Olmekowie zamieszkiwali tereny
należące obecnie do południowej części stanu Veracruz i zachodnich ziem stanu
Tabasco, ale utrzymywali kontakty z różnymi rejonami na zachodzie i południu,
co sprawiło, że wpływy ich sztuki były widoczne również na obszarze
dzisiejszych stanów Chiapas, Oaxaca, Morelos i Guerrero. Do najważniejszych
ośrodków Olmeków należały: San Lorenzo,
Laguna de los Cerros, La Venta
i Tres Zapotes, a największy rozkwit
kultury przypadł na lata 1200 p.n.e. – 400 p.n.e. Olmekowie byli znani między
innymi z obróbki bardzo twardych kamieni, gdyż upodobali sobie skały
wulkaniczne, zwłaszcza bazalt i andezyt, choć wykorzystywali do rzeźbienia
także wapień, piaskowiec i łupki. Wielkie kamienne bloki transportowano
przypuszczalnie na tratwach z kamieniołomów odległych nawet o sto kilometrów.
Sztuka Olmeków szczególnie
zasłynęła z wielkich kamiennych głów, których do tej pory znaleziono
siedemnaście. Gigantyczne, wyrzeźbione z bazaltu głowy mają wysokość od około 1,5 m do 3,5 m i ważą od kilku do
kilkunastu ton. Przedstawiają prawdopodobnie władców. Mają oni nakrycia głowy z
tkaniny lub skóry zwierzęcej, z ozdobami z jadeitu i piórami. Każda z głów jest
nieco inna, gdyż wizerunki dorosłych mężczyzn różnią się wyrazem twarzy czy też
wzorem na nakryciach głów. Równie monumentalne są tak zwane ołtarze-trony. Te
duże, u góry płaskie bazaltowe bloki, ważą od kilku do 30-40 ton i mogły służyć
jako trony. Miały wyrzeźbione na froncie charakterystyczne nisze symbolizujące
jaskinie, z których wyłaniały się postacie władców. Reliefy z postaciami
pojawiają się też niekiedy na bocznych stronach ołtarzy. Przypuszczalnie
najpóźniej pojawiły się w sztuce Olmeków rzeźbione stele, ozdobione wizerunkami
bogato odzianych dostojników. Zachowały się też wizerunki zwierząt oraz rzeźby
mniejszych rozmiarów, przedstawiające osoby zazwyczaj klęczące lub siedzące ze
skrzyżowanymi nogami, czasami z twarzami o cechach jaguara. Są również figurki
z charakterystycznymi dziecięcymi rysami twarzy. Część rzeźb została
prawdopodobnie rytualnie zniszczona przez samych Olmeków.
Kliknij
na zdjęcie aby powiększyć / click on photo to enlarge
Parque-Museo de La Venta,
Villahermosa (stan Tabasco, Meksyk)
Wszystkie zabytki zgromadzone w
Parku-Muzeum w Villahermosa pochodzą ze stanowiska archeologicznego La Venta.
Znajdują się wśród nich trzy kamienne głowy, ołtarze (w tym Ołtarz 5 rzeźbiony z trzech stron),
stele oraz rzeźby zwierząt (jaguara, małpy i manata).