Pochówki z rejonu Huanchaco

Podczas wykopalisk w sektorze Pampa La Cruz w Las Lomas (dystrykt Huanchaco, około 13 km od Trujillo, Peru) odkryto 47 pochówków ze szczątkami ludzkimi i ponad 100 naczyń ceramicznych, związanych z kulturami Salinar (400 p.n.e. – 300 n.e.), Viru (150 p.n.e. – 500 n.e.) i Chimu (1200-1400 n.e.). Pochówki znajdowały się w korytarzu odgrodzonym przez mury wzniesione z dużych bloków kamiennych, na które natrafiono podczas prac mających na celu przygotowanie terenu do poprowadzenia sieci wodno-kanalizacyjnej.

  

  

Naczynia ceramiczne znalezione podczas wykopalisk (fot. Reuters)

Nowe odkrycia w cenote Xlacah w Dzibilchaltun

Oryginalny artykuł: Dan a conocer hallazgos en una caverna del cenote Xlacah en la zona arqueologica de Dzibilchaltun

W 2017 roku, na terenie stanowiska archeologicznego Dzibilchaltún (stan Jukatan, Meksyk) grupa wyspecjalizowanych nurków, którą kierował biolog Rodrigo Ojeda, prowadziła pod nadzorem Narodowego Instytutu Antropologii i Historii (INAH) badania, mające na celu oczyszczenie tamtejszego cenote Xlacah. Jak przekazał odpowiedzialny za prace w Dzibilchaltún Ilan Vit Suzan, okazało się konieczne wycięcie części rosnących w cenote lilii wodnych, gdyż wśród ich liści i korzeni kryją się pewne ryby agresywne wobec gatunków endemicznych i należało się ich pozbyć. Jednocześnie usunięto inne zanieczyszczenia, które przez lata zbierały się w głębi Xlacah i w głównej jaskini położonej po stronie zachodniej.

Eksploracja cenote Xlacah (fot. Benjamin Magaña, INAH)

Podczas jednego z ostatnich etapów oczyszczania, Erick Sosa, nurek mający doświadczenie w eksploracji jaskiń na Półwyspie Jukatan, natrafił po południowo-wschodniej stronie cenote na pokryte roślinnością wejście do niewielkiej, bocznej groty. Wkrótce Erick Sosa, nurek Cristian Celun; biolog Luis Felaco i Ilan Vit Suzan dostali się do wnętrza groty, która okazała się przedłużeniem bocznej galerii otaczającej niegdyś dno cenote.

Prace w cenote Xlacah (fot. Erick Sosa)

Jak wyglądał Brazylijczyk sprzed 2000 lat?

Oryginalny artykuł: Reconstruyen en 3D el rostro de brasileno que vivio hace 2000 anos en Rio

Badacze z Muzeum Narodowego przy Uniwersytecie Federalnym w Río de Janeiro odtworzyli trójwymiarowy portret Brazylijczyka, który 2000 lat temu żył na ziemiach zajmowanych obecnie przez Río de Janeiro. Specjaliści orzchcili go imieniem “Ernesto”, a jego szkielet został odkryty na terenie dzielnicy Guaratiba, w zachodniej strefie miasta.

Odtworzenie wyglądu Brazylijczyka sprzed 2000 lat (fot. Captura")

Meksyk odzyskał dwie olmeckie rzeźby

Po niemal dziesięciu latach negocjacji i procesów prawnych, Meksyk odzyskał dwie olmeckie rzeźby, które zostały wywiezione nielegalnie w latach osiemdziesiątych XX wieku i trafiły do Leonadra Pattersona, kostarykańskiego dilera dzieł sztuki. W 2008 roku, kiedy Patterson postanowił przewieźć rzeźby do Niemiec, zostały one skonfiskowane przez władze Niemiec i ostatecznie trafiły do Muzeum Archeologicznego w Monachium (Archäologische Staatssammlung München), gdzie były przechowywane do chwili obecnej.

Drewniana rzeźba Olmeków, która powróciła do Meksyku
(fot. Stefanie Friedrich, Muzeum Archeologiczne w Monachium)

Nowe spojrzenie na aztecki Kamień Słońca

W numerze 149 czasopisma Arqueología Mexicana, David Stuart przedstawił własną interpretację słynnego Kamienia Słońca. Poniższy tekst jest oparty na fragmentach tego artykułu.

Wydawałoby się, że po dwustu latach badań i dyskusji niewiele nowego można powiedzieć na temat Kamienia Słońca, który stał się najsławniejszym zabytkiem z czasów Mexików. Po odkryciu tego monolitu w 1790 roku, historyk Antonio de León y Gama poprawnie określił znaczenie wielu elementów ikonograficznych i uznał, że okrągły kształt rzeźby nawiązuje do tarczy słonecznej. Rozpoznał też glify odnoszące się do tak zwanych „pięciu słońc” z mitologii Mexików, o których informacje pozostawili kronikarze, w tym Juan de Torquemada. Umieszczony w centrum wielki glif Nahui Olin („4 Ruch/Trzęsienie ziemi”), który Antonio de León y Gama uznał za wizerunek słońca, otaczają cztery mniejsze glify, odpowiadające poprzednim erom: 4 Jaguar, 4 Deszcz, 4 Woda i 4 Wiatr.

Kamień Słońca w Narodowym Muzeum Antropologii w Mieście Meksyk

W 1876 roku uczony Alfredo Chavero przyjął, że Kamień Słońca jest przykładem wyjątkowo dużej platformy zwanej cuauhxicalli, służącej ofiarom gladiatorskim, wzniesionej na ziemi i skierowanej ku niebu. Zatem Kamień Słońca byłby ogromnym ołtarzem, na którym przedstawiono wizerunek boga słońca. Obecnie wiadomo jednak, że w świecie Mexików słonce było związane nie tylko z mitologią i kosmologią, ale i z władzą i ideologią. W latach siedemdziesiątych XX wieku kolejni badacze, w tym Carlos Navarrete, Doris Heyden i Richard Townsend skoncentrowali się na wizerunku umieszczonym w centrum Kamienia Słońca i uznali, że nie chodzi o bóstwo słońca Tonatiuh, ale raczej o uosobienie ziemi – Tlalteuctli. Z kolei w tym samym czasie Cecilia Klein była przekonana, że to wizerunek nocnego słońca – Yohualteuctli.

Kamień Słońca (rys. David Stuart)

Rozgwiazdy z depozytów ofiarnych w Templo Mayor

Oryginalny artykuł: Identifican seis especies de estrellas de mar en ofrendas del Templo Mayor de Tenochtitlan

Specjaliści z Narodowego Instytutu Antropologii i Historii (INAH) oraz z Instytutu Nauk Morskich i Limnologii (ICML) Narodowego Uniwersytetu Autonomicznego w Meksyku (UNAM) zidentyfikowali dziesiątki tysięcy wapiennych płytek z zachowanymi fragmentami endoszkieletów rozgwiazd, złożonych przez Mexików w depozytach ofiarnych. Jak podkreślają Leonardo López Luján (kierujący Projektem Templo Mayor), biolog Belem Zúñiga Arellano oraz Francisco Solís Marín i Carolina Martín Cao Romero z ICML, jest to pierwszy przypadek rozpoznania rozgwiazd w kontekstach archeologicznych w sakralnej części dawnego Tenochtitlan. Leonardo López Luján zaznaczył, że oba instytuty współpracują już od 2007 roku, kiedy to podczas prac w zachodniej części głównej fasady Wielkiej Świątyni (Templo Mayor), w pobliżu miejsca, gdzie w 2006 roku odkryto monolit z wizerunkiem bogini Tlaltecuhtli, znaleziono wspomniane płytki wapienne. Ponieważ były to jedynie drobne fragmenty, a nie pełne szkielety, zatem poproszono badaczy z ICML o oczyszczenie 49 633 płytek i rozdzielenie ich z uwzględnieniem rozmiaru i formy każdej z nich.

Rozgwiazdy zidentyfikowane w depozytach ofiarnych Templo Mayor (fot. Jaziel Díaz, INAH)

Malowidła naskalne w Izcuña (Chile)

Oryginalny artykuł: Ancient Chilean rock-art suggests hunters killed whales

Sztuka naskalna zachowana na wybrzeżu Chile pokazuje, jak dawni łowcy-zbieracze z tego regionu wykorzystywali harpuny i tratwy podczas polowań na morskie zwierzęta. Malowidła, wykonane intensywnym kolorem czerwonym (pigmentem uzyskanym z tlenku żelaza) pochodzą sprzed 1500 lat i można na nich dostrzec wieloryby, lwy morskie, mieczniki, mątwy, marliny, żółwie i rekiny. Świadectwa archeologiczne sugerują, że ludność zamieszkująca El Médano – dolinę położoną pomiędzy Oceanem Spokojnym a pustynią Atakama w prowincji Antofagasta, w północnym Chile – specjalizowała się w połowach zwierząt morskich, wykorzystując haczyki wykonane z muszli, kości, kolców kaktusów i miedzi oraz tratwy sporządzone ze skór lwów morskich.

Jeden ze skalnych bloków z malowidłami w Izcuña (fot. Benjamin Ballester)

Trójwymiarowa rekonstrukcja budowli Tenochtitlan

Oryginalny artykuł: Reconstruyen en 3D estructuras del recinto sagrado de Tenochtitlan

W ostatniej dekadzie, w ramach Projektu Archeologii Miejskiej (PAU), prowadzonego przez Narodowy Instytut Antropologii i Historii (INAH) dokonano wielu znaczących odkryć, które ukazują nam bardziej kompletną panoramę dawnego Tenochtitlan, szczególnie budowli  wzniesionych na wprost Templo Mayor (Wielkiej Świątyni). Archeolog Raúl Barrera Rodríguez kieruje pracami prowadzonymi w siedmiu miejscach na terenie Centrum Historycznego w Mieście Meksyk, gdzie kryją się pozostałości sakralnej części dawnego miasta Mexików. W oparciu o dane uzyskane podczas wykopalisk, Raúl Barrera Rodríguez i architekt Luis Rosey Bermúdez przygotowują trójwymiarową rekonstrukcję budowli, które zdołano odsłonić jedynie częściowo przy ulicy Guatemala, a mianowicie: Huey Tzompantli, Świątynię Ehecatla, Calmécac, boisko do gry w piłkę, Cuauhxicalco (okrągłą budowlę związaną z miejscem kultu boga Huitzilopochtli), a także pozostałości dawnej platformy przy ulicy Argentina.

Sakralna część dawnego Tenochtitlan (rys. Raúl Barrera i Luis Rosey, INAH)

Odkrycie pochówków w Huaca El Rosal (Lima, Peru)

Oryginalny artykuł: Parque de las Leyendas: realizan importante hallazgo arqueologico

Na terenie Kompleksu Archeologicznego Maranga, w dolinie rzeki Rímac (Lima, Peru), w dolnej części Huaca El Rosal odkryto dwa pochówki ze szczątkami dorosłego mężczyzny i dziecka. Jak podaje kierująca pracami Lucénida Carrión Sotelo, ciało mężczyzny ułożono z twarzą zwróconą w dół, a pod jego miednicą znajdowało się naczynie ceramiczne i dwa piruros używane jako przybory tkackie. Dziecko, które zmarło w wieku około trzech lat, ułożono na prawym boku, ze zgiętymi nóżkami.

Huaca El Rosal (fot. Parque de las Leyendas)