W Costa Grande (stan Guerrero, Meksyk) odkryto miasto, które mogło być dawnym Apancalecan

Oryginalny artykuł: Descubren importante sitio en la Costa Grande de Guerrero, podría ser la antigua cabecera Apancalecan

Prekolumbijska osada, rozciągająca się na 29 hektarach, została odkryta na gruntach komunalnych w gminie Tecpan de Galeana, w regionie Costa Grande (stan Guerrero, Meksyk) po inspekcji przeprowadzonej przez archeologów z Narodowego Instytutu Antropologii i Historii (INAH) w połowie czerwca 2023 r. Grupa specjalistów, którą kierował Rodolfo Lobato Rodríguez udała się do miejsca znanego jako El Cerrito, kiedy dwaj mieszkańcy, Servando i Gustavo Miguel Mellín powiadomili ich o znajdujących się tam pagórkach, które mogły przykrywać dawne budowle. Badacze z Centrum INAH Guerrero przemierzyli ten teren w ciągu trzech dni i zarejestrowali 26 mniejszych kopców, kryjących dobrze zachowane ołtarze i wydłużone konstrukcje ograniczające place, a także tereny mieszkalne i boiska do gry w piłkę. Te zespoły budowli są rozmieszczone wokół dużego kopca o wysokości 25 m, którego podstawa ma wymiary 73,5 m na 60 m, z sąsiednimi przestrzeniami, takimi jak place, gdzie natrafiono na dwie gładkie stele oraz dwie wychodnie skalne ze studniami.

Widok El Cerrito (fot. Frederic Henri Jean-Marc Bochet)

Wewnątrz tego kompleksu zidentyfikowano wgłębienia, które są połączone z wydłużonymi konstrukcjami, prawdopodobnie związanymi z magazynowaniem wody i zaporami, ponieważ miejsce to ma strategiczne położenie w odległości 850 metrów od wschodniego brzegu rzeki Tecpan i jeden kilometr od laguny Tetitlán. Mapowanie uwzględniało również inspekcję z powietrza, co pozwoliło zlokalizować ołtarz z dwiema bliźniaczymi stelami na szczycie pobliskiego wzgórza Cerro del Mono, w stronę którego jest zorientowana główna budowla nowo odkrytej osady. Rodolfo Lobato Rodríguez, porównując rozmiary i położenie w pobliżu Tecpan de Galeana oraz glif toponimiczny ze źródłami z XVI wieku, sugeruje, że mogła ona odpowiadać dawnemu miastu Apancalecan, wspominanemu na Rycinie 18 kodeksu Matrícula de Tributos, które po inwazji hiszpańskiej znane było jako Tequepa, jak zapisano na mapie kartografa Abrahama Orteliusa z 1570 r.

Pozostałości dawnych budowli na terenie El Cerrito (fot. Rodolfo Lobato Rodriguez)

Jak wyjaśnia Rodolfo Lobato Rodríguez, na Rycinie 18 kodeksu Matrícula de Tributos pojawiają się nazwy głównych miast tworzących prowincję Cihuatlan, ustanowioną po podboju tego regionu przez władcę Mexików Ahuizotla w latach 1497-1502. Jeśli chodzi o nazwę Apancalecan w języku nahua, słowo to składa się z apan (apantli – kanał wodny), calli (dom) i can (miejscownik), dlatego zostało przetłumaczone jako „Miejsce domu z kanałami wodnymi”, chociaż w innych wydaniach Matrícula de Tributos pojawia się tłumaczenie „Miejsce domu z dachami”. Toponim przedstawia świątynię, nad którą płynie woda z chalchihuites (słowo chalchihuites w języku nahua określało drogocenne kamienie, szczególnie o niebieskiej i zielonej barwie) i muszlami ślimaka, co pokrywa się z tłumaczeniem według słów nahua zaczerpniętych ze słownika Remy'ego Simeona. Podczas mapowania osady zarejestrowano wychodnie skalne z wyrzeźbionymi podobnymi przedstawieniami chalchihuites i muszli ślimaków. Jak podkreśla Rodolfo Lobato Rodríguez, jeśli weźmie się pod uwagę wewnętrzną urbanistykę tego miejsca, zawierającego systemy kanałów i tamy, tłumaczenie nazwy Apancalecan brzmiałoby „Miejsce domów z apantles (kanałami wodnymi)”.

Toponim Apancalecan zamieszczony na Rycinie 18 w kodeksie Matricula de Tributos

Jeśli chodzi o system konstrukcyjny budowli, to dzięki wykopom w największym pagórku, zauważono, że jego główna część ma podstawę z cegieł adobe. Z kolei na powierzchni budowle były licowane kamiennymi ścianami, rozsianymi po całej osadzie. Co do okresu zamieszkiwania, archeolog podaje, że zebrany materiał ceramiczny wskazuje na lata 200-650, miejsce to było współczesne Cihuatlán (innej ważnej osadzie w Costa Grande w stanie Guerrero) i przetrwało aż do późnego okresu postklasycznego (lata 1200-1521).