilia Mauricio z Papieskiego Uniwersytetu Katolickiego w Peru (Pontificia Universidad Catolica del Peru). Szczególne zainteresowanie badaczy wzbudza pięć geoglifów, z których dwa zostały odkryte już w latach 70. XX wieku, a trzy kolejne podczas ostatnich prac. Geoglify utworzone są z różnej wielkości stosów kamieni, usypanych w pewnych odległościach jeden od drugiego.

Jeden ze stosów kamieni tworzących geoglif
(fot. Projekt Archeologiczny Los Morteros-Pampa de las Salinas)

Na terenie Chan Chan odkryto kolejne reliefy

Oryginalny artykuł: Descubrimiento en Chan Chan: corredor con murales de unos 700 anos de antiguedad

Na terenie Chan Chan, kompleksu archeologicznego kultury Chimu, w Utzh An (zwnaym wcześniej Gran Chimú), jednym z dziesięciu otoczonych murami zespołów architektonicznych, odkryto pasaż z reliefami.

 Nowo odkryty pasaż w Utzh An (fot. Johnny Aurazo, El Comercio)

Jak podaje archeolog odpowiedzialny za prace w Utzh An, Henry Gayoso Rullier, pasaż ma około 6 metrów szerokości i 50 metrów długości, choć do tej pory odsłonięto jedynie połowę. Trzeba jeszcze dotrzeć do oryginalnej posadzki, która znajduje się na głębokości 1,5 metra.

Reliefy zdobiące pasaż w Utzh An (fot. Johnny Aurazo, El Comercio)

Turkusy z Alta Vista-Chalchihuites

Oryginalny artykuł: A 110 anos de los primeros descubrimientos de objetos verde-azulados en Alta Vista, confirman: hay turquesa

Archeolog Phil Weigand oszacował, że na terenie Mezoameryki znaleziono około miliona artefaktów, kompletnych lub we fragmentach, wykonanych prawdopodobnie z turkusów. Były to przedmioty uważane za luksusowe, a ich wartość wynikała również z faktu, że turkusy sprowadzano z odległych miejsc. Szczególnie wyróżnia się kolekcja z Alta Vista-Chalchihuites (stan Zacatecas, Meksyk), obejmująca 7100 fragmentów turkusów, zebranych podczas prac wykopaliskowych, które prowadzili: najpierw Manuel Gamio (w 1908 r.), potem Amerykanie J. Charles Kelley i Ellen Abbott Kelley w latach 70.-90. XX wieku) i wreszcie, do 2009 r., archeolodzy z Narodowego Instytutu Antropologii i Historii (INAH). Zbiór obejmuje tysiące kostek mozaikowych, przedmioty używane podczas ceremonii i ozdoby, jak paciorki, naszyjniki, pektorały i zawieszki. Badania skupiają się też na pierścieniach, których jest co najmniej piętnaście, z czego siedem zostało wystawionych w muzeum miejscowym w Alta Vista-Chalchihuites.

Fragmenty turkusów znalezionych w Alta Vista-Chalchihuites (fot. Melitón Tapia, INAH)

Bogate dary z grobowca "Pani z Yucundaa"

Oryginalny artykuł: Se exhibe por vez primera fuera de Oaxaca el entierro de la Senora de Yucundaa, una cacica mixteca

W połowie XV wieku epidemia, wywołana bakterią Salmonella enterica doprowadziła do śmierci 90% mieszkańców misteckiego ośrodka Teposcolula-Yucundaa (czytaj: "Nowe badania przyczyn epidemii w Meksyku w latach 1545-50"). W owym czasie osoby, które zdołały przeżyć, zostały zmuszone do opuszczenia swego miasta i odprawiły specjalny rytuał, symbolizujący koniec pewnego okresu ich dziejów. Przy ciele swej zmarłej przywódczyni, nazwanej przez archeologów „Panią z Yucundaa” złożyli w darze ponad 70 000 najróżniejszych przedmiotów. Pochówek ten, porównywalny pod względem bogactwa z Grobowcem 7 w Monte Alban, został odkryty w 2006 roku, podczas wykopalisk prowadzonych na terenie atrium dawnego klasztoru dominikanów w  Pueblo Viejo de Teposcolula (stan Oaxaca, Meksyk). Obecnie dary grobowe i szkielet „Pani z Yucundaa” zostały zaprezentowane na poświęconej Mistekom wystawie w Pałacu Narodowym w stolicy Meksyku.

Figurki bóstw opiekuńczych znalezione w grobie "Pani z Yucundaa" (fot. Javier Hinojosa)

Wiwarium Moctezumy

Kiedy Hiszpanie dotarli do stolicy Mexików, Tenochtitlan, byli zafascynowani wyglądem miasta i w swych relacjach opisywali codzienne życie i zwyczaje mieszkańców, a także najważniejsze budowle, w tym szczególne miejsce, w którym trzymano najróżniejsze zwierzęta. Wspominany przez kronikarzy zwierzyniec do dziś interesuje uczonych. W numerze 150. czasopisma Arquoelogía Mexicana, meksykański archeolog z ENAH (Escuela Nacional de Antropología e Historia), Israel Elizalde Mendez, uczestniczący w Projekcie Templo Mayor od 2009 roku, zaprezentował wyniki swoich badań dotyczących owego wiwarium Moctezumy, o którym w XVI-XVII w. wspominali: Hernán Cortés, Bernal Díaz del Castillo, Andrés de Tapia, Pedro Mártir de Anglería, Alonso Zuazo, Gonzalo Fernández de Oviedo, Toribio de Benavente „Motolinia”, Francisco Cervantes de Salazar, Francisco López de Gómara, Bernardino de Sahagún, Juan de Torquemada, Antonio de Solís i Antonio Herrera. Dzięki informacjom kronikarzy wiadomo, że w momencie przybycia Hiszpanów w 1519 roku, na terenie Tenochtitlan istniały co najmniej dwa wydzielone miejsca: ptaszarnia i zwierzyniec. Jak widać na mapie Tenochtitlan, przypisywanej Cortesowi i wydanej w Norymberdze w 1524 r., wiwarium znajdowało się na tyłach sakralnej części miasta, w pobliżu pałacu, który zamieszkiwał Moctezuma Xocoyotzin.

Mapa Tenochtitlan, przypisywana Cortesowi, z zaznaczononym miejscem,

w którym znajdowało się wiwarium

Domostwo w stylu Teotihuacan na terenie Bosque de Chapultepec

Oryginalny artykuł: Descubren caserio de estilo teotihuacano en la segunda seccion del Bosque de Chapultepec

W połowie stycznia bieżącego roku, przed podjęciem prac nad nowym systemem irygacyjnym w parku Bosque de Chapultepec w stolicy Meksyku, poproszono archeologów o dokładne sprawdzenie terenu o powierzchni około jednego hektara i zapewnienie ochrony ewentualnym znaleziskom, stanowiącym dobra kulturowe. Podczas wykopalisk, którymi kierowała Lourdes López Camacho z Narodowego Instytutu Antropologii i Historii (INAH), zlokalizowano pozostałości prekolumbijskich budowli mieszkalnych, wykazujących cechy typowe dla Teotihuacan i odpowiadających tamtejszym fazom Tlamimilolpa (lata 225-350 n.e.) i Xolalpan (lata 350-550 n.e.).

Prace wykopaliskowe na terenie parku Bosque de Chapultepec (fot. Melitón Tapia, INAH)

Nietknięta mumia z Pachacamac

Oryginalny artykuł: Hallan en Pachacamac una momia intacta de 1000 anos envuelta en algodon

Podczas ostatniego sezonu wykopaliskowego na terenie stanowiska Pachacamac, na centralnym wybrzeżu Peru, w ramach Projektu Ychsma, grupa archeologów, którą kierowal prof. Peter Eeckhout z Wolnego Uniwersytetu Brukselskiego w Belgii (Université Libre de Bruxelles – ULB) odkryła bardzo dobrze zachowaną i nietkniętą mumię, pochodzącą z lat 1000-1200 n.e. Uczeni zdecydowali, że zawiniątko grobowe nie zostanie otwarte, a do jego dokładnego zbadania zostaną wykorzystane metody nieinwazyjne i najnowsze technologie, przede wszystkim komputerowa tomografia osiowa. Uzyskane w ten sposób dane dostarczą informacji na temat pozycji ciała, ewentualnych chorób, na które cierpiała pochowana osoba i złożonych jej darów. Dzięki temu będzie można przygotować obrazy trójwymiarowe zawiniątka grobowego i jego zawartości.

Zawiniątko grobowe odkryte w Pachacamac (fot. Peter Eeckhout, ULB)