Świadectwa gospodarki rynkowej u Majów na Wyżynach Gwatemali

Oryginalny artykuł: Study suggests Mayas utilized market-based economics

Nowe badania, które przeprowadziła Rachel Horowitz (z Washington State University) dowodzą, że ponad 500 lat temu na wyżynach środkowo-zachodniej Gwatemali Majowie kupowali i sprzedawali wyroby z obsydianu przy znacznie mniejszym niż do tej pory sądzono nadzorze ze strony władców. Rachel Horowitz zwróciła uwagę na artefakty z obsydianu, w tym narzędzia i broń, znalezione na terenie 50 miejsc położonych wokół Q'umarkaj (stolicy Majów K'iche'). Analizy geochemiczne i technologiczne miały na celu określenie, skąd pochodził obsydian i jakie techniki stosowano do jego obróbki. Autorka badań podkreśla, że o ile liczne źródła podają informacje na temat organizacji politycznej w tym regionie w okresie postklasycznym (lata 1200-1524), to znacznie mniej wiadomo na temat tego, jak wyglądała kontrola elit rządzących w przypadku gospodarki.

Ruiny Q'umarkaj, dawnej stolicy Majów K'iche'
(fot. Ministerio de Cultura y Deportes, Gwatemala)

Wyniki badań pokazały, że Majowie K'iche' pozyskiwali obsydian ze złóż w centralnym regionie swego państwa i było to kontrolowane przez elitę rządzącą, która również sprawowała nadzór nad handlem cenniejszym obsydianem, sprowadzanym zwłaszcza z Pachuca (Meksyk). Jednak sytuacja wyglądała inaczej na obszarach podbitych przez K'iche', gdzie dostęp do pobliskich złóż obsydianu był zarządzany przez lokalną ludność, mającą większą swobodę i niezależność gospodarczą oraz własnych rzemieślników, którzy mogli sprzedawać swoje towary na targowiskach. Z biegiem czasu dostępność obsydianu i rosnąca liczba rzemieślników zajmujących się jego obróbką doprowadziły do powstania systemu, który pod wieloma względami przypominał współczesną gospodarkę rynkową.

Artefakty z obsydianu pochodzące z Q'umarkaj i jego okolic
(fot. Rachel Horowitz)

Rachel Horowitz zamierza kontynuować swoje badania, gdyż do tej pory przeanalizowała jedynie artefakty znalezione w 1970 roku i znajdujące się w kolekcji Middle American Research Institute (Tulane University, USA). Chciałaby jeszcze skupić się na innych przedmiotach z obsydianu pochodzących z regionu zamieszkiwanego przez Majów K'iche' i przechowywanych w Gwatemali, co pozwoliłoby na pogłębienie wiedzy na temat tego, jak Majowie prowadzili handel i zarządzali swoją gospodarką.