Zorientowanie budowli Olmeków i Majów świadczy o posługiwaniu się kalendarzem rytualnym już 3100 lat temu

Oryginalny artykuł: Lasers reveal sites used as the Americas’ oldest known star calendars

Badania z zakresu archeoastronomii wykazały, że ważne budowle w Mezoameryce były w znacznej mierze skierowane na miejsca wschodu i zachodu słońca w określonych dniach, choć początki i rozprzestrzenienie się tych praktyk nie były całkowicie jasne. Obecnie Ivan Šprajc (ze Słoweńskiej Akademii Nauki i Sztuki), Takeshi Inomata (z University of Arizona, Tucson, USA) i Anthony Aveni (z Colgate University, Hamilton, USA), wykorzystując technologię LiDAR przeanalizowali zorientowanie znaczącej liczby kompleksów ceremonialnych w ośrodkach Olmeków i Majów na ziemiach wokół Zatoki Meksykańskiej, w tym wielu pochodzących z lat 1100 p.n.e. - 250 n.e. Na szczególną uwagę zasługują budowle wzniesione w latach 1100-750 p.n.e., gdyż stanowią najwcześniejsze świadectwa posługiwania się 260-dniowym kalendarzem rytualnym już 3100 lat temu.

Mapki przedstawiające badany obszar. U góry: ośrodki z okresu formatywnego,
na dole: ośrodki z okresu klasycznego
(źródło ilustracji: publikacja w Science Advances)

Świadectwa gospodarki rynkowej u Majów na Wyżynach Gwatemali

Oryginalny artykuł: Study suggests Mayas utilized market-based economics

Nowe badania, które przeprowadziła Rachel Horowitz (z Washington State University) dowodzą, że ponad 500 lat temu na wyżynach środkowo-zachodniej Gwatemali Majowie kupowali i sprzedawali wyroby z obsydianu przy znacznie mniejszym niż do tej pory sądzono nadzorze ze strony władców. Rachel Horowitz zwróciła uwagę na artefakty z obsydianu, w tym narzędzia i broń, znalezione na terenie 50 miejsc położonych wokół Q'umarkaj (stolicy Majów K'iche'). Analizy geochemiczne i technologiczne miały na celu określenie, skąd pochodził obsydian i jakie techniki stosowano do jego obróbki. Autorka badań podkreśla, że o ile liczne źródła podają informacje na temat organizacji politycznej w tym regionie w okresie postklasycznym (lata 1200-1524), to znacznie mniej wiadomo na temat tego, jak wyglądała kontrola elit rządzących w przypadku gospodarki.

Ruiny Q'umarkaj, dawnej stolicy Majów K'iche'
(fot. Ministerio de Cultura y Deportes, Gwatemala)

O czym opowiada scena wyrzeźbiona na kości z Grobowca 7 w Monte Alban

Oryginalny artykuł: Lectura del Hueso 124 de la Tumba 7 de Monte Albán reitera las alianzas dinásticas de reinos mixtecos y zapotecos

W 1932 roku Alfonso Caso odkrył w Monte Albán słynny Grobowiec 7 z ogromną ilością złożonych w nim różnorodnych darów. Obecnie, po 91 latach, znalezione tam artefakty nadal rzucają nowe światło na dawne więzy dynastyczne Misteków i Zapoteków. Grupa badaczy z różnych instytucji, którą kieruje Nelly Robles García, ponownie przyjrzała się rzeźbionym kościom zwierząt, w większości jaguarów i kilku orłów, które stanowiły część tej bogatej wyprawy grobowej. Jest ich aż czterdzieści i charakteryzują się tym samym stylem i ikonografią, co kodeksy Misteków z okresu postklasycznego.

Fotografia z 1932 roku przedstawia moment odkrycia Grobowca 7 w Monte Alban
(fot. Arqueologia Mexicana, INAH)

Prace archeologiczne na terenie La Ventilla, jednej z dzielnic Teotihuacan

Oryginalny artykuł: Elite vinculada al trabajo lapidario residió en un conjunto de La Ventilla, en Teotihuacan, confirma estudio

Chcąc zrozumieć lepiej życie mieszkańców Teotihuacan, archeolodzy z Narodowego Instytutu Antropologii i Historii (INAH) przeprowadzili prace wykopaliskowe w kompleksie architektonicznym 3B w dzielnicy La Ventilla. Badacze skupili się na trzech grupach budowli, obejmujących świątynie oraz przestrzenie z portykami, wspaniałymi wykończeniami i malowidłami ściennymi, rozmieszczone wokół placu z ołtarzem.

Kompleks architektoniczny 3B w dzielnicy La Ventilla (fot. Julie Gazzola, INAH)

Ślady obozowiska łowców-zbieraczy nad jeziorem Texcoco

Oryginalny artykuł: En la Era de Hielo, Santa Isabel Ixtapan pudo ser un campamento estacional de cazadores-recolectores

W związku z zarejestrowanymi w latach 2019-2021 w Dolinie Meksyku odkryciami możliwych pułapek na mamuty w Tultepec i licznych szczątków megafauny w Santa Lucía, meksykańscy badacze ponownie zwrócili uwagę na Santa Isabel Ixtapan, położone w stanie Meksyk, na północ od jeziora Texcoco. W 1952 roku natrafiono tam na szczątki jednego mamuta, a w 1954 roku, 250 metrów dalej znaleziono szkielet drugiego mamuta. Jednak w tym przypadku pod żebrami zwierzęcia znajdowały się trzy kamienne narzędzia ze śladami użytkowania przez człowieka. Był to pierwszy bezpośredni dowód interakcji między ludźmi epoki lodowcowej a megafauną plejstocenu w Dolinie Meksyku. 

Szczątki mamuta znalezione w Santa Isabel Ixtapan w 1954 roku (fot. INAH)

Rezultaty prac z wykorzystaniem technologii LiDAR na Nizinach Majów w Gwatemali

Oryginalny artykuł: Huge 2,000-year-old Mayan civilization discovered in northern Guatemala

Uczeni ze Stanów Zjednoczonych, Gwatemali i Francji opublikowali wyniki badań z wykorzystaniem technologii LiDAR na położonej na ziemiach Gwatemali części obszaru określanego jako Mirador-Calakmul Karst Basin (MCKB). Były to największe tego typu prace prowadzone do tej pory na Nizinach Majów, które od 2015 roku objęły aż 1700 kilometrów kwadratowych. Okazuje się, że w rejonie tym zidentyfikowano ponad 775 grup budowli i 189 kolejnych w jego otoczeniu, co daje w sumie 964, z czego 645 nie zostało jeszcze nazwanych. Stanowiska te pochodzą w większości z okresu preklasycznego, z lat 1000 p.n.e. - 150 n.e. W przypadku, gdy grupy architektoniczne były połączone ze sobą drogami, miały określone granice i wspólne udogodnienia, na przykład zbiorniki wodne, archeolodzy uznali je za niezależne ośrodki i w sumie z liczby 964 wyróżnili 417 dawnych miast i miasteczek Majów.

Czarna przerywana linia ogranicza obszar Mirador-Calakmul Karst Basin
(źródło ilustracji: publikacja R.D. Hansen et al, Ancient Mesoamerica)

W stanie Idaho odkryto najstarsze w Ameryce kamienne ostrza

Oryginalny artykuł: Archaeologists uncover oldest known projectile points in the Americas

Na terenie stanowiska Cooper's Ferry (stan Idaho, USA) archeolodzy z Oregon State University odkryli kamienne ostrza o wielkości od jednego do pięciu centymetrów, które – jak wykazało datowanie radiowęglowe – pochodzą sprzed około 15 700 lat. Tym samym są one o trzy tysiące lat starsze od ostrzy typu Clovis znalezionych na ziemiach Ameryki Północnej i ponad dwa tysiące lat starsze od ostrzy, na które natrafiono wcześniej w Cooper's Ferry.  

Stanowisko archeologiczne Cooper's Ferry (fot. Loren Davis)