Meksyk przekazał Peru artefakty kultury Chiribaya

Oryginalny artykuł: Restituyen fardo funerario prehispanico al gobierno peruano

Rząd Meksyku, za pośrednictwem Ministerstwa Spraw Zagranicznych i Narodowego Instytutu Antropologii i Historii (INAH) przekazał władzom peruwiańskim artefakty kultury Chiribaya, które zostały na początku bieżącego roku podarowane przez osobę prywatną i były przechowywane w Centrum INAH-Morelos. Ekspertyza, którą przeprowadzili Pavel Carlos Leiva García (archeolog peruwiański) i María Judith Galicia Flores wykazała, że wszystkie przedmioty pochodzą z tego samego pochówku kultury Chiribaya, kwitnącej w latach 900-1300 n.e. na południowym wybrzeżu obecnego Peru.

Jedno z przekazanych naczyń ceramicznych kultury Chiribaya (fot. Manuel Curiel, INAH)

Dzięki analizie, którą przeprowadził antropolog Juan Alberto Román Berrelleza można było ustalić, że szczątki kostne: czaszka z wyraźną deformacją, piszczele i fragmenty żuchwy należały do jednej osoby, dorosłego mężczyzny.

Zachowane szczątki kostne (fot. Manuel Curiel, INAH)

Urny grobowe kultury Aztatlán

Oryginalny artykuł: Recuperan urnas funerarias de la cultura aztatlan

Podczas prac archeologicznych prowadzonych na terenie północno-zachodnich nizin stanu Nayarit w Meksyku odkryto depozyty ofiarne, które dostarczają znaczących informacji na temat ludności, która ponad tysiąc lat temu osiedliła się w tej nabrzeżnej strefie. Archeolog Mauricio Garduño Ambriz z Centrum INAH-Nayarit, odpowiedzialny za wykopaliska w rejonie San Lorenzo (gmina Ruiz) przekazał, że znaleziono też kamienną siekierkę wotywną, dwa ostrza i liczne fragmenty ceramiki, pochodzące z okresu 500-800/850 n.e., kiedy ziemie te były gęsto zaludnione. Jednocześnie wyjaśnia to ekspansję kultury Aztatlán w okresie postklasycznym (900-1500 n.e.).

Urna grobowa znaleziona w Montículo 1 (fot. Mauricio G. Garduño, INAH)

Tajemnica malowidła naskalnego w Black Dragon Canyon (stan Utah, USA)

Oryginalny artykuł: "Winged monster" rock art finally deciphered

Dawne malowidło naskalne w Black Dragon Canyon (stan Utah, USA) było od lat owiane tajemnicą i stanowiło ciągły temat dyskusji uczonych i zwolenników kreacjonizmu. Badacze uważali, że wizerunki w kolorze żywej czerwieni przedstawiają postacie ludzi i zwierząt, a kreacjoniści widzieli w nich wielkiego skrzydlatego potwora, przypuszczalnie pterozaura. Archeolog Paul Bahn przekazał, że obecnie, dzięki zastosowaniu nowej technologii, zagadka została rozwiązana. Na malowidle można dostrzec pięć osobnych wizerunków, w tym wysokiej osoby, mniejszej postaci, owcę, psa i istotę przypominającą węża. Wyniki badań zostały opublikowane w sierpniowym wydaniu czasopisma Antiquity.

Mapka przedstawiająca lokalizację Black Dragon Canyon
(autorzy:  Paul Bahn, Jean-Loïc Le Quellec i Marvin Rowe)

Malowidła naskalne w Black Dragon Canyon są dziełem przedstawicieli rolniczej kultury Fremont, która kwitła w latach 1-1100 n.e. Inne malowidła tej kultury, wykonane w stylu znanym jako Barrier Canyon, ukazują abstrakcyjne postacie przypominające ludzi z wydłużonymi ciałami i okrągłymi głowami, Zazwyczaj towarzyszą im drobniejsze osoby, ptaki i czworonogi, na przykład zwierzęta kopytne, psy, dzikie koty, borsuki i niedźwiedzie.

Malowidło naskalne w Black Dragon Canyon, odtworzone dzięki zastosowaniu nowej techniki
(fot. Paul Bahn, Jean-Loïc Le Quellec i Marvin Rowe)

Odkrycie Huey Tzompantli na terenie dawnego Tenochtitlan

Oryginalny artykuł: Descubren el gran tzompantli de Mexico-Tenochtitlan

Specjaliści z Narodowego Instytutu Antropologii i Historii w Meksyku, Pedro Francisco Sánchez Nava, Raúl Barrera i Eduardo Matos Moctezuma (emerytowany badacz INAH) przekazali, że w Centrum Historycznym miasta Meksyk, podczas wykopalisk prowadzonych przy ulicy Guatemala 24, na głębokości dwóch metrów natrafiono na część prostokątnej platformy, którą uznano za pozostałości Huey Tzompantli. Prace rozpoczęły się tam 9 lutego bieżącego roku i trwały do końca czerwca. Platforma ma wysokość około 45 centymetrów, długość co najmniej 13 metrów i szerokość 6 metrów. Mur został wykonany z tezontle (porowatego kamienia w czerwonawym kolorze) i pokryty warstwą stiuku. W centrum platformy znajdowały się szczęki i fragmenty ludzkich czaszek, połączonych ze sobą zaprawą wapienną.

Ludzkie czaszki odkryte na platformie (fot. PAU-INAH)

Nowe fotografie "Zielonego kamienia Olmeków"

Fotogaleria "Zielony kamień Olmeków" została powiększona o 80 nowych zdjęć przedstawiających najróżniejsze artefakty Olmeków, wykonane z jadeitu i innych kamieni w zielonym kolorze: maski, figurki, siekierki wotywne i ozdoby. Zaprezentowane przedmioty znajdują się w kolekcjach Museo de Antropología de Xalapa (Xalapa, stan Veracruz, Meksyk), Museo Anahuacalli (miasto Meksyk) i Museo Regional de Puebla (Puebla, Meksyk).

Rzeźba znana jako “Señor de Las Limas” (900-400 p.n.e.)

(Museo de Antropología de Xalapa (Xalapa, stan Veracruz, Meksyk)

Piramida Kukulkana w Chichén Itzá została wzniesiona nad cenote

Oryginalny artykuł: Piramide de Kukulkan esta construida sobre un cenote

W ubiegłym roku pisałam na naszym blogu o pracach na terenie majańskiego miasta Chichén Itzá (stan Jukatan, Meksyk), gdzie uczeni wykorzystali tomografię trójwymiarową, całkowicie nieinwazyjną technikę stosowaną już wcześniej w Meksyku, w celu sprawdzenia, czy pod słynną Piramidą Kukulkana znajduje się jakaś komora bądź zagłębienie (czytaj: Poszukiwania tunelu pod Piramidą Kukulkana w Chichen Itza). Obecnie znane są już pierwsze rezultaty badań, które prowadzili: René Chávez Segura i Esteban Hernández Quintero z Instytutu Geofizyki UNAM, Andrés Tejero Andrade z Wydziału Inżynierii UNAM i Denisse Argote z Narodowego Instytutu Antropologii i Historii (INAH).

Piramida Kukulkana w Chichén Itzá

Okazało się że Piramida Kukulkana (zwana też Zamkiem) została zbudowana nad studnią cenote. Specjaliści zlokalizowali zbiornik wodny, który w swej najdłuższej części ma około 30 metrów. Jego głębokość liczy około 20 metrów, choć może nie być zbyt dokładna, gdyż jak wyjaśnia René Chávez Segura, widoczność przy użyciu aparatury ogranicza się jedynie właśnie do 20 metrów. Studnia cenote nie jest jednak otwarta, gdyż przykrywa ją warstwa skały wapiennej o grubości 4-5 metrów.

Grafika przedstawiająca cenote pod Piramidą Kukulkana (fot. EFE)

Rośliny lecznicze uprawiane przez Majów w Uxmal

Oryginalny artykuł: Identifican 150 especies de plantas medicinales vivas en la plataforma del Palacio del Gobernador

Specjaliści od medycyny tradycyjnej zarejestrowali ostatnio około 150 najróżniejszych roślin leczniczych, które porastają pobocza majańskiej białej drogi sacbé, prowadzącej do dolnej części  platformy, na której wzniesiono Pałac Gubernatora w Uxmal (stan Jukatan, Meksyk). Zdaniem ekspertów, dawni Majowie specjalnie wybrali ten teren z przeznaczeniem na takie uprawy. Archeolog José Huchim Herrera, dyrektor stanowiska archeologicznego Uxmal przekazał, że mnóstwo roślin, w tym leczniczych, spotyka się co prawda także w innych miejscach w Uxmal, jednak obszar przy platformie Pałacu Gubernatora jest jedynym z tak dużą koncentracją roślin leczniczych. Nie mogły zatem wyrosnąć tam same, ale musiały być uprawiane przez Majów. Jak wskazują badania etnograficzne, rośliny te wykorzystywano na ukąszenia węży, infekcje jelitowe, rany, zgagę, nieżyt i wrzody żołądka oraz na gorączkę.

Poletka na poboczach białej drogi sacbé (fot. Mauricio Marat, INAH)

Dary dla boga Xochipilli

Oryginalny artykuł: Exhiben la alegria y esperanza de los mexicas en su culto al sol del amanecer

W kosmowizji ludów Nahua słońce symbolizowało życie, a wędrówka słońca po niebie odzwierciedlała walkę życia ze śmiercią. Mexikowie wierzyli, że każdego dnia to ciało niebieskie przechodziło przez świat żywych aż do zmierzchu, kiedy to umierało i udawało się do świata podziemnego, użyźniając w ten sposób ziemię. O świcie odradzało się zwycięsko na wschodzie, napełniając wszystkich radością i nadzieją. Właśnie radość i nadzieja stanowią temat wystawy „Dary dla boga Xochipilli”. zorganizowanej w Muzeum Templo Mayor w mieście Meksyk. Na wystawie zaprezentowano artefakty pochodzące z Depozytu Ofiarnego 78, poświęconego bogu Xochipilli-Macuilxóchitl jako porannemu słońcu. Ów depozyt został znaleziony w Templo Rojo Sur (Czerwonej Świątyni Południowej), wzniesionej około 1500 r. n.e. w ceremonialnym centrum dawnego Tenochtitlan. W momencie odkrycia zawierał dużą ilość czerwonego barwnika - hematytu, prawdopodobnie mającego symbolizować zarówno użyźniającą ziemię krew osób złożonych w ofierze, jak i Tamoanchan, miejsce pochodzenia boga Xochipilli.

Makieta Templo Rojo Sur (Czerwonej Świątyni Południowej) (fot. Manuel Curiel, INAH)

Kogo pochowano w Świątyni XVIII-A w Palenque?

Świątynia XVIII-A wznosi się na południe od słynnej Grupy Krzyża w Palenque. Już w 1957 roku Alberto Ruz Lhuillier odkrył tam pochówek królewski oznaczony jako Grobowiec 3. Chociaż od tamtego czasu minęło ponad pół wieku, grób ten do dziś stanowi jedną z największych zagadek Palenque, gdyż nie wiadomo, do kogo należą znalezione tam szczątki. W lipcowym wydaniu Arqueología Mexicana, antropolog Lourdes Rocío Couoh Hernández i archeolog Martha Cuevas García z UNAM w Meksyku przedstawiły nowe wyniki dokładnych badań szkieletu.

Maska z jadeitu i masy perłowej, stanowiąca ozdobę pasa władcy,
Grobowiec 3, Świątynia XVIII-A w Palenque
(Museo Alberto Ruz Lhuillier w Palenque, stan Chiapas, Meksyk)

Świątynia XVIII-A ma portyk z trzema wejściami i sanktuarium z dwiema bocznymi komnatami. Pod posadzką znajduje się specjalny niewielki kanał – tak zwany „psicoducto” - prowadzący do Grobowca 3. Zdaniem uczonych, podobne kanały odkryte w Świątyni Inskrypcji i w Świątyni XX miały umożliwiać kontakt ze zmarłymi. W komnacie grobowej znaleziono pozostałości tkaniny i malowideł ściennych w kolorze czerwonym na białym tle. Zmarłemu towarzyszyły bogate dary, w tym maska z jadeitu i masy perłowej, jadeitowe ozdoby uszu i naczynia ceramiczne. Co prawda w 2004 roku Robert Rands, na podstawie datowania ceramiki ustalił, że pochówek pochodzi z lat 400-600 n.e., to jednak badania przeprowadzone przez Couoh Hernández i Cuevas García dowodzą, iż grobowiec jest wcześniejszy i przypada na lata 250-420 n.e.

Prymki tytoniu do żucia sprzed 1200 lat

Oryginalny artykuł: 1200-year-old pouches found in Arizona cave contain prehistoric chewing tobacco

Dziesiątki małych zawiniątek z włókna, odkrytych w jaskiniach w Arizonie zawierało dziko rosnący tytoń. Jak podają archeolodzy, jest to pierwszy naukowy dowód na to, że dawni Indianie Pueblo, zamieszkujący południowo-zachodnie ziemie obecnych Stanów Zjednoczonych żuli tytoń dla przyjemności. Takie zawiniątka, znane jako prymki, znaleziono na obszarze rozciągającym się od Teksasu po Kalifornię. W niektórych przypadkach nadal były na nich widoczne ślady zębów. Do tej pory jednak nie wiedziano, co zawierały i do czego służyły. Prowadząca badania dr Karen Adams z Crow Canyon Archaeological Center przekazała, że same kłębki włókien nie wywoływały szczególnego zainteresowania dopóki nie zdano sobie sprawy z tego, co dawni ludzie umieszczali w ich wnętrzu.

Prymki znalezione w jaskini Antelope Cave w Arizonie (fot. Terry  Murphy)

Rejestr postaci i kolorów na malowidle "Los bebedores" w Choluli

Oryginalny artykuł: Registran, a detalle, forma y color del mural "Los bebedores"

Specjaliści z Narodowego Instytutu Antropologii i Historii (INAH) w Meksyku prowadzą prace, mające na celu dokładny rejestr postaci i kolorów na słynnym malowidle w Wielkiej Piramidzie w Choluli (stan Puebla, Meksyk), znanym jak Los bebedores i przedstawiającym osoby raczące się prawdopodobnie pulque – napojem alkoholowym sporządzonym z agawy. Jak podkreśla Dulce María Grimaldi, zatrudniona jako konserwator zabytków na terenie tego stanowiska archeologicznego, będzie to jedno z najbardziej kompletnych i szczegółowych źródeł informacji od czasów odkrycia tego malowidła przed 46 laty, gdy zafascynowało zarówno uczonych, jak i historyków sztuki.

Fragment malowidła Los bebedores w Wielkiej Piramidzie w Choluli (fot. INAH)