Dawni mieszkańcy Rapa Nui nie wyginęli w wyniku wzajemnych walk

Oryginalny artykuł: Easter Island civilization not destroyed by war, analysis shows

Przez wiele lat panowało przekonanie, że dawna cywilizacja zamieszkująca Wyspę Wielkanocną (Rapa Nui) została zniszczona przez wojnę, czego dowodem miały być tysiące trójkątnych, obsydianowych ostrzy znalezionych w wielu miejscach wyspy i znanych jako mata’a. Ze względu na ich znaczą ilość i wykonanie z ostrego szkła, wielu uczonych sądziło, że stanowiły one broń wojenną, używaną przez dawnych mieszkańców wyspy podczas wzajemnych walk. Jednak nowa analiza tych artefaktów wykazała, że były to prawdopodobnie jedynie narzędzia do użytku codziennego. Jak podkreśla kierujący badaniami Carl Lipo, profesor antropologii z Binghamton University, do tej pory utrzymywano, że jeszcze przed dotarciem Europejczyków mieszkańcom Wyspy Wielkanocnej kończyły się środki do życia, w wyniku czego wdali się we wzajemne masowe walki, które ostatecznie doprowadziły do ich upadku.

Fotografie przedstawiające najróżniejsze mata'a (fot. Carl Lipo)

Ślady łowców-zbieraczy na ziemiach stanu Nevada (USA)

Oryginalny artykuł: Nearly 20 stone tool sites up to 12000-years old discovered in Nevada

Na południowych ziemiach stanu Nevada (USA) archeolodzy zidentyfikowali liczne miejsca, wykorzystywane około 12 000 lat temu przez łowców-zbieraczy. Jak się okazuje, odkrycia tego nie dokonano jednak przypadkowo. Około 160 kilometrów od Las Vegas, badacze z Logan Simpson w Utah zlokalizowali dziewiętnaście miejsc z zachowanymi różnorodnymi ostrzami i przedmiotami pochodzącymi sprzed 12000-7000 lat. Choć niezbyt liczne i dość rozproszone, to jednak dostarczają informacji o działalności ludzkiej w Wielkiej Kotlinie (Great Basin) w czasie, gdy epoka lodowcowa ustąpiła miejsca cieplejszemu i bardziej stabilnemu klimatowi. Kierujący badaniami archeolog Jesse Adams podkreśla, że w okresie przejścia od plejstocenu do holocenu nastąpiły liczne zmiany i jak dotąd na zachodnich ziemiach Stanów Zjednoczonych przeprowadzono stosunkowo niewiele badań związanych z tym okresem dziejów.

Dolina Delamar w stanie Nevada, gdzie zidentyfikowano siedem miejsc z kamiennymi ostrzami
(fot. Zac Scriber, GISP)

Złoto w imperium Mexików

Oryginalny artykuł : El-oro - simbolo de poder y divinidad entre los Mexicas

Badacz Óscar Moisés Torres Montúfar, w swej książce Los señores del oro. Producción, circulación y consumo de oro entre los mexicas, wydanej przez Narodowy Instytut Antropologii i Historii (INAH), opowiada o znaczeniu złota w gospodarce Mexików. Autor poszukiwał informacji w najróżniejszych źródłach historycznych takich, jak: kroniki konkwistadorów, zakonników i urzędników Korony Hiszpańskiej, spisy inwentarza z czasów kolonialnych, rejestrujące przedmioty wysyłane do Hiszpanii, relacje geograficzne z XVI wieku oraz Matrícula de Tributos,  Códice Mendocino i  Códice Azoyú.

Ozdoba ze złota pochodząca z Tenochtitlan (fot. Maurico Marat / INAH)

Złoto docierało do Tenochtitlan drogą wymiany handlowej i w formie danin. Przeznaczone było tylko dla władców Mexików Huey tlatoani, którzy podkreślali swój status społeczny i szlachetne pochodzenie poprzez najróżniejsze ozdoby uszu i nosa, bransolety, zawieszki i diademy, wykonane ze złota i kamieni szlachetnych oraz piór egzotycznych ptaków. Jak podkreśla autor książki, władcy Mexików mogli obdarowywać przedmiotami ze złota wojowników szczególnie zasłużonych w bitwach, ale sprezentowane ozdoby wolno im było nosić jedynie podczas ceremonii o charakterze rytualnym lub politycznym. Huey tlatoani wykorzystywał również złoto aby przypieczętować przemierza oraz ugody polityczne i dyplomatyczne. Óscar Moisés Torres Montúfar powołuje się tutaj na relacje Bernala Díaz del Castillo, który wspomina, że w momencie przybycia Hiszpanów, ówczesny władca Moctezuma Xocoyotzin przekazał liczne przedmioty ze złota zarówno hiszpańskim żołnierzom, jak i ich indiańskim sprzymierzeńcom.

Złote artefakty Mexików (fot. Mauricio Marat / INAH)

Ślady stóp sprzed 2500 lat w rejonie Tucson (Arizona)

Oryginalny artykuł: 2-500-year-old family stroll frozen in time

Podczas badania terenu w rejonie Sunset, na północny zachód od Tucson (Arizona), gdzie trwają prace związane z budową nowej szosy i mostu, archeolodzy natrafili na zachowane w grubej warstwie gliny ślady stóp sprzed około 2500 lat. Co prawda nie są to najstarsze odciski stóp w Ameryce Północnej, gdyż w ubiegłym roku, na wyspie Kolumbii Brytyjskiej, odkryto podobne ślady, choć liczące aż 13 000 lat. Ślady z rejonu Tucson są jednak wyjątkowo dobrze zachowane, a przede wszystkim rzucają nowe światło na życie rdzennych Amerykanów, uprawiających swe pola.

Mapa pokazująca miejsce znaleziska - "Sunset footprints"
(źródło fot. MailOnline) 

Archeolodzy podczas pracy (fot. Doug Gann)

Kolejne artefakty z "zaginionego miasta" (Honduras)

Oryginalny artykuł: New discoveries at the mysterious city of jaguar

Podczas minionego miesiąca prac wykopaliskowych, prowadzonych na terenie Miasta Jaguara w Hondurasie, natrafiono na kolejne kamienne rzeźby złożone w depozycie ofiarnym u podstawy dużego ziemnego kopca. Kierujący projektem archeolog Chris Fisher (z Colorado State University w Fort Collins) przekazał, że wszystkie te przedmioty zostały umieszczone bardzo starannie na specjalnie przygotowanej posadzce z czerwonej gliny.

Chris Fisher i jego zespół podczas prac wykopaliskowych w Mieście Jaguara
(fot. Dave Yoder, National Geographic)

Rozłożono je dokoła tajemniczej rzeźby przedstawiającej sępa z częściowo rozpostartymi skrzydłami. Spośród kamiennych naczyń, ozdobionych wizerunkami sępów i węży, wyróżniają się też inne, z wyrzeźbionymi dziwnymi postaciami, które choć podobne do ludzi, mają oczodoły, rozwarte usta i wyschnięte ciała. Chris Fisher sądzi, że mogą nawiązywać do śmierci i zawiniętych szczątków przodka, przygotowywanych do pochówku.

Rzeźba przedstawiająca sępa z częściowo rozpostartymi skrzydłami
(fot. Dave Yoder, National Geographic)

Kamienne naczynie ozdobione wizerunkiem szkieletowej postaci z oczodołami
(fot. Dave Yoder, National Geographic)

Malowidła naskalne w Jaskini San Borjitas

Oryginalny artykuł: Pinturas rupestres de la Cueva de San Borjitas de las mas antiguas del estilo gran mural

Na wysokości 250 metrów, w pobliżu potoku San Baltasar znajduje się wejście do Jaskini San Borjitas, we wnętrzu której zachowały się jedne z najpiękniejszych malowideł naskalnych, należących do tak zwanej tradycji Gran Mural. Okoliczne rejony były zamieszkiwane juz 7500 lat temu. San Borjitas jest jednym z trzech udostępnionych zwiedzającym stanowisk archeologicznych w paśmie górskim Guadalupe, rozciągającym się na zachód od miejscowości Mulegé, kilka kilometrów od Zatoki Kalifornijskiej. Rozległa i zacieniona jaskinia stanowiła idealne miejsce dla malowideł naskalnych.

Jaskinia San Borjitas (po prawej) (fot. Mauricio Marat / INAH)

María de la Luz Gutiérrez, archeolog z Narodowego Instytutu Antropologii i Historii (INAH) w Meksyku od trzydziestu lat bada malowidła naskalne w południowej części stanu Baja California (Meksyk). Swoją pracę rozpoczęła w paśmie górskim San Francisco, a potem kontynuowała ją w górzystym rejonie Guadalupe. Jest przekonana, że tradycja Gran Mural pojawiła się po raz pierwszy właśnie w Jaskini San Borjitas i dopiero później rozprzestrzeniła się na cały obszar kulturowy. Do tej pory zdołała zarejestrować w tej grocie 120 motywów o różnych rozmiarach.

Malowidła w Jaskini San Borjitas (fot. Mauricio Marat / INAH)

Kompleksowe badania artefaktów z Palenque

Oryginalny artykuł: La UNAM analizara restos arqueologicos en Palenque mediante espectroscopia Raman

Grupa uczonych z najróżniejszych instytucji meksykańskich takich, jak: Narodowy Instytut Antropologii i Historii (INAH), Uniwersyteckie Laboratorium Charakterystyki Spektroskopowej (LUCE) oraz Centrum Nauk Stosowanych i Rozwoju Technologii (CCADET) z UNAM (Universidad Nacional Autónoma de México) podjęła badania niektórych artefaktów, odkrytych podczas prac wykopaliskowych prowadzonych w ramach Projektu Archeologicznego Palenque, Chiapas. Dzięki zastosowaniu najnowszych technologii, zostaną poddane analizie kamienie o zielonej barwie, w większości jadeit, znalezione w różnych kontekstach, zarówno w grobowcach, jak i w depozytach ofiarnych złożonych podczas poświęcania budowli. Badania obejmą artefakty pochodzące ze strefy rezydencjalnej Palenque, ze Świątyni XIII („Czerwonej Królowej”), Świątyni XX, Świątyni Krzyża i Świątyni Czaszki. 

Artefakty znalezione w Świątyni Krzyża w Palenque
(Muzeum "Alberto Ruz Lhuillier" w Palenque)

Nowe odkrycia w dystrykcie Ayo (departament Arequipa, Peru)

Oryginalny artykuł: Identifican noventa sitios arqueologicos en Arequipa

W listopadzie i grudniu 2015 roku, podczas inspekcji archeologicznej na terenie dystryktu Ayo (departament Arequipa, prowincja Castilla, Peru), zidentyfikowano 90 miejsc z zachowanymi świadectwami prekolumbijskimi. Celem prac, którymi kierował archeolog Apu Mendoza, było zweryfikowanie potencjału kulturowego i turystycznego okolic Ayo, wyróżniających się pięknym krajobrazem, zwłaszcza w rejonie Jeziora Mamacocha i Doliny Wulkanów.

Pozostałości budowli prekolumbijskich w dystrykcie Ayo (źródło fotografii: Andina)

Łowcy delfinów z Wysp Perłowych

Oryginalny artykuł: Were Panamanian islanders dolphin hunters?

Około 6000 lat temu część dawnych mieszkańców obecnej Panamy porzuciła stały ląd, wyruszyła prymitywnymi łodziami na burzliwe morze, pokonując odległość 50-70 kilometrów i osiedliła się na Isla Pedro González, jednej z wysp w archipelagu Wysp Perłowych w Zatoce Panamskiej. Archeolog Richard Cooke (ze Smithsonian Tropical Research Institute w Panamie) i jego współpracownicy (z Cotsen Institute of Archaeology w Los Angeles i Universidad del Norte w Kolumbii) uważają, że ważną część diety tych ludzi mogły stanowić delfiny. Sprawa jest dość intrygująca, gdyż trudno z całkowitą pewnością ustalić, czy mieszkańcy wyspy byli rzeczywiście łowcami delfinów, czy też jedynie żywili się zwierzętami wyrzuconymi przez morze na brzeg.

Mapa przedstawiająca położenie archipelagu Wysp Perłowych (źródło: Wikipedia)