czwartek, 21 września 2023

Makiety budowli znalezione w El Molino

Oryginalny artykuł: Caral: obtienen nuevos hallazgos arqueológicos

W latach 2017-2018 na terenie stanowiska El Molino (położonego w centrum miasta o tej samej nazwie, na prawym brzegu rzeki Supe, przy drodze prowadzącej do Caral, Peru), w sektorze C-1, w obrębie jednej z trzech tamtejszych konstrukcji archeolodzy natrafili na cztery makiety budowli. Jak podaje David Palomino Olivos, proces ich wydobywania, oczyszczania i konserwacji był bardzo czasochłonny i skrupulatny. Z tego powodu dopiero teraz informacja o tym odkryciu została przekazana oficjalnie. 

Stanowisko archeologiczne El Molino (źródło for. Andina)

Prace konserwatorskie odkrytych makiet budowli (źródło for. Andina)

niedziela, 17 września 2023

W Pátzcuaro (stan Michoacán, Meksyk) znaleziono rzeźbę chacmoola

Oryginalny artykuł: El INAH localiza una escultura prehispánica de Chac Mool en Pátzcuaro, Michoacán

W ostatnich dniach sierpnia podczas prac budowlanych prowadzonych w mieście Pátzcuaro (stan Michoacán, Meksyk) przypadkowo natrafiono na rzeźbę przedstawiającą chacmoola. Przerwano prace i archeolodzy z Narodowego Instytutu Antropologii i Historii (INAH) poszerzyli teren badań. Ponieważ do tej pory nie znaleziono tam podobnych rzeźb, specjaliści uważają, że mogła ona zostać przeniesiona z innego oryginalnego miejsca. Jak podaje José Luis Punzo Díaz (z Centrum INAH – Michoacán), rzeźba jest wykonana z bazaltu, ma 90 cm długości, 80 cm wysokości i waży około 200 kg. Jest też pierwszą tego typu zlokalizowaną w Pátzcuaro.

Rzeźba chacmoola odkryta w Patzcuaro (fot. Luis Punzo)

środa, 13 września 2023

Na wyspie Amantaní na jeziorze Titicaca odkryto grobowce

Oryginalny artykuł: Puno: hallan tumbas de posible origen preinca en isla Amantaní del lago Titicaca

Na cmentarzu w sektorach Ucusuyo i Choquecalla na wyspie Amantaní, położonej na jeziorze Titicaca (region Puno) grupa badaczy z Universidad Nacional del Altiplano w Puno i z Universidad Catolica w Chile odkryła dwadzieścia grobowców, które mogą pochodzić z czasów preinkaskich, ale by to potwierdzić konieczne są jeszcze znacznie dokładniejsze analizy. Rosario Vera Del Carpio wyjaśniła, że specjaliści przebywali na wyspie, aby zbadać sprawę zatonięcia łodzi „La Boleta Aurora”. Jednak podczas poszukiwań natknęli się na grobowce. 

Grobowce na wyspie Amantani (źródło fot. Andina)

sobota, 9 września 2023

Wyjątkowa ozdoba nosa znaleziona w Palenque

Oryginalny artykuł: Por primera vez, en Palenque hallan una nariguera; debió usarse para personificar al dios maya del maíz

Po raz pierwszy w historii badań w Palenque (stan Chiapas, Meksyk) archeolodzy natrafili na ozdobę nosa z wyrytą na niej sceną. Ten wyjątkowy artefakt stanowił część depozytu ofiarnego z późnego okresu klasycznego (lata 600-850) złożonego podczas poświęcania konstrukcji, na której zbudowano Dom C Pałacu. Arnoldo González Cruz (kierujący Projektem Archeologicznym Palenque) podaje, że depozyt znaleziono podczas prac, które miały potwierdzić lub wykluczyć istnienie schodów po południowej stronie budowli, tak jak było to w przypadku jej przeciwnego krańca. W miejscu tym zachowała się pokryta stiukiem posadzka, a po jej oczyszczeniu zauważono wgłębienie o średnicy 26 cm i głębokości 30 cm, wypełnione gliniastą ziemią. Po jej przesianiu wyłoniły się nasiona, ości ryb, szczątki żółwi i małych ssaków, noże z obsydianu, duże kawałki węgla i ozdoba nosa, która wyróżnia się pod względem estetycznym ze względu na swą kompozycję, trwałość i precyzję wykonania.

Ozdoba nosa odkryta w Palenque (fot. Carlos Varela Scherrer)

wtorek, 5 września 2023

Kilka wieści z ziem Majów

Oryginalne artykuły: Descubren plato milenario con la representación de un wahyis o ser protector, en Cansacbé, Campeche  , Localizan escultura de atlante en sendero que conducirá a nueva sección de Chichén ItzáConfirman la decapitación en individuos ofrendados a templo del sitio maya Moral-Reforma, en Tabasco

W Cansacbé (położonym 12 km od miasta Campeche) archeolodzy z Narodowego Instytutu Antropologii i Historii (INAH) natrafili na polichromowany talerz złożony jako dar grobowy. W miejscu tym nigdy nie prowadzono systematycznych badań, chociaż Instytut Carnegie z Waszyngtonu dokonał jego rejestracji w latach 30. XX w. Niestety w pierwszej połowie XX wieku, podczas budowy drogi z Campeche do Meridy pozostałości dawnych budowli zostały wykorzystane jako materiał konstrukcyjny. W latach 90. XX w., kiedy poszerzano tę drogę, odkopano dwa budynki typu pałacowego i przeniesiono je na jedno z rond obecnej autostrady, gdzie znajdują się do dziś. Polichromowany talerz znaleziono w pochówku należącym przypuszczalnie do członka miejscowej elity. Po dokładnym oczyszczeniu w laboratorium można dostrzec scenę przedstawiającą jaguara lub mężczyznę odzianego w skórę jaguara, siedzącego na ławie. Wizerunek ten jest otoczony małymi ramkami z motywami, które nawiązują do skorupy żółwia. Jak podaje Diego Prieto Hernández, tego typu sceny często namalowane są na naczyniach ceramicznych Majów z późnego okresu klasycznego (lata 600-900), a niekiedy mogą ukazywać istoty nadprzyrodzone znane jako way i uważane za alter ego.

Talerz odkryty w Cansacbe (fot. INAH)

piątek, 1 września 2023

Nowy depozyt ofiarny znaleziony na terenie Templo Mayor

Oryginalny artykuł: El Proyecto Templo Mayor descubre ofrenda de consagración de la época de Moctezuma Ilhuicamina, en la Ciudad de México

Podobnie jak wszyscy władcy Mexików, Montezuma Ilhuicamina, który rządził w latach 1440–1469, starał się, aby depozyty ofiarne składane w sakralnej części Tenochtitlan odzwierciedlały bogactwo tych terytoriów, które w czasach jego panowania zostały podbite przez Trójprzymierze. Potwierdza to depozyt (oznaczony numerem 186) odkryty przez archeologów z Narodowego Instytutu Antropologii i Historii (INAH) na terenie Templo Mayor (Wielkiej Świątyni) w centrum historycznym miasta Meksyk i związany z etapem IVa rozbudowy świątyni. Skrupulatna eksploracja czworokątnej kamiennej skrzyni została przeprowadzona w okresie od stycznia do lipca 2023 r.

Depozyt ofiarny 186 w momencie odkrycia (fot. Mirsa Islas, Projekt Templo Mayot)

poniedziałek, 28 sierpnia 2023

W Pacopampa odkryto kolejny grobowiec kapłana

Oryginalny artykuł: Cajamarca maravilla al mundo: descubren la tumba del Sacerdote de hace 3,000 años

Kompleks archeologiczny Pacopampa, położony na wysokości 2500 metrów nad poziomem morza w regionie Cajamarca (Peru), w dalszym ciągu dostarcza cennych informacji na temat dziedzictwa kulturowego prowincji Chota. 24 sierpnia bieżącego roku ekipa badaczy, którą kierują Yuji Seki i Daniel Morales odkryła tam kolejny grobowiec. Znaleziono go 2,50 metra na północny zachód od grobu innego kapłana, na który natrafiono w zeszłym roku (post: „W Pacopampa odkryto grób kapłana sprzed 3000 lat”). 

Nowo odkryty grobowiec kapłana w Pacopampa (źródło fot. Andina)

czwartek, 24 sierpnia 2023

Ślady Tepuzteków w meksykańskim stanie Guerrero

Oryginalny artykuł: El INAH descubre vestigios prehispánicos en la región de los extintos tepuztecos, en Guerrero 

Podczas prac ratownictwa archeologicznego przy rozbudowie szosy z Puerto del Varal do Corral de Piedra (na terenie meksykańskiego stanu Guerrero) badacze z Narodowego Instytutu Antropologii i Historii (INAH) natrafili na mur z czasów prekolumbijskich, mający 34 metry długości i siedem metrów wysokości. Miejsce to, zwane Barranca Chihuila - Corral de Piedra, jest częścią prekolumbijskich ośrodków, które razem zajmują około 1,50 kilometra kwadratowego, gdzie obecnie znajduje się osada Corral de Piedra.

Osada Corral de Piedra (fot. Miguel Perez Negrete)

niedziela, 20 sierpnia 2023

W Licapa II (Peru) odkryto mur oddzielający strefę prywatną od dzielnicy rzemieślników

Oryginalny artykuł: Chicama: Descubren espacio de preparación de élite mochica en sitio arqueológico Licapa II

Na terenie stanowiska Licapa II (dolina Chicama, region La Libertad, Peru) podczas prac prowadzonych przez peruwiańskich badaczy (z Universidad Nacional Mayor de San Marcos) w ramach Programu Archeologicznego Chicama natrafiono na monumentalny mur, oddzielający dzielnicę rzemieślników od prywatnej strefy zarezerwowanej dla osób odprawiających rytuały. Odkrycia dokonano podczas wykopalisk w przestrzeni przeznaczonej dla elity Mochica oraz dla pielgrzymów przybywających z różnych miejsc prekolumbijskiego Peru. Znaleziono tam naczynia ceramiczne, z których część zawierała chichę. Licapa II jest uznawana za religijne centrum kultury Moche.

Stanowisko archeologiczne Licapa II (źródło fot. Andina)

środa, 16 sierpnia 2023

Na terenie miasta Majów - El Tigre - natrafiono na ciekawy depozyt ofiarny

Oryginalny artykuł: El INAH descubre una osamenta humana ataviada con un anillo de jade, en la Zona Arqueológica El Tigre

Na terenie stanowiska El Tigre (stan Campeche, Meksyk), podczas prac wykopaliskowych prowadzonych w ramach projektu Promeza (związanego z budową trasy pociągu przez ziemie Majów) archeolodzy z Narodowego Instytutu Antropologii i Historii (INAH) odkryli ludzki szkielet sprzed około 1200 lat. Szczątki stanowiły część depozytu ofiarnego umieszczonego we wnętrzu Platformy 1E, położonej na zachód od kompleksu znanego jako Budowla 1.  

Fragment depozytu ofiarnego odkrytego na terenie El Tigre (fot. Centrum INAH - Campeche)

sobota, 12 sierpnia 2023

Badacze INAH przedstawili rezultaty prac na trasie trolejbusu Chalco-Santa Martha

Oryginalny artykuł: Investigadores del INAH presentan los hallazgos del Proyecto de Salvamento Arqueológico Trolebús Chalco-Santa Martha

Badacze z Narodowego Instytutu Antropologii i Historii (INAH) przedstawili rezultaty prac prowadzonych w ramach projektu ratownictwa archeologicznego na trasie, którą będzie jeździł trolejbus Chalco - Santa Martha. Wykopaliska rozpoczęły się w czerwcu 2022 roku i zakończą się wraz z dostarczeniem zebranego materiału do Centrum INAH – Estado de Mexico. Jak podaje koordynatorka projektu, María del Carmen Pérez Ortiz, w kwietniu tego roku ukończono prace archeologiczne w terenie w ośmiu sektorach składających się na trasę trolejbusu i zebrany materiał został przekazany do laboratorium w Chalco. Wśród znalezionych w sektorze ósmym artefaktów wyróżnia się jedyna w swoim rodzaju maska ceramiczna datowana na późny okres postklasyczny (lata 1400-1521), która mogła być związana z rytuałami pogrzebowymi. 

Ceramiczna maska znaleziona podczas wykopalisk (fot. Gustavo Abraham Diaz)

wtorek, 8 sierpnia 2023

W Costa Grande (stan Guerrero, Meksyk) odkryto miasto, które mogło być dawnym Apancalecan

Oryginalny artykuł: Descubren importante sitio en la Costa Grande de Guerrero, podría ser la antigua cabecera Apancalecan

Prekolumbijska osada, rozciągająca się na 29 hektarach, została odkryta na gruntach komunalnych w gminie Tecpan de Galeana, w regionie Costa Grande (stan Guerrero, Meksyk) po inspekcji przeprowadzonej przez archeologów z Narodowego Instytutu Antropologii i Historii (INAH) w połowie czerwca 2023 r. Grupa specjalistów, którą kierował Rodolfo Lobato Rodríguez udała się do miejsca znanego jako El Cerrito, kiedy dwaj mieszkańcy, Servando i Gustavo Miguel Mellín powiadomili ich o znajdujących się tam pagórkach, które mogły przykrywać dawne budowle. Badacze z Centrum INAH Guerrero przemierzyli ten teren w ciągu trzech dni i zarejestrowali 26 mniejszych kopców, kryjących dobrze zachowane ołtarze i wydłużone konstrukcje ograniczające place, a także tereny mieszkalne i boiska do gry w piłkę. Te zespoły budowli są rozmieszczone wokół dużego kopca o wysokości 25 m, którego podstawa ma wymiary 73,5 m na 60 m, z sąsiednimi przestrzeniami, takimi jak place, gdzie natrafiono na dwie gładkie stele oraz dwie wychodnie skalne ze studniami.

Widok El Cerrito (fot. Frederic Henri Jean-Marc Bochet)

piątek, 4 sierpnia 2023

Badanie dawnego DNA ujawnia zróżnicowaną społeczność w Machu Picchu

Oryginalny artykuł: DNA analysis shows surprising diversity at the ancient Inca palace

Międzynarodowy zespół badaczy (z USA, Peru, Niemiec i Australii) odkrył niewiarygodną różnorodność genetyczną ukrytą w dawnych szczątkach ludzi, dla których Machu Picchu było domem. Machu Picchu było odwiedzane przez rodzinę władcy Inków i ich gości podczas pory suchej (od maja do października), będąc miejscem biesiad, tańca, śpiewu i polowań. Chociaż osoby wywodzące się z elity Inków zostały pochowane w Cuzco, to jednak pałac był utrzymywany przez cały rok przez kilkuset służących, którzy mieszkali w Machu Picchu na stałe, a po śmierci zostali pogrzebani na cmentarzach poza murami pałacu. W 1912 roku ekspedycja naukowa z Yale University (USA) udokumentowała w Machu Picchu pochówki 174 osób. Były to często płytkie groby lub ciała zmarłych ukryto pod dużymi głazami bądź naturalnymi nawisami skalnymi. W wielu z nich nie znaleziono żadnych darów grobowych, ale w niektórych odkryto artefakty z ceramiki. Stanowią one żywy obraz różnorodności kulturowej, ze stylami z przybrzeżnych i północnych regionów Peru, a także z wyżyn Boliwii w pobliżu jeziora Titicaca.

Machu Picchu (żródło fot. Andina)

poniedziałek, 31 lipca 2023

W pobliżu Tlatelolco odkryto pozostałości wioski o cechach typowych dla Teotihuacan

Oryginalny artykuł: En inmediaciones de Tlatelolco descubren aldea teotihuacana, reportada en 1960 por el arqueólogo Francisco González Rul

Między marcem a czerwcem 2023 r. archeolodzy z Narodowego Instytutu Antropologii i Historii (INAH) odkryli na granicy z kompleksem Nonoalco-Tlatelolco w mieście Meksyk pozostałości wioski o cechach charakterystycznych dla Teotihuacan. Natrafiono tam na elementy konstrukcyjne, takie jak kanały, posadzki i doły po słupach, a także duże ilości ceramiki i trzy pochówki ludzkie należące do jednej młodej i dwóch dorosłych osób. Na podstawie znalezionej ceramiki wioska może być datowana na lata 450-650, co odpowiada okresowi klasycznemu i fazie znanej jako Xolalpan-Metepec.

Teren prac wykopaliskowych w rejonie Nonoalco-Tlatelolco (fot. Juan Carlos Campos Varela, INAH)

czwartek, 27 lipca 2023

Nowy sezon prac w Huaca Bandera (Peru)

Oryginalny artykuł: Lambayeque: ejecutarán trabajos investigación y conservación arqueológica en Huaca Bandera

Peruwiańscy archeolodzy rozpoczęli nowy sezon badań na terenie stanowiska Huaca Bandera (dystrykt Pacora, region Lambayeque, Peru). W tym roku będą przeprowadzone prace nie tylko w terenie, ale i w laboratorium, w którym zostanie oczyszczony, sklasyfikowany, zinwentaryzowany i skatalogowany materiał archeologiczny zebrany od 2009 roku i przechowywany w 200 skrzyniach. Prace konserwatorskie i restauratorskie obejmą budowle w otoczonym murem kompleksie znanym jako Zespół Murowany 2. 

Stanowisko archeologiczne Huaca Bandera (żródło fot. Andina)

niedziela, 23 lipca 2023

W Hidalgo Amajac (stan Veracruz, Meksyk) natrafiono na sześć pochówków

Oryginalny artykuł: Se encontraron seis entierros en el rescate arqueológico de la escultura de la Joven Gobernante de Amajac II

30 maja 2023 roku, podczas prac brukarskich na ulicy przylegającej do szkoły podstawowej w Hidalgo Amajac (gmina Álamo Temapache, stan Veracruz) znaleziono rzeźbę przedstawiającą młodą władczynię (post: „W stanie Veracruz odkryto drugi wizerunek młodej władczyni”). Jak podaje María Eugenia Maldonado Vite, w usuniętej wówczas ziemi natrafiono na materiał archeologiczny i postanowiono dokładniej przebadać to miejsce. W pierwotnej, nienaruszonej warstwie zachowały się fragmenty ceramiki pochodzące z lat 1100 – 1200. Zarejestrowano też sześć pochówków. Pochówki 1 i 2 znajdowały się obok siebie na głębokości 1-1,20 metra. Ciała zmarłych umieszczone były w pozycji leżącej, na lewym boku. Obie złożone tam osoby miały opiłowane zęby, co było powszechną praktyką wśród Huasteków.

Pochówek 1 i 2 (fot. Maria Eugenia Maldonado Vite)

środa, 19 lipca 2023

Ślady obecności ludzi w stanie Oregon sprzed 18 250 lat

Oryginalny artykuł: Stone tools and camel tooth suggest people were in the Pacific Northwest more than 18,000 years ago

W Oregonie odkryto jedno z najwcześniejszych miejsc zamieszkiwanych przez ludzi w Ameryce Północnej. Kamienne narzędzia i zęby wymarłego wielbłąda i bizona znalezione w Rimrock Draw dowodzą, że ludzie żyli tam już 18 250 lat temu. Prace wykopaliskowe w Rimrock Draw, gdzie znajduje się schronisko skalne, prowadzone są od 2011 roku. Wstępne badania wykazały, że narzędzia kamienne pochodzą z czasów Paleoindian (lata 15 000 – 7 000 p.n.e.). Jednak geologia tego miejsca sugerowała, że były tam warstwy osadów z wcześniejszego okresu. 

Schronisko skalne Rimrock Draw w stanie Oregon (fot. Greg Shine)

sobota, 15 lipca 2023

Odkrycie systemu podziemnych komnat i tuneli w Mitli (stan Oaxaca, Meksyk)

Oryginalny artykuł: Zapotec 'entrance to underworld' discovered under Catholic church in Mexico 

W ramach Projektu Lyobaa grupa badaczy z Narodowego Instytutu Antropologii i Historii (INAH), Narodowego Autonomicznego Uniwersytetu Meksyku (UNAM) i Projektu ARX odkryła złożony system podziemnych komnat i tuneli zbudowany ponad tysiąc lat temu przez Zapoteków, którzy zamieszkiwali ziemie obecnego meksykańskiego stanu Oaxaca. Ukryte wejście do podziemi znajduje się pod Kościołem Świętego Pawła Apostoła w Mitli, położonej 44 km na południowy wschód od stolicy stanu.

Kościół Świętego Pawła Apostoła w Mitli

wtorek, 11 lipca 2023

Dalsze wieści z Ocomtún, nowo odkrytego miasta Majów

Oryginalny artykuł: Bloque grabado hallado en Ocomtún podría contener el nombre original de esta milenaria ciudad maya

Kamienny blok z zachowanymi wizerunkami i tekstem glificznym znaleziony w odkrytym niedawno mieście Majów Ocomtún (post: „W stanie Campeche (Meksyk) odkryto kolejne miasto Majów” ) może być kluczem do poznania oryginalnej nazwy tego dawnego ośrodka. Jak podaje Octavio Esparza Olguín, specjalista w zakresie epigrafiki Majów, nieliczne rzeźbione zabytki w Ocomtún, jak ołtarze i stele są gładkie. Jednak podczas prac przy schodach jednej z budowli wzniesionych w południowo-wschodniej grupie architektonicznej, zauważono, że centralny blok w dolnej części schodów ozdobiony jest reliefem. Blok stanowi fragment jakiegoś zabytku, być może steli, schodów lub nadproża. Ma około 1,82 m szerokości, 71 cm długości i 37 cm grubości. Przedstawiona scena i tekst glificzny wydają się niekompletne i mają 1,28 m szerokości i 46 cm długości.

Rzeźbiony blok z Ocomtun (fot. Octavio Esparza Olguin)

piątek, 7 lipca 2023

Znaczenie schroniska skalnego El Gigante (Honduras)

Oryginalny artykuł: Lessons in sustainability, evolution and human adaptation, courtesy of the Holocene 

Schronisko skalne El Gigante w zachodnim Hondurasie jest jednym z nielicznych stanowisk archeologicznych w Ameryce, które zawierają dobrze zachowane pozostałości botaniczne z ostatnich 11 000 lat. El Gigante zostało niedawno nominowane do Listy Światowego Dziedzictwa UNESCO, w którego materiałach podkreśla się, że żadne inne miejsce nie pokazuje tak wyraźnie dynamicznego charakteru społeczności łowiecko-zbierackich i ich sposobu adaptacji do życia na wyżynach Ameryki Środkowej i ogólnie w Mezoameryce w okresie wczesnego i środkowego holocenu. Antropolodzy Douglas Kennett, Amber VanDerwarker i Richard George (z University of California, Santa Barbara, USA) oraz współpracownicy z wielu innych instytucji przeanalizowali zebrany w schronisku skalnym El Gigante materiał botaniczny, w tym kolby kukurydzy, nasiona lub skórki awokado, wykorzystując w tym celu nowoczesne technologie. Jak podaje Douglas Kennett, wyniki badań pokazują, że wczesne wykorzystanie i zarządzanie uprawami drzew, takimi jak dzikie awokado i śliwki co najmniej 11 000 lat temu, stworzyło podstawę dla rozwoju późniejszych systemów uprawy drzew, które w połączeniu z uprawami kukurydzy, fasoli i dyni napędzały wzrost populacji ludzkiej, rozwój osiadłych wiosek rolniczych i powstawanie pierwszych ośrodków miejskich w Mezoameryce 3000 lat temu.

Schronisko skalne El Gigante w zachodnim Hondurasie (fot. Alejandro Figueroa)

poniedziałek, 3 lipca 2023

Mur La Cumbre został zbudowany w celu ochrony przed powodziami

Oryginalny artykuł: 1,000-year-old wall in Peru was built to protect against El Niño floods

Przez lata wielu archeologów sugerowało, że znajdujący się w pobliżu Trujillo (Peru) mur, znany jako Muralla La Cumbre został zbudowany przez ludność Chimú w celu ochrony ich ziem przed inwazją Inków, z którymi pozostawali we wrogich stosunkach. Najnowsze badania potwierdzają jednak teorię, że ziemny mur, który ciągnie się 10 km w poprzek pustyni został wzniesiony, aby powstrzymać niszczycielskie powodzie związane z fenomenem znanym jako El Niño. Chociaż El Niño powoduje susze w niektórych częściach świata, to przynosi ulewne deszcze na ziemiach Ekwadoru i północnego Peru. Jak podkreśla archeolog Gabriel Prieto, takie powodzie występowały tam od tysięcy lat i stanowiłyby poważne zagrożenie dla Chimú. 

Ziemny mur znany jako La Cumbre (fot. Gabriel Prieto, Projekt Archeologiczny Huanchaco)

czwartek, 29 czerwca 2023

Rezultaty wykopalisk w Rupac (Peru)

Oryginalny artykuł: Rupac: recientes hallazgos arqueológicos revelan que su ocupación se remonta a 2,000 años

Stanowisko archeologiczne Rupac (dystrykt Atavillos Bajo, prowincja Huaral, departament Lima, Peru) położone jest na szczycie wzgórza o wysokości 3580 m n.p.m. w jurysdykcji wspólnoty z San Salvador de Pampas. Do tej pory sądzono, że miejsce to było zamieszkane od około 1000 roku, jednak rezultaty prac wykopaliskowych prowadzonych w 2022 roku dowodzą, że ludzie osiedlili się tam już 2000 lat temu, co rzuca nowe światło na panoramę kulturową tego kompleksu z czasów preinkaskich.

Stanowisko archeologiczne Rupac (źródło fot. Andina)

niedziela, 25 czerwca 2023

W stanie Campeche (Meksyk) odkryto kolejne miasto Majów

Oryginalny artykuł: Descubren antigua ciudad maya en Campeche; la nombran Ocomtún, “columna de piedra”

Grupa badaczy, którą kieruje Ivan Ṡprajc, przemierzając 60 kilometrów przez obszar porośnięty gęstą roślinnością, zlokalizowała pozostałości dawnego miasta Majów, położonego w rezerwacie ekologicznym Balamkú, na południe od stanowiska archeologicznego o tej samej nazwie. Nowo odkryte miasto zostało nazwane Ocomtún („Kamienna kolumna” w języku majańskim jukateckim) ze względu na liczne kamienne kolumny rozrzucone na terenie tego ośrodka. 

Obraz uzyskany dzięki technologii LiDAR pokazuje pozostałości dawnego miasta Majów
(fot. Ivan Sprajc)

Zlokalizowanie miasta jest rezultatem pierwszego sezonu prac prowadzonych w ramach projektu „Poszerzenie panoramy archeologicznej Centralnych Nizin Majów”, zatwierdzonego przez Narodowy Instytut Antropologii i Historii (INAH) i koordynowanego przez Ivana Ṡprajca z Centrum Badawczego Słoweńskiej Akademii Nauki i Sztuki. Celem projektu jest lepsze poznanie rozległego obszaru praktycznie nieznanego archeologom. Zajmuje on centralną część stanu Campeche, granicząc od południa z autostradą Escárcega-Chetumal, od wschodu z północnym sektorem Rezerwatu Biosfery Calakmul, a od północy z regionem Chenes. To w sumie 3000 kilometrów kwadratowych niezamieszkanych i pokrytych dżunglą. 

            

Kamienne kolumny rozrzucone na terenie miasta (fot. Ivan Sprajc)

środa, 21 czerwca 2023

Nowe znaleziska na trasie pociągu przez ziemie Majów

Oryginalne artykuły: En Tramo 7 del Tren Maya, el INAH descubre escultura prehispánica de deidad de la muerte , En labores del Promeza descubren milenaria ofrenda cerámica bajo la Estela 18 de Uxmal, Yucatán

Podczas prac prowadzonych na terenie Odcinka 7. trasy pociągu przez ziemie Majów archeolodzy z Narodowego Instytutu Antropologii i Historii (INAH) natrafili na kamienną rzeźbę z czasów prekolumbijskich. Znaleziono ją w pobliżu miasta Conhuas i stanowiska archeologicznego Balamkú (stan Campeche, Meksyk). 

Kamienna rzeźba odkryta w pobliżu stanowiska archeologicznego Balamku (fot. INAH)

sobota, 17 czerwca 2023

W Rímac (Peru) odkryto mumię sprzed 3000 lat

Oryginalny artykuł: Hallan en el Rímac momia de más de 3 mil años de antiguedad

W Huaca La Florida, w dystrykcie Rímac (Peru), podczas prac wykopaliskowych prowadzonych przez badaczy i studentów archeologii z Universidad Nacional Mayor de San Marcos, znaleziono mumię mężczyzny. Grobowiec znajdował się na szczycie dawnej świątyni i jak podaje Miguel Aguilar, jest możliwe, że pochowana osoba została złożona w ofierze podczas ostatniej fazy konstrukcyjnej tej świątyni. Mumia może liczyć nawet 3000 lat i najprawdopodobniej należy do osoby z kultury Manchay, która zamieszkiwała te ziemie w owym czasie. 

Grobowiec odkryto na szczycie dawnej świątyni (źródło fot. Andina)

wtorek, 13 czerwca 2023

Sztuczna inteligencja pomaga identyfikować nowe geoglify na Płaskowyżu Nazca

Oryginalny artykuł: Archaeologists in Peru Used A.I. to Discover Ancient Geoglyphs

W ostatnich latach coraz częściej archeolodzy wykorzystują w swych badaniach najnowocześniejsze technologie, w tym roboty, LiDAR, drony, a teraz również sztuczną inteligencję. Naukowcy z japońskiego Uniwersytetu Yamagata zastosowali ją do zidentyfikowania czterech geoglifów na Płaskowyżu Nazca w Peru. Najnowsze odkrycia, które zostały opublikowane w czasopiśmie Journal of Archaeological Science, są kontynuacją prac, które uczeni z Uniwersytetu Yamagata rozpoczęli w 2016 r., chociaż wstępne badania rozpoczęto już w 2004 r. Najpierw wykorzystali zdjęcia lotnicze o rozdzielczości 0,1 metra na piksel, aby uchwycić cały obszar Płaskowyżu Nazca. Następnie, w żmudnym procesie trwającym pięć lat, naukowcy ręcznie zidentyfikowali geoglify, często sprawdzając swoje znaleziska z inspekcją w terenie. Na koniec nawiązali współpracę z firmą IBM, aby z pomocą sztucznej inteligencji odkryć geoglify, które przeoczono podczas wcześniejszych poszukiwań. 

Dwa z nowo zidentyfikowanych geoglifów: A) postać humanoidalna, B) para nóg (lub rąk)
(źródło ilustracji: Journal of Archaeological Science)

piątek, 9 czerwca 2023

Pozostałości budowli mieszkalnej Tolteków

Oryginalny artykuł: Arqueólogos del INAH hallan unidad residencial de origen tolteca en Tula, Hidalgo

W ramach projektu ratownictwa archeologicznego prowadzonego za pośrednictwem Narodowego Instytutu Antropologii i Historii (INAH) na terenie osiedla El Salitre w Tula de Allende (stan Hidalgo, Meksyk) natrafiono na pozostałości budowli mieszkalnej Tolteków, datowanej na lata 900-1150, która w czasach prekolumbijskich znajdowała się obok mokradła, na południowy wschód od ośrodka ceremonialnego Tula Grande (znanego jako Tollan-Xicocotitlan). Projektem kierują archeolodzy: Luz María Roldán Olmos, Luis Manuel Gamboa Cabezas, Husein Alfonso Amador Palacios, Martha García Sánchez i Carlos Alberto Simón Pérez.

Teren prac archeologicznych w El Salitre (fot. INAH)

poniedziałek, 5 czerwca 2023

W stanie Veracruz odkryto drugi wizerunek młodej władczyni

Oryginalny artykuł: Nueva imagen en piedra de la Joven gobernante de Amajac surge del subsuelo veracruzano

W styczniu 2021 roku w miejscowości Hidalgo Amajac (gmina Álamo Temapache, stan Veracruz, Meksyk) odkryto rzeźbę Huasteków przedstawiającą młodą kobietę, którą uważa się za dawną władczynię (post: „W stanie Veracruz odkryto rzeźbę przedstawiającą kobietę z elity”). Po ponad dwóch latach, 30 maja 2023 roku, podczas prac na terenie Hidalgo Amajac natrafiono na drugą rzeźbę, ukazującą prawdopodobnie tę samą osobę. Wykonany z wapienia zabytek ma 1,54 m wysokości, 55 cm szerokości, 19 cm grubości w najszerszym miejscu i waży około 200-250 kg.

Nowo odkryta rzeźba (fot. Gerardo Pena, INAH)

czwartek, 1 czerwca 2023

Ślady pierwszych osadników na ziemiach meksykańskiego stanu Nuevo León

Oryginalny artykuł: Hallan vestigios de los primeros pobladores del territorio que hoy ocupa Nuevo León

W ramach projektu „Prehistoria i archeologia historyczna północno-wschodniego Meksyku”, prowadzonego przez badaczy z Narodowego Instytutu Antropologii i Historii (INAH), zakończono pierwszy etap prac w jaskini La Morita II i na terenie strefy archeologicznej Boca de Potrerillos, podczas którego znaleziono 2500 śladów związanych z pierwszymi osadnikami na terytorium obecnego meksykańskiego stanu Nuevo León. Oba miejsca znajdują się w odległości, odpowiednio 120 i 80 km od Monterrey, stolicy stanu.

Teren wykopalisk w stanie Nuevo Leon (fot. Moises Valadez Moreno)

niedziela, 28 maja 2023

Odkrycie kolejnego grobowca kultury Chancay

Oryginalny artykuł: La tumba preincaica de más de 1.000 años de antigüedad hallada en Perú

W dolinie Chancay, na północny wschód od Limy, na terenie dawnego cmentarza Matacón należącego do preinkaskiej kultury Chancay, która zamieszkiwała środkowe wybrzeże Peru, archeolodzy odkryli grobowiec sprzed 1200-1400 lat. Jest on najstarszy i największy ze wszystkich znalezionych do tej pory w Matacón, gdzie prace wykopaliskowe prowadzone są od 2018 roku.

Nowo odkryty grobowiec w Matacon (źródło ilustracji: EPA)

środa, 24 maja 2023

Różnorodność grup etnicznych na Wyspach Dziewiczych

Oryginalny artykuł: Surprising diversity of ethnic groups in the US Virgin Islands before Columbus

Kiedy Krzysztof Kolumb przybył na dzisiejsze Wyspy Dziewicze podczas swojej drugiej podróży przez Atlantyk w 1493 roku, były one już zamieszkane, ale w jaki sposób i kiedy wyspy St. Croix, St. John i St. Thomas zostały zaludnione pozostaje niepewne. Zespół uczonych ze Stanów Zjednoczonych, Argentyny, Wielkiej Brytanii i Danii przeprowadził pierwsze datowanie termoluminescencyjne kawałków ceramiki znalezionych na wyspach podczas prac archeologicznych. Można je teraz porównać z wynikami poprzednich  badań, które opierały się na analizie stylów, miejscu pochodzenia i datowaniu radiowęglowym.

Położenie wysp St. John, St. Thomas i St. Croix (źródło ilustracji: Heritage Science)

sobota, 20 maja 2023

W Miraflores odkryto najstarsze przedstawienie krzyża andyjskiego

Oryginalny artykuł: Arqueólogos peruanos descubren la chakana más antigua y grande de Sudamérica en Huaral

Na terenie stanowiska archeologicznego Miraflores (dystrykt Aucallama, prowincja Huaral, Peru), gdzie od początku bieżącego roku prowadzone są prace wykopaliskowe, którymi kieruje Pieter Van Dalen Luna (z Universidad Nacional Mayor de San Marcos) dokonano kolejnego niezwykłego odkrycia. Na jednej z tylnych ścian głównej piramidy natrafiono na przedstawienie krzyża andyjskiego zwanego chakana. Archeolodzy nie zdołali jeszcze odsłonić całego krzyża, ale mają nadzieję, ze zachował się on w stanie kompletnym. Jak podkreśla Pieter Van Dalen Luna jest to najstarszy w Ameryce Południowej dowód na istnienie krzyża andyjskiego, gdyż budowla liczy sobie aż 4000 lat.

Budowla z zachowanym przedstawieniem krzyża andyjskiego (źródło fot. Andina)

wtorek, 16 maja 2023

Nowe badanie wskazuje na migracje z Chin do Ameryki

Oryginalny artykuł: New study finds prehistoric migration from China to Americas

Temat zasiedlania Ameryki od dawna intryguje uczonych. Początkowo wierzono, że jedynymi przodkami rdzennych Amerykanów byli ludzie, którzy dotarli z Syberii przez most lądowy w Cieśninie Beringa, łączący niegdyś dzisiejszą Rosję i Alaskę. Badania prowadzone od końca 2000 r. sygnalizowały bardziej zróżnicowane źródła, które mogły łączyć dawne populacje w Azji Wschodniej z populacjami założycielskimi w Chile, Peru, Boliwii, Brazylii, Ekwadorze, Meksyku i Kalifornii. Ten typ, znany jako D4h znajduje się w mitochondrialnym DNA, które jest dziedziczone jedynie od matek. Wyniki najnowszych analiz przeprowadzonych przez uczonych z Chińskiej Akademii Nauk dowodzą, że część ludności dotarła do Ameryki z północnego wybrzeża Chin w dwóch odrębnych migracjach. Pierwsza nastąpiła podczas maksimum ostatniego zlodowacenia (26 000 – 19 500 lat temu), kiedy pokrywa lodowa była największa, a warunki klimatyczne w północnych Chinach były prawdopodobnie niegościnne. Druga migracja miała miejsce podczas topnienia pokrywy lodowej (19 000 – 11 500 lat temu) i mogła się do niej przyczynić rosnąca populacja ludzi.

Mapki pokazują trasy obu migracji z Chin do Ameryki
(źródło ilustracji: Yu-Chun Li et al, Cell Reports)

piątek, 12 maja 2023

Badania szczątków najstarszych mieszkańców Portoryko

Oryginalny artykuł: Oldest human remains from Puerto Rico reveal a complex cultural landscape since 1800 BC

Pomimo ponad stu lat badań archeologicznych w Portoryko nadal niewiele wiadomo na temat życia pierwszych mieszkańców wyspy. Wynika to z faktu, że do tej pory natrafiono jedynie na około 20 pochówków pochodzących z tego najstarszego okresu. Obecnie badacze: William J. Pestle i  Elizabeth M. Perez (z University of Miami, Floryda) oraz Daniel Koski-Karell (z National Institute of Archaeology, Waszyngton) opublikowali wyniki badań szczątków pięciu dorosłych osób odkrytych w 1993 roku na stanowisku Ortiz, w Cabo Rojo w południowo-zachodniej części Portoryko.

Mapka przedstawiająca położenie stanowiska Ortiz w Portoryko (źródło ilustracji: PLOS ONE)

poniedziałek, 8 maja 2023

Nowe znalezisko w Cajamarquilla (Peru)

Oryginalny artykuł: Descubren restos de individuo de unos 800 años de antigüedad

Na terenie kompleksu archeologicznego Cajamarquilla (Lima) peruwiańscy archeolodzy z Universidad Nacional Mayor de San Marcos odkryli szczątki młodej osoby. Jak poinformowała kierująca pracami Yomira Huamán, znajdowały się one na głębokości ponad dwóch metrów. Chociaż płeć nie została jeszcze zidentyfikowana, to wiadomo, że osoba ta zmarła w wieku 12-13 lat, miała około 130 cm wzrostu, żyła w latach 1200-1400 i przypuszczalnie należała do kultury Lima lub Yshma. 

Ludzkie szczątki odkryte w Cajamarquilla (źródło fot. Andina)

czwartek, 4 maja 2023

Odkrycie urny Majów ozdobionej wizerunkiem boga K’awiil

Oryginalny artykuł: Arqueólogos descubren una notable representación del dios K’awiil en excavaciones del Tramo 7 del Tren Maya

Archeolodzy z Narodowego Instytutu Antropologii i Historii (INAH) podczas prac prowadzonych na 7. odcinku trasy pociągu przez ziemie Majów (z Bacalar, stan Quintana Roo do Escarcega, stan Campeche) odkryli urnę Majów, której wieczko zostało ozdobione trójwymiarową postacią boga K’awiil, wiązanego z błyskawicami, rytuałami samoofiary i przywoływania bóstw i duchów przodków, władzą i żyznością.

Urna z wizerunkiem boga K'awiil w momencie odkrycia (fot. INAH)

niedziela, 30 kwietnia 2023

Zidentyfikowano składnik trwałej zaprawy wapiennej Majów

Oryginalny artykuł: Secret ingredient in durable Maya plaster discovered

Dawni Majowie wyrabiali jedną z najtrwalszych zapraw wapiennych, wykorzystywaną nie tylko w murarce do łączenia kamiennych bloków, ale również jako tynk i stiuk. Od dawna uczeni zastanawiali się nad jej składem. Obecnie zespół mineralogów i geologów z Uniwersytetu w Granadzie (Hiszpania) wykazał, że zawierała ona substancje organiczne. Uczeni pobrali próbki tynku z budowli wzniesionych w latach 540-850 w Copán (mieście Majów na ziemiach dzisiejszego Hondurasu) i przebadali je przy użyciu aparatów rentgenowskich i mikroskopów elektronowych. Podążając za tradycyjnym sposobem produkcji, który dzisiejsi Majowie odziedziczyli po swych przodkach, przygotowali też własną zaprawę wapienną, dodając bogate w polisacharydy soki z kory drzew rosnących wokół Copán: chukum (Havardia albicans) i jitote (Bursera simaruba). 

Po lewej: Budowla 10L-16 w Copan, poświęcona w 776 roku
i kryjąca w swym wnętrzu wcześniejszą konstrukcję znaną jako Rosalila,
pochodzącą z lat 540-655, która była pokryta tynkiem i ozdobiona modelowanymi w stiuku maskami.
Po prawej: Strzałki wskazują miejsca pobrania próbek
(źródło ilustracji: Science Advans)

środa, 26 kwietnia 2023

W Moral-Reforma odkryto około dwudziestu pochówków

Oryginalny artykuł: Descubren una veintena de entierros ofrendados a un templo-pirámide del sitio maya Moral-Reforma

Na terenie Moral-Reforma, miasta Majów w meksykańskim stanie Tabasco, archeolodzy z Narodowego Instytutu Antropologii i Historii (INAH) odkryli w Budowli 18 około dwudziestu ludzkich pochówków, co wskazywałoby na jakiś związek tej konstrukcji ze śmiercią lub bóstwami świata podziemnego. W kilku przypadkach ślady na czaszkach świadczą o dekapitacji. Budowla 18 wznosi się po wschodniej stronie placu dawnego miasta. Jest to piramida schodkowa, na szczycie której zachowały się pozostałości świątyni. Prowadzące na szczyt schody znajdują się po stronie południowej.

Budowla 18 w Moral-Reforma (fot. Projekt Moral-Reforma, INAH)

sobota, 22 kwietnia 2023

Miejsca dawnych kultów andyjskich w Carangas (Boliwia)

Oryginalny artykuł: Archaeologists uncover ritual landscape connected to ancient andean cults

Trójka naukowców: Pablo Cruz (z Argentyny) oraz Richard Joffre i Jean J. Vacher (z Francji) przeprowadziła prace archeologiczne w Carangas (Boliwia), regionie o bardzo suchym i zimnym klimacie. Badania odsłoniły wiele prekolumbijskich budowli o przeznaczeniu religijnym. Zidentyfikowano 135 miejsc położonych na wzgórzach, z których większość jest bezpośrednio związana z dawnymi obszarami rolniczymi. Prace w terenie i zdjęcia satelitarne pokazują, że charakteryzują się one koncentrycznymi murami, których może być od dwóch do dziewięciu.

Fotografie przedstawiające część miejsc z koncentrycznymi murami w regionie Carangas
(źródło ilustracji: P. Cruz et al, czasopismo Antiquity)

wtorek, 18 kwietnia 2023

Peruwiańscy archeolodzy natrafili na drugą łaźnię Inków w Huánuco Pampa

Oryginalny artykuł: Arqueólogos peruanos hallan un segundo baño del Inca en Huánuco Pampa 

W sektorze Inkawasi na terenie stanowiska Huánuco Pampa (region Huánuco, Peru) peruwiańscy archeolodzy natrafili na drugą łaźnię Inków. Do tej pory było wiadomo o istnieniu tam jednej łaźni związanej z najważniejszą budowlą w Inkawasi. Prace wykopaliskowe wykazały, że konstrukcja ta miała drugą łaźnię, która jest bardziej złożona i ma większe rozmiary.

Prace wykopaliskowe w sektorze Inkawasi (źródło fot. Andina)

piątek, 14 kwietnia 2023

W Chichén Itzá odkryto znacznik boiska do gry w piłkę

Oryginalny artykuł: Con su texto jeroglífico maya completo, descubren en Chichén Itzá un marcador de Juego de Pelota

Na terenie Chichén Itzá, miasta Majów na Jukatanie, archeolodzy z Narodowego Instytutu Antropologii i Historii (INAH) odkryli okrągły kamienny znacznik boiska do gry w piłkę. Przedstawia on dwie postacie w strojach graczy otoczone inskrypcją glificzną, która zachowała się w stanie kompletnym. Znacznik ma średnicę 32,5 cm, grubość 9,5 cm i waży 40 kg. Natrafiono na niego podczas prac prowadzonych w ramach programu Promeza, związanego z budową trasy pociągu przez ziemie Majów.

Znacznik boiska do gry w piłkę odkryty w Chichen Itza (fot. INAH)

poniedziałek, 10 kwietnia 2023

Odrestaurowano andyjskie terasy z czasów Inków

Oryginalny artykuł: Cusco: restauran 14 andenes de origen inca ubicados en el parque arqueológico Machu Picchu

Po 44 miesiącach bardzo trudnych prac zakończono odrestaurowanie 14 andyjskich teras z czasów Inków, które zostały wzniesione w sektorze Choquelluska, na terenie stanowiska Salapunku w Narodowym Parku Archeologicznym Machu Picchu. Jak poinformowała Maritza Rosa Candia, przeprowadzono badania archeologiczne i konserwację budowli prekolumbijskich, zwracając uwagę na adaptację środowiska naturalnego i ograniczenie ryzyka erozji. 

Odrestaurowane terasy w sektorze Choquelluska (fot. Andina)

czwartek, 6 kwietnia 2023

Meksyk odzyskuje kolejne artefakty prekolumbijskie

Oryginalne artykuły: La repatriación de nuevas piezas suma 11.505 bienes arqueológicos recuperados por México en cinco años , Autoridades de México repatriarán el Monumento 9 de Chalcatzingo 

W ostatnim czasie do Meksyku powróciło ponad 80 prekolumbijskich artefaktów, w tym 43 z Włoch, 40 z Niemiec i trzy przekazane przez osobę prywatną z Francji. Przedmioty, które dotarły z Włoch zostały skonfiskowane we wrześniu 2021 roku przez specjalną grupę strażników celnych powołanych we Włoszech do ochrony dziedzictwa kulturowego i zajmujących się odzyskiwaniem zrabowanych w innych krajach dzieł i przedmiotów. Minister Kultury, Alejandra Frausto osobiście udała się do Rzymu, aby je odebrać. Eksperci z Narodowego Instytutu Antropologii i Historii (INAH) ustalili, że przywiezione z Włoch artefakty, wśród których są figurki antropomorficzne i różnego rodzaju naczynia ceramiczne zachowane w całości lub we fragmentach pochodzą z III-VII wieku. Należy też podkreślić, że Meksyk i Włochy bardzo blisko współpracują ze sobą w ostatnich latach w sprawie odzyskiwania dziedzictwa kulturowego. Od 2018 roku Włochy zwróciły Meksykowi ponad 1000 przedmiotów.

Prekolumbijskie artefakty przekazane Meksykowi przez władze Włoch
(fot. Raul Martinez Mendo, EFE)

niedziela, 2 kwietnia 2023

Związek depozytów ofiarnych 111 i 176 z Templo Mayor z bogiem Huitzilopochtli

Oryginalny artykuł: Entrelazan las fuentes históricas y los hallazgos arqueológicos recientes para indagar en el mito de Huitzilopochtli

Istnieje wiele wersji mitu o narodzinach Huitzilopochtli, bóstwa słońca i wojny, patrona Mexików, które na przestrzeni wieków znalazły odzwierciedlenie w piktogramach, dokumentach historycznych, a nawet budowlach, jeśli weźmie się pod uwagę, że Templo Mayor (Wielka Świątynia) w Tenochtitlan stanowiła także architektoniczną metaforę tego wydarzenia. Podczas konferencji zorganizowanej przez Narodowy Instytut Antropologii i Historii (INAH) i Muzeum Templo Mayor, archeolog Leonardo López Luján przedstawił, w jaki sposób ostatnie odkrycia dokonane w sercu dzisiejszego miasta Meksyk uzupełniają narracje ustne i pisemne. Badacz podkreślił, że depozyty ofiarne stanowią ważną część tego samego kompleksu znaczeniowego, gdyż służyły wyjaśnieniu tak doniosłego zjawiska, jak codzienne pojawianie się słońca na wschodzie. Aby  mogło to nastąpić należało składać bóstwom ofiary z ludzi, zwierząt, roślin lub przedmiotów o charakterze sakralnym, aby w zamian otrzymać od nich dary, w tym obfite deszcze pozwalające na udane plony czy też pomoc w odniesieniu zwycięstwa w wojnie. 

Po lewej: bogini Coatlicue (matka Huitzilopochtli) i Huitzilopochtli;
po prawej: Huitzilopochtli walczący ze swymi braćmi (źródło ilustracji: INAH)

środa, 29 marca 2023

Badanie ceramiki Wari dostarcza informacji na temat funkcjonowania imperium

Oryginalny artykuł: Lasers and chemistry reveal how ancient pottery was made, and how an empire functioned

Imperium Wari rozciągało się na ponad 1600 kilometrów na górzystych i przybrzeżnych obszarach prekolumbijskiego Peru w latach 600-1000. Pozostawiona przez dawnych mieszkańców ceramika daje archeologom wskazówki, jak funkcjonowało imperium. Nowe badania przeprowadzone przez uczonych z Field Museum w Chicago pokazują, że zamiast używać „oficjalnej” ceramiki Wari sprowadzanej ze stolicy, garncarze z całego imperium tworzyli własne naczynia dekorowane tak, aby naśladowały tradycyjny styl Wari. Aby to wykazać przeanalizowano skład chemiczny ceramiki za pomocą wiązek laserowych. Jak podaje M. Elizabeth Grávalos, w tym badaniu naukowcy przyjrzeli się idei kosmopolityzmu, włączenia różnych kultur i praktyk do społeczeństwa, starając się pokazać, że garncarze byli pod wpływem Wari, ale ten wpływ został zmieszany z ich lokalnymi praktykami kulturowymi, co doprowadziło do stworzenia własnych wersji ceramiki Wari.

Elizabeth Gravalos w jednym z domostw kultury Recuay na terenie stanowiska
archeologicznego Jecosh w Ancash (fot. Emily Sharp)

sobota, 25 marca 2023

Nowe wieści z Palenque

Oryginalne artykuły: Reportan el hallazgo de una cámara funeraria en Palenque durante trabajos del Tren Maya , Osamenta hallada recientemente en Palenque habría sido de una mujer foránea, revela análisis

Podczas prac archeologicznych w Palenque, prowadzonych w ramach programu Promeza (związanego z budową trasy pociągu przez ziemie Majów) odkryto komorę grobową z pierwotnym pochówkiem składającym się z kompletnego ludzkiego szkieletu i pochówkiem wtórnym. Znaleziono też dary ofiarne obejmujące talerze ceramiczne i niszę z różnymi figurkami wykonanymi z jadeitu. Grobowiec znajdował się w pobliżu Budowli CP3, przestrzeni, w której prowadzone są działania w zakresie poprawy i odnowy infrastruktury. 

Komora grobowa odkryta na terenie Palenque (fot. INAH)

wtorek, 21 marca 2023

Malowidła kultury Moche w Pañamarca (Peru)

Oryginalny artykuł: 1,400-year-old mural of 2-faced men unearthed in Peru 

W sierpniu 2022 roku archeolodzy odkryli na terenie stanowiska Pañamarca (Peru), ośrodka kultury Moche pochodzącego sprzed 1400 lat, dwa malowidła zdobiące filar w sali ceremonialnej tamtejszej budowli. Obecnie przekazali więcej szczegółów związanych z tym znaleziskiem. Oba malowidła przedstawiają mężczyznę o dwóch twarzach, jednej zwróconej w lewą stronę i drugiej – w prawą stronę.

Filar z wizerunkami mężczyzn o dwóch twarzach (fot. Lisa Trever)