Święty kamień z San Antonio de Huachipa

Oryginalny artykuł: Hallan una huaca o piedra sagrada con representaciones antropomorfas de animales 

Na terenie stanowiska San Antonio de Huachipa w Limie archeolodzy znaleźli rzeźbiony kamień, który jest uważany za huaca. Chociaż zazwyczaj słowem tym określa się dawne ośrodki, szczególnie te o charakterze religijnym, słowo to pierwotnie odnosiło się do wzgórz uznawanych za święte, do kamieni lub innych uświęconych przedmiotów. W San Antonio de Huachipa kamień był umieszczony w widocznym miejscu świątyni wzniesionej w formie litery „U”. Jak podaje kierujący pracami Jonathan Palacios, przyjmuje się hipotezę, że kamień jest rodzajem makiety pobliskiego wzgórza. 

Rzeżbiony kamień znaleziony w San Antonio de Huachipa (źródło fot. Andina)

W Pañamarca odkryto malowidła ścienne i tron kultury Mochica

Oryginalny artykuł: Arqueólogos descubren en Pañamarca recinto con mural y trono de autoridad femenina mochica 

Archeolodzy pracujący w Pañamarca (dolina Nepeña, region Ancash, Peru) odkryli tron i malowidła ścienne, przedstawiające ważną postać kobiecą z kultury Mochica. Mural został całkowicie odkryty w tym roku, choć częściowo wiedziano o nim od 2022 roku (post: „Malowidła kultury Moche w Pañamarca (Peru)”). Ze względu na problemy konserwatorskie nie można było wówczas kontynuować prac. W tym roku wznowiono wykopaliska w tym sektorze, co pozwoliło badaczom odsłonić ścianę z wizerunkiem postaci kobiecej, której towarzyszy od czterech do pięciu mniejszych postaci męskich niosących coś w rodzaju darów ofiarnych. Jak zaznacza Jessica Ortiz Zevallos (kierująca projektem) ta scena wskazywałaby, że kobieta była ważną postacią w kulturze Moche.

Malowidło przedstawiające kobietę siedzącą na tronie (fot. Lisa Trever)

W Huacachina Seca natrafiono na zawiniątka grobowe sprzed 800 lat

Oryginalny artykuł: Hallazgo arqueológico en Ica: descubren fardos funerarios de hace 800 años en Huacachina

Peruwiańscy archeolodzy, pracujący na terenie stanowiska archeologicznego Huacachina Seca (wcześniej zwanego Soniche, dystrykt Pueblo Nuevo, prowincja Ica, Peru) odkryli zawiniątka grobowe pochodzące sprzed ponad 800 lat. Kierujący pracami Rafael Mallco Huarcaya poinformował, że należą one do kultury Ica. Jedno zawiniątko grobowe zawierało szczątki młodej osoby zmarłej w wieku 13-16 lat. Wyprawa grobowa obejmowała tkaniny i naczynie ceramiczne. Drugie zawiniątko było mniejszych rozmiarów. Prace wykopaliskowe w Huacachina Seca rozpoczęły się pod koniec sierpnia. 

Zawiniątka grobowe kultury Ica (źródło fot. Andina)

Uczeni z Japonii zarejstrowali 303 nowe geoglify na Płaskowyżu Nasca

Oryginalny artykuł: Líneas de Nasca: descubren 303 nuevos geoglifos con ayuda de la inteligencia artificial 

Podczas sześciomiesięcznych prac terenowych na Pampa de Nasca naukowcy z Uniwersytetu Yamagata w Japonii oraz Jorge Olano z Uniwersytetu Paryskiego dzięki wykorzystaniu sztucznej inteligencji odkryli 303 nowe geoglify. Był to pilotażowy eksperyment, przy którym pracowało 10 osób i został przeprowadzony we współpracy z amerykańską firmą IBM. Do tej pory na tym terenie było zarejestrowanych 430 geoglifów, teraz ich liczba wzrosła do 733. Dotychczas zbadano jedynie 30% całego obszaru, który zajmuje 400 kilometrów kwadratowych, a zatem pozostaje jeszcze 70%.

Geoglif przedstawiający postać antropomorficzną (fot. Uniwersytet Yamagata)

Odkryto świadectwa oryginalnego języka kultury Chachapoya

Oryginalny artykuł: Fabuloso hallazgo: descubren evidencias de lengua originaria de antigua cultura Chachapoya 

Grupa badaczy peruwiańskich i niemieckich, złożona z antropologów i lingwistów znalazła dokumenty z początku XVII wieku, które świadczą o istnieniu języka chacha, oryginalnego języka kultury Chachapoya, używanego aż do początku XVII wieku. Z akt datowanych na 1617 rok wynika, że wizytatorzy korony hiszpańskiej, którzy przybyli do dystryktu Yapa (obecnie miejsce to jest znane jako Yambrasbamba, prowincja Bongará, Amazonas) przekazali, że rdzenna ludność porozumiewała się z władzami kolonialnymi w rodzimym języku, znanym obecnie jako chacha oraz w języku keczua. 

Mapka z zaznaczoną miejscowością Yapa (źródło ilustracji: Andina)