Kilka wieści z ziem Majów

Oryginalne artykuły: Descubren plato milenario con la representación de un wahyis o ser protector, en Cansacbé, Campeche  , Localizan escultura de atlante en sendero que conducirá a nueva sección de Chichén Itzá, Confirman la decapitación en individuos ofrendados a templo del sitio maya Moral-Reforma, en Tabasco

W Cansacbé (położonym 12 km od miasta Campeche) archeolodzy z Narodowego Instytutu Antropologii i Historii (INAH) natrafili na polichromowany talerz złożony jako dar grobowy. W miejscu tym nigdy nie prowadzono systematycznych badań, chociaż Instytut Carnegie z Waszyngtonu dokonał jego rejestracji w latach 30. XX w. Niestety w pierwszej połowie XX wieku, podczas budowy drogi z Campeche do Meridy pozostałości dawnych budowli zostały wykorzystane jako materiał konstrukcyjny. W latach 90. XX w., kiedy poszerzano tę drogę, odkopano dwa budynki typu pałacowego i przeniesiono je na jedno z rond obecnej autostrady, gdzie znajdują się do dziś. Polichromowany talerz znaleziono w pochówku należącym przypuszczalnie do członka miejscowej elity. Po dokładnym oczyszczeniu w laboratorium można dostrzec scenę przedstawiającą jaguara lub mężczyznę odzianego w skórę jaguara, siedzącego na ławie. Wizerunek ten jest otoczony małymi ramkami z motywami, które nawiązują do skorupy żółwia. Jak podaje Diego Prieto Hernández, tego typu sceny często namalowane są na naczyniach ceramicznych Majów z późnego okresu klasycznego (lata 600-900), a niekiedy mogą ukazywać istoty nadprzyrodzone znane jako way i uważane za alter ego.

Talerz odkryty w Cansacbe (fot. INAH)

Z kolei na drodze prowadzącej do Chichén Viejo (części Chichén Itzá na Jukatanie) archeolodzy natrafili na rzeźbę atlanta o wysokości 90 cm i szerokości 45 cm. Postać ma podniesione ręce i bogate ozdoby obejmujące opaskę wokół głowy, pektorał z czterech sznurów paciorków z jadeitu, ozdoby uszu i bransolety. Rzeźba została znaleziona w powiązaniu z kompleksem mieszkalnym i wskazuje na pewne wspólne cechy spotykane u Majów w Chichén Itzá (w późnym okresie klasycznym i wczesnym okresie postklasycznym) i u kultur z ziem centralnego i północno-zachodniego Meksyku w latach 800-1200, a nawet później. Archeolodzy zwracają też uwagę, że rysy twarzy atlanta stylistycznie nawiązują do Huasteków. Postać atlanta przypuszczalnie służyła jako podstawa ołtarza.

Postać atlanta odkryta w Chichen Itza (fot. INAH)

Natomiast podczas prac laboratoryjnych potwierdzono, że co najmniej dwie z 13 osób, których szczątki odkryto na terenie stanowiska archeologicznego Moral-Reforma cztery miesiące temu zostały złożone w ofierze podczas poświęcenia tamtejszej Budowli 18 (post: „W Moral-Reforma odkryto około dwudziestu pochówków”). Do tej pory przeanalizowano pięć czaszek i ustalono, ze wszystkie osoby były płci męskiej, dwie miały w chwili śmierci od 17 do 25 lat, jedna 25-35 lat i dwie od 33 do 45 lat, co oszacowano na podstawie zużycia zębów. 

Pięć przebadanych czaszek znalezionych w Moral-Reforma
(fot. Miriam Angelica Camacho Martinez)

Jeśli chodzi o dekapitację, to w dwóch czaszkach zaobserwowano poziome ślady nacięć w kości znajdującej się w połączeniu czaszkowo-szyjnym. Wskazują one na użycie ostrego przedmiotu do oddzielenia czaszki, choć trudno określić, czy uraz ten był przyczyną śmierci, czy też powstał post mortem.