W Chan Chan, w Huaca Takaynamo odkryto drewnianą rzeźbę

Oryginalny artykuł: Hallazgo en Chan Chan: descubren escultura de madera en la huaca Takaynamo 

Podczas prac wykopaliskowych i konserwatorskich prowadzonych w Huaca Takaynamo, znajdującej się w północnej części kompleksu archeologicznego Chan Chan (prowincja Trujillo, region La Libertad, Peru) odkryto drewnianą rzeźbę związaną z kulturą Chimú. Jak podaje Arturo Paredes Núñez, rzeźba zachowała się w idealnym stanie, ma 47 cm długości i 16 cm szerokości. Przedstawiona postać ma nakrycie głowy w formie trapezu, które w górnej części ozdobione jest siedmioma pionowymi, naprzemiennie ułożonymi paskami w jasnym i ciemnym kolorze, a w dolnej jednym ciemnym poziomym paskiem. 

Moment odkrycia drewnianej rzeźby w Huaca Takaynamo
(fot. Specjalny Projekt Kompleksu Archeologicznego Chan Chan)

W Mazatlán (stan Sinaloa, Meksyk) odkryto ośrodek kultury Aztatlán

Oryginalny artykuł: Descubren nuevo sitio arqueológico de la cultura aztatlán en la zona urbana del puerto de Mazatlán, Sinaloa

Podczas prac brukarskich i budowy infrastruktury na terenie strefy miejskiej portu Mazatlán (stan Sinaloa, Meksyk) robotnicy natrafili na dawne pochówki, o czym niezwłocznie powiadomili Narodowy Instytut Antropologii i Historii (INAH). Jak podaje archeolog Víctor Joel Santos Ramírez (z Centrum INAH - Sinaloa), w czasach prekolumbijskich miejsce to, stanowiące naturalne wzgórze i położone przy ujściu rzeki, było w swej najwyższej części, w celu uniknięcia zalania, wykorzystywane do zamieszkiwania. Powierzchnia pagórka została pokryta ubitymi kawałkami muszli, a na szczycie wznoszono domy z materiałów nietrwałych. Pod tymi budowlami grzebano ludzi i w jednym z pochówków znaleziono wspaniale zachowane naczynie wykonane w stylu typowym dla kultury Aztatlán.

Prace wykopaliskowe na terenie nowo odkrytego ośrodka kultury Aztatlán
(fot. Centrum INAH Sinaloa)

Kopalnia czerwonej ochry w stanie Wyoming (USA)

Oryginalny artykuł: Research Confirms Eastern Wyoming Paleoindian Site as Americas’ Oldest Mine 

Wykopaliska prowadzone przez archeologów ze stanu Wyoming (USA) potwierdziły, że dawna kopalnia czerwonej ochry we wschodnim Wyoming była wykorzystywana przez Paleoindian już 12 840 lat temu. Jak podaje Spencer Pelton, główny autor artykułu opublikowanego w Proceedings of the National Academy of Sciences, miejsce to, znane jako Powars II, położone w Sunrise w hrabstwie Platte jest zatem najstarszą udokumentowaną tego typu kopalnią na całym kontynencie Ameryki. Tym samym przeprowadzone prace potwierdziły teorie wysuwane przez zmarłego w 2020 roku archeologa Georgea’a Frisona (z University of Wyoming), który rozpoczął badania na tym stanowisku w 1986 roku. 

Prace wykopaliskowe w Powars II (fot. Spencer Pelton)

Nowe dane na temat zamieszkiwania przybrzeżnych terenów meksykańskiego stanu Nayarit

Oryginalny artykuł: Rescate arqueológico revela nuevos datos sobre la ocupación prehispánica en la zona nuclear costera Aztatlán de Nayarit

Niedawne prace archeologiczne prowadzone przez Narodowy Instytut Antropologii i Historii (INAH) na środkowym wybrzeżu stanu Nayarit pozwoliły na zebranie istotnych danych na temat zamieszkiwania tego regionu w czasach prekolumbijskich i kolejnych etapów kulturowych, które następowały na żyznych ziemiach położonych między rzekami San Pedro i Grande de Santiago, gdzie cyklicznie letnie powodzie w naturalny sposób użyźniały gleby otaczające główne koryta rzek, co miało znaczący wpływ na wysoką produktywność. Dzięki pochodzącym z I połowy XVI wieku zapiskom hiszpańskich żołnierzy uczestniczących w podboju tej części Meksyku wiadomo, że były to obszary znane z uprawy roli i niekiedy można tam było uzyskać rocznie nawet trzy zbiory kukurydzy. Wykopaliska były związane z budową wtórnej sieci dystrybucyjnej Sekcji „B” Kanału Stulecia na środkowym wybrzeżu Nayarit, na południe od wzgórza Cerro de Coamiles, w strefie znanej lokalnie jako „Las Tinajas”, gdzie zachowały się co najmniej dwa ważne zespoły architektoniczne z czasów prekolumbijskich. 

Wzgórze Cerro de Coamiles widziane z "Las Tinajas" (fot. Mauricio Garduño, INAH)

Substancje stosowane przez Majów przy inkrustacji zębów mogły zapobiegać infekcjom

Oryginalny artykuł: Ancient Maya tooth sealant glued gemstones in place—and may have prevented tooth decay

Wiadomo, że przedstawiciele majańskiej elity mieli zwyczaj dekorowania swych zębów cennymi kamieniami, szczególnie jadeitem i pirytem. W szkliwie zębów i w zębinie wywiercano niewielkie otwory, dopasowywano kamienie i umieszczano je na warstwie substancji lepiącej, która okazała się wyjątkowo trwała. Ponad połowa tak zmodyfikowanych zębów znalezionych podczas wykopalisk archeologicznych nadal zachowuje te inkrustacje nietknięte. Nowe analizy sugerują, że stosowana przez Majów substancja mogła mieć własności terapeutyczne, które zapobiegały infekcjom. Wcześniejsze badania wykazały obecność materiału nieorganicznego podobnego do cementu oraz hydroksyapatytu, minerału pozyskiwanego z zębów i kości. Mogły one wzmocnić mieszaninę, ale prawdopodobnie nie byłyby wystarczająco kleiste i tym samym nie zdołałyby utrzymać kamieni w miejscu. Natura składnika wiążącego pozostawała przez długi czas tajemnicą. 

Fragment czaszki Majów z zębami inkrustowanymi jadeitem

Urbanizm w prekolumbijskiej Amazonii

Oryginalny artykuł: Early urbanism found in the Amazon 

Ponad 20 lat temu dr Heiko Prümers (z Niemieckiego Instytutu Archeologii w Bonn) i prof. Carla Jaimes Betancourt (z Uniwersytetu w Bonn), która w owym czasie była studentką w La Paz (Boliwia) rozpoczęli wykopaliska archeologiczne przy dwóch „kopcach” w pobliżu wioski Casarabe w Boliwii, na równinach Llanos de Mojos, rozciągających się na południowo-zachodnim krańcu Amazonii. Chociaż te tereny były zalewane przez kilka miesięcy w roku podczas pory deszczowej i nie zachęcały do stałego osadnictwa, to jednak zachowały się tam liczne ślady zamieszkiwania w czasach prekolumbijskich, w tym drogi i kanały, które ciągną się często kilometrami. Jak podaje Heiko Prümers, celem najnowszych prac było przeprowadzenie podstawowych badań pozostałości tamtejszych dawnych osad. Już wcześniej naukowcy ustalili, że kultura Casarabe – nazwana tak od pobliskiej wioski – rozwijała się w latach 500-1400. Okazało się, że „kopce” są zerodowanymi piramidami i platformami budowli.

Mapka przedstawiająca położenie Llanos de Mojos (autor: Heiko Prümers) 

Podziemna galeria w Chavín de Huántar (Peru)

Oryginalny artykuł: Hallazgo en Chavín: investigadores descubren galería de 3,000 años en sitio arqueológico

W Chavín de Huántar (prowincja Huari, region Áncash, Peru), w ramach projektu archeologicznego, którym kieruje John Rick (z University of Stanford, USA) odkryto znajdującą się w głębi jednej z głównych budowli (oznaczonej jako Edificio D) podziemną galerię. O jej istnieniu wiedziano już od 2018 roku, kiedy to przez niewielki kanał wentylacyjny wprowadzono kamerę i zdołano wykonać fotografie. Dostrzeżono wówczas zamknięte pomieszczenie z jakimś przedmiotem umieszczonym w jego centrum. Eksplorację podziemnej galerii zamierzano przeprowadzić w 2020 roku, ale z powodu pandemii dalsze prace zostały niestety wówczas wstrzymane i dopiero teraz John Rick mógł przedostać się do ukrytej galerii przez wąski pionowy otwór o średnicy około 40 centymetrów. 

Podziemna galeria pod Edificio D (źródło fot.: Andina)

Nowe odkrycia w Palenque, mieście Majów

Oryginalne artykuły: Resguarda INAH el entierro de una mujer prehispánica descubierto en la Zona Arqueológica de Palenque, Descubren en Palenque una cabeza estucada del joven dios del maíz, vinculada a un depósito ritual

Na terenie majańskiego miasta Palenque (stan Chiapas, Meksyk), specjaliści z Narodowego Instytutu Antropologii i Historii (INAH) odkryli wymodelowaną w stiuku głowę młodego boga kukurydzy. Chociaż znalezisko zostało zarejestrowane już w lipcu 2021 roku, to dopiero teraz oficjalnie poinformował o nim kierujący wykopaliskami w Palenque archeolog Arnoldo González Cruz. Na rzeźbę natrafiono podczas usuwania wypełnienia z korytarza łączącego pomieszczenia Domu B z sąsiednim Domem F w Pałacu. Najpierw w otoczonym ścianami zagłębieniu, spod warstwy ziemi wyłonił się nos i na wpół otwarte usta boga kukurydzy, a w miarę postępu prac okazało się, że rzeźba stanowi część bogatego depozytu ofiarnego złożonego w przestrzeni pełniącej rolę sadzawki ze ścianami i posadzką ze stiuku, mającej około 1 m szerokości i 3 m długości. Tym samym takie umieszczenie głowy boga kukurydzy nawiązywałoby do jego wkroczenia do wodnego świata podziemnego i tym samym do mitu o jego narodzinach, śmierci i odrodzeniu.

Zdjęcie przedstawia fragment Pałacu w Palenque z zaznaczonym miejscem
odkrycia wyjątkowego depozytu ofiarnego (fot. Projekt Archeologiczny Palenque, INAH)