środa, 26 lutego 2020

Upadek Teotihuacan nastąpił w 570 roku

Oryginalny artykuł: Nuevos estudios precisan fecha de la caida de Teotihuacan hacia 570 d.C.

Do tej pory przyjmowano, że upadek Teotihuacan nastąpił w latach 550-650 i nie wiązano go z jakimś buntem, lecz mówiono po prostu o opuszczeniu miasta. Linda Manzanilla, która od lat prowadzi prace archeologiczne na terenie dawnych dzielnic Teotihuacan, a ostatnio w Xalla, przedstawiła swoją hipotezę, zgodnie z którą upadek Teotihuacan miał miejsce w 570 roku i był związany z rebelią. W celu ustalenia tak dokładnej daty wykorzystano zarówno datowanie radiowęglowe pozostałości drewnianych belek, jak i badania archeomagnetyczne spalonych posadzek pochodzących z pałacu w Xalla.

Kompleks pałacowy w Xalla (fot. Linda Manzanilla)

sobota, 22 lutego 2020

Mieszkańcy Wyspy Wielkanocnej wznosili posągi moai do połowy XVIII wieku

Oryginalny artykuł: Researchers revise timing of Easter Island's societal collapse

Przez wiele lat panowało powszechne przekonanie, że budowa platform ahu z posągami moai na Wyspie Wielkanocnej ustała około 1600 roku, po katastrofie ekologicznej i demograficznej. Przypadek Rapa Nui podawano jako model upadku społeczeństw. Jednak nowe badania, które przeprowadzili Robert J. DiNapoli (University of Oregon), Carl Lipo (Bringham University, Nowy Jork), Timothy M. Rieth (International Archaeological Research Institute, Hawaje) i Terry L. Hunt (University of Arizona) dowodzą, że wznoszenie platform i posągów było kontynuowane przez mieszkańców Wyspy Wielkanocnej jeszcze przez co najmniej 150 lat.

Platforma Ahu Nau Nau, wzniesiona na północnym krańcu Wyspy Wielkanocnej
jest jednym z 11 miejsc przebadanych przez Roberta DiNapoli i jego zespół
(fot. Robert DiNapoli)
 

wtorek, 18 lutego 2020

Więcej informacji o czaszkach z jaskiń na Jukatanie

Oryginalny artykuł: Desde hace 13 000 anos la poblacion de America ya era diversa, revela estudio

W ubiegłym tygodniu, w poście "Wyniki badań czaszek znalezionych w zatopionych jaskiniach Jukatanu" zostały przedstawione informacje dotyczące czaszek z Chan Hol (stan Quintana Roo, Meksyk) i jedynie wspomniano o kilku innych, na które natrafiono w grotach lub cenotes na wschodnim wybrzeżu meksykańskiego stanu Quintana Roo. Obecnie uczeni z Meksyku, Chile i USA zaprezentowali wyniki badań morfologii czterech z dziesięciu czaszek odkrytych w latach 2003-2015 i pochodzących sprzed 13000-8000 lat. Jest to kolejny wkład do toczącej się debaty na temat zasiedlania Ameryki.

Mapka przedstawiająca miejsca znalezienia analizowanych czaszek
(źródło ilustracji: Plos One)
Jak podają Alejandro Terrazas Mata (z UNAM, Meksyk) i Carmen Rojas Sandoval (z Centrum INAH Quintana Roo), badaniom poddano czaszki “Naharón”, “Pit 1”, “Las Palmas” i “Muknal”, datowane na koniec plejstocenu i początek holocenu. Podobieństwo morfologiczne czaszek z Quintana Roo szacowano poprzez porównanie ich ze wzorcami współczesnych populacji z całego świata. Taki zbiór danych wykorzystywano już wcześniej przy ocenianiu podobieństw morfologicznych czaszek w przypadku stanowiska Lagoa Santa w Brazylii, skąd pochodzi największa jak dotąd w Ameryce kolekcja czaszek z wczesnego holocenu, stanowiąca jeden z najlepszych zbiorów danych porównawczych.

Cztery czaszki poddane badaniom (źródło ilustracji: Plos One)

piątek, 14 lutego 2020

Jaskinia Świątyni Stalagmitu w rejonie Playa del Carmen

Oryginalny artykuł: Cueva del Templo de la Estalagmita parte de una red de sitios arqueologicos subterraneos en Playa del Carmen

Jaskinia Świątyni Stalagmitu należy do sieci podziemnych stanowisk archeologicznych w rejonie Playa del Carmen (stan Quintana Roo, Meksyk). Jej nazwa pochodzi od nacieku jaskiniowego, który znajduje się przy małym sanktuarium wzniesionym przez Majów wewnątrz groty. Jak podają archeolodzy Enrique Terrones González i José Antonio Reyes Solís z Narodowego Instytutu Antropologii i Historii (INAH), na obszarze przy Playa del Carmen rozciąga się duży system suchych i częściowo zalanych jaskiń, a w około 150 z nich zachowały się różne świadectwa z czasów prekolumbijskich, od ołtarzy po dary ofiarne, jak przedmioty z ceramiki, kamienia i kości, a ściany tych grot są niekiedy pokrywane rytami lub malowidłami.

Wejście do jaskini (fot. Enrique Terrones i Antonio Reyes, INAH)

poniedziałek, 10 lutego 2020

Wyniki badań czaszek znalezionych w zatopionych jaskiniach Jukatanu

Oryginalny artykuł: 9,900-year-old Mexican female skeleton distinct from other early American settlers

Osteologiczne świadectwa z zatopionych jaskiń i cenotes w pobliżu Tulum (stan Quintana Roo, Meksyk) wskazują na obecność ludzi na Półwyspie Jukatan w późnym plejstocenie. 13000-9000 lat temu jaskinie położone w odległości kilku kilometrów od wybrzeża Morza Karaibskiego były suche i dostępne dla ludzi i zwierząt, gdyż zostały zalane dopiero we wczesnym holocenie, kiedy to podniósł się poziom morza. Do tej pory archeolodzy natrafili na dobrze zachowane szkielety ludzkie w Hoyo Negro, Naharan, Muknal i Las Palmas. W ostatnich latach dołączyła do nich jaskinia Chan Hol, gdzie znaleziono w sumie trzy szkielety Paleoindian, w tym jeden (tzw. Chan Hol 2) należący do najstarszych na terenie Ameryki. Przeprowadzone badania antropologiczne podkreślają znaczenie tych jaskiń dla zrozumienia zasiedlania Ameryki i rzucają nowe światło na temat najwcześniejszych mieszkańców Meksyku.

Prace w jaskini Chan Hol (fot. Eugenio Acevez)

czwartek, 6 lutego 2020

Prace nad odrestaurowaniem uszkodzonego geoglifu

Oryginalny artykuł: Restauraran geoglifo de mas de 1000 anos de antigudedad

Technicy i specjaliści z La Libertad (Peru) pracują nad odrestaurowaniem geoglifu sprzed 1000 lat, który znajduje się na terenie stanowiska archeologicznego Quebrada Santo Domingo (dystrykt Laredo, prowincja Trujillo). Geoglif, nazywany "Potrójną spiralą", został uszkodzony w 2015 roku przez osoby, które usiłowały przywłaszczyć sobie ten obszar i zamienić go w pola uprawne.

Geoglif zwany "Potrójną spiralą" (źródło fot. Andina)

niedziela, 2 lutego 2020

Wyjątkowy monolit z dżungli w północnym Peru

Oryginalny artykuł: Engraved with fangs, ornate swirls, Peruvian monolith lay hidden for 2,000 years

Kamienny blok ozdobiony najróżniejszymi rytami pozostawał ukryty w odległej dżungli w północnym Peru przez około 2000 lat. Chociaż okoliczni mieszkańcy wiedzieli o istnieniu monolitu i widziało go również kilku badaczy, którzy odwiedzili ten region, to dopiero niedawno uczeni byli w stanie przypatrzyć mu się dokładniej i przygotowali trójwymiarowy zeskanowany obraz tego niezwykłego zabytku.

Skanowanie monolitu (fot. Exact Metrology)