niedziela, 28 maja 2023

Odkrycie kolejnego grobowca kultury Chancay

Oryginalny artykuł: La tumba preincaica de más de 1.000 años de antigüedad hallada en Perú

W dolinie Chancay, na północny wschód od Limy, na terenie dawnego cmentarza Matacón należącego do preinkaskiej kultury Chancay, która zamieszkiwała środkowe wybrzeże Peru, archeolodzy odkryli grobowiec sprzed 1200-1400 lat. Jest on najstarszy i największy ze wszystkich znalezionych do tej pory w Matacón, gdzie prace wykopaliskowe prowadzone są od 2018 roku.

Nowo odkryty grobowiec w Matacon (źródło ilustracji: EPA)

środa, 24 maja 2023

Różnorodność grup etnicznych na Wyspach Dziewiczych

Oryginalny artykuł: Surprising diversity of ethnic groups in the US Virgin Islands before Columbus

Kiedy Krzysztof Kolumb przybył na dzisiejsze Wyspy Dziewicze podczas swojej drugiej podróży przez Atlantyk w 1493 roku, były one już zamieszkane, ale w jaki sposób i kiedy wyspy St. Croix, St. John i St. Thomas zostały zaludnione pozostaje niepewne. Zespół uczonych ze Stanów Zjednoczonych, Argentyny, Wielkiej Brytanii i Danii przeprowadził pierwsze datowanie termoluminescencyjne kawałków ceramiki znalezionych na wyspach podczas prac archeologicznych. Można je teraz porównać z wynikami poprzednich  badań, które opierały się na analizie stylów, miejscu pochodzenia i datowaniu radiowęglowym.

Położenie wysp St. John, St. Thomas i St. Croix (źródło ilustracji: Heritage Science)

sobota, 20 maja 2023

W Miraflores odkryto najstarsze przedstawienie krzyża andyjskiego

Oryginalny artykuł: Arqueólogos peruanos descubren la chakana más antigua y grande de Sudamérica en Huaral

Na terenie stanowiska archeologicznego Miraflores (dystrykt Aucallama, prowincja Huaral, Peru), gdzie od początku bieżącego roku prowadzone są prace wykopaliskowe, którymi kieruje Pieter Van Dalen Luna (z Universidad Nacional Mayor de San Marcos) dokonano kolejnego niezwykłego odkrycia. Na jednej z tylnych ścian głównej piramidy natrafiono na przedstawienie krzyża andyjskiego zwanego chakana. Archeolodzy nie zdołali jeszcze odsłonić całego krzyża, ale mają nadzieję, ze zachował się on w stanie kompletnym. Jak podkreśla Pieter Van Dalen Luna jest to najstarszy w Ameryce Południowej dowód na istnienie krzyża andyjskiego, gdyż budowla liczy sobie aż 4000 lat.

Budowla z zachowanym przedstawieniem krzyża andyjskiego (źródło fot. Andina)

wtorek, 16 maja 2023

Nowe badanie wskazuje na migracje z Chin do Ameryki

Oryginalny artykuł: New study finds prehistoric migration from China to Americas

Temat zasiedlania Ameryki od dawna intryguje uczonych. Początkowo wierzono, że jedynymi przodkami rdzennych Amerykanów byli ludzie, którzy dotarli z Syberii przez most lądowy w Cieśninie Beringa, łączący niegdyś dzisiejszą Rosję i Alaskę. Badania prowadzone od końca 2000 r. sygnalizowały bardziej zróżnicowane źródła, które mogły łączyć dawne populacje w Azji Wschodniej z populacjami założycielskimi w Chile, Peru, Boliwii, Brazylii, Ekwadorze, Meksyku i Kalifornii. Ten typ, znany jako D4h znajduje się w mitochondrialnym DNA, które jest dziedziczone jedynie od matek. Wyniki najnowszych analiz przeprowadzonych przez uczonych z Chińskiej Akademii Nauk dowodzą, że część ludności dotarła do Ameryki z północnego wybrzeża Chin w dwóch odrębnych migracjach. Pierwsza nastąpiła podczas maksimum ostatniego zlodowacenia (26 000 – 19 500 lat temu), kiedy pokrywa lodowa była największa, a warunki klimatyczne w północnych Chinach były prawdopodobnie niegościnne. Druga migracja miała miejsce podczas topnienia pokrywy lodowej (19 000 – 11 500 lat temu) i mogła się do niej przyczynić rosnąca populacja ludzi.

Mapki pokazują trasy obu migracji z Chin do Ameryki
(źródło ilustracji: Yu-Chun Li et al, Cell Reports)

piątek, 12 maja 2023

Badania szczątków najstarszych mieszkańców Portoryko

Oryginalny artykuł: Oldest human remains from Puerto Rico reveal a complex cultural landscape since 1800 BC

Pomimo ponad stu lat badań archeologicznych w Portoryko nadal niewiele wiadomo na temat życia pierwszych mieszkańców wyspy. Wynika to z faktu, że do tej pory natrafiono jedynie na około 20 pochówków pochodzących z tego najstarszego okresu. Obecnie badacze: William J. Pestle i  Elizabeth M. Perez (z University of Miami, Floryda) oraz Daniel Koski-Karell (z National Institute of Archaeology, Waszyngton) opublikowali wyniki badań szczątków pięciu dorosłych osób odkrytych w 1993 roku na stanowisku Ortiz, w Cabo Rojo w południowo-zachodniej części Portoryko.

Mapka przedstawiająca położenie stanowiska Ortiz w Portoryko (źródło ilustracji: PLOS ONE)

poniedziałek, 8 maja 2023

Nowe znalezisko w Cajamarquilla (Peru)

Oryginalny artykuł: Descubren restos de individuo de unos 800 años de antigüedad

Na terenie kompleksu archeologicznego Cajamarquilla (Lima) peruwiańscy archeolodzy z Universidad Nacional Mayor de San Marcos odkryli szczątki młodej osoby. Jak poinformowała kierująca pracami Yomira Huamán, znajdowały się one na głębokości ponad dwóch metrów. Chociaż płeć nie została jeszcze zidentyfikowana, to wiadomo, że osoba ta zmarła w wieku 12-13 lat, miała około 130 cm wzrostu, żyła w latach 1200-1400 i przypuszczalnie należała do kultury Lima lub Yshma. 

Ludzkie szczątki odkryte w Cajamarquilla (źródło fot. Andina)

czwartek, 4 maja 2023

Odkrycie urny Majów ozdobionej wizerunkiem boga K’awiil

Oryginalny artykuł: Arqueólogos descubren una notable representación del dios K’awiil en excavaciones del Tramo 7 del Tren Maya

Archeolodzy z Narodowego Instytutu Antropologii i Historii (INAH) podczas prac prowadzonych na 7. odcinku trasy pociągu przez ziemie Majów (z Bacalar, stan Quintana Roo do Escarcega, stan Campeche) odkryli urnę Majów, której wieczko zostało ozdobione trójwymiarową postacią boga K’awiil, wiązanego z błyskawicami, rytuałami samoofiary i przywoływania bóstw i duchów przodków, władzą i żyznością.

Urna z wizerunkiem boga K'awiil w momencie odkrycia (fot. INAH)