INAH potwierdza istnienie prekolumbijskiej świątyni na wzgórzu San Miguel w Atlixco

Oryginalny artykuł: El INAH confirma la existencia de un templo prehispánico en la cima del cerro San Miguel, en Atlixco, Puebla 

W Atlixco (stan Puebla, Meksyk) do dziś można usłyszeć przekazywaną z pokolenia na pokolenie legendę o prekolumbijskiej świątyni teocalli wznoszącej się na szczycie wzgórza San Miguel przed przybyciem Hiszpanów, którzy w tym miejscu zbudowali kaplicę poświęconą Świętemu Michałowi Archaniołowi. Do chwili obecnej nie przeprowadzono tam żadnych badań archeologicznych, które mogłyby potwierdzić lub obalić to przekonanie. Jednak podczas prac prowadzonych ostatnio przez Narodowy Instytut Antropologii i Historii (INAH) odkryto ślady, które wskazują na to, że faktycznie mogła tam znajdować się dawna świątynia.

Wzgórze San Miguel w Atlixco (fot. Centrum INAH Puebla)

Celem wspomnianych prac było odnowienie oświetlenia kaplicy oraz renowacja chodników i punktów widokowych na wzgórzu. Zespół pracowników, którym koordynowali archeolodzy z INAH: Miguel Medina Jaen, Carlos Cedillo Ortega i Elvia Cristina Sánchez de la Barquera, przeprowadził serię badań wewnątrz i na zewnątrz atrium. Zlokalizowano grube warstwy wypełnienia konstrukcyjnego wykonane z ziemi i kamieni. Zdaniem specjalistów wypełnienia te miały posłużyć mieszkańcom dawnego państewka Cuauhquechollan (nazwa Atlixco w języku nahua, oznaczająca „Miejsce orła o pięknym upierzeniu”) do wyrównania skalistego szczytu tej góry pochodzenia wulkanicznego o specyficznej piramidalnej formie. 

Jeden z wykopów wykonanych przez archeologów (fot. Centrum INAH Puebla)

W wypełnieniach tych odnaleziono fragmenty naczyń glinianych oraz kamienne narzędzia i ozdoby, które pochodzą w większości z pierwszego tysiąclecia naszej ery, czyli odpowiadają przedziałowi czasu od późnego okresu preklasycznego do wczesnego okresu postklasycznego. Biorąc pod uwagę te świadectwa, postanowiono zrobić jeszcze jeden wykop, na północ od kaplicy, w celu sprawdzenia, czy zachowały się pozostałości dawnej świątyni. Pozwoliło to zlokalizować zaledwie 25 cm poniżej obecnego poziomu atrium ślady posadzki wapienno-piaskowej z czasów prekolumbijskich, ograniczonej ścianą z kamieni zlepionych błotem. Poza tym, 90 cm pod tym kamiennym murem zniszczonym przez upływ czasu i budowę kaplicy natrafiono na drugą posadzkę, co pozwala archeologom potwierdzić, że na szczycie wzgórza istniała teocalli i przeszła co najmniej dwa etapy konstrukcyjne.

Fotografia przedstawia materiał pochodzący z dwóch etapów konstrukcyjnych (Piso 1 i Piso 2)
(fot. Centrum INAH Puebla)

W chwili obecnej nie jest możliwe ustalenie, jakiemu bóstwu mogła być poświęcona świątynia. Archeolodzy wskazują, że źródła historyczne, takie jak Monarquía Indiana zakonnika Juana de Torquemada oraz ustna tradycja w Atlixco wspominają o trzech bóstwach. Są wśród nich: Quetzalcóatl (stwórca i cywilizator ludzkości), Tláloc (bóg deszczu) i Macuilxóchitl (jeden z patronów zabawy, tańca i przyjemności). Eksperci sądzą, że prawdopodobnie inne fragmenty teocalli i ewentualne wskazówki pozwalające wyjaśnić, które z nich było jego tytularnym bóstwem, nadal znajdują się pod kaplicą Świętego Michała Archanioła.