Bogactwo darów ofiarnych złożonych bogini Tlaltecuhtli

Oryginalny artykuł: Ofrenda dedicada a Tlaltecuhtli manifiesta la expansion mexica

Badania Depozytu Ofiarnego 126, który towarzyszył ogromnemu monolitowi z wizerunkiem Tlaltecuhtli, azteckiej bogini ziemi, odkrytemu na terenie obecnego Centrum Historycznego miasta Meksyk, pozwoliły zidentyfikować 83 gatunki mięczaków składanych jako dary w Templo Mayor (Wielkiej Świątyni) dawnego Tenochtitlan. W większości są to mięczaki morskie, które w świecie Mexików symbolizowały świat żeński i wodny oraz żyzność.

Monolit w wizerunkiem bogini ziemi - Tlaltecuhtli
(Muzeum Templo Mayor, miasto Meksyk)

W maju 2008 roku grupa badaczy pracujących w ramach Projektu Templo Mayor, w miejscu, gdzie przez pięć wieków spoczywał ogromny monolit, natrafiła na depozyt ofiarny (oznaczony numerem 126), będący jednym z największych znalezionych do tej pory, gdyż mający rozmiary 195 x 90 x 80 centymetrów. Depozyt zawierał świadectwa rytuałów odprawianych najprawdopodobniej w czasach, gdy władzę w Tenochtitlan sprawował Ahuizotl. 

Depozyt Ofiarny 126 (fot. Projekt Templo Mayor, INAH)

W Depozycie Ofiarnym 126 znajdowało się około 4000 szczątków organicznych, z których 3045 to mięczaki morskie. W ostatnich latach biolog Belem Zúñiga Arellano, badaczka z Narodowego Instytutu Antropologii i Historii (INAH), przeanalizowała dokładnie cały znaleziony wówczas materiał pochodzenia organicznego. Zidentyfikowała ona aż 111 gatunków. Najwięcej – gdyż aż 66 – pochodzi z wód Oceanu Spokojnego (na obszarze od półwyspu Baja California po Ekwador). Zdaniem uczonej przewaga gatunków z tego rejonu wskazuje z jednej strony na ekspansję imperium Mexików za czasów rządów Ahuizotla (lata 1486 – 1502), kiedy to dokonano podboju ziem wzdłuż wybrzeża Pacyfiku, należących do obecnych stanów Guerrero i Oaxaca, a z drugiej strony – na kontakty handlowe i/lub wymianę towarów. Owa wymiana towarów objęła też inne rejony, gdyż 40 gatunków mięczaków pochodzi z wód Oceanu Atlantyckiego (obszaru obejmującego Zatokę Meksykańską, Florydę, Antyle, Morze Karaibskie, Wenezuelę i Brazylię). Trzy gatunki występują w wodach obu oceanów, a zaledwie dwa spotykamy w rzekach.

Ahuizotl - władca Mexików (Kodeks Mendoza)

Porównując te dary ofiarne z przeanalizowanymi wcześniej innymi depozytami, Belem Zúñiga Arellano zauważyła, że poza szóstym etapem konstrukcyjnym (w latach 1486 – 1502), podczas innych prac architektonicznych związanych z rozbudową Templo Mayor (Huey Teocalli w języku náhuatl), składano więcej gatunków mięczaków pochodzących z Oceanu Atlantyckiego niż z Pacyfiku, co mogłoby świadczyć o bliższych kontaktach handlowych z mieszkańcami wybrzeża Atlantyku.

Muszla z Depozytu Ofiarnego 126 (fot. Projekt Templo Mayor, INAH)

Jednocześnie zdołano potwierdzić, że w przypadku depozytów ofiarnych najbardziej ceniono sobie nie gatunki miejscowej fauny, mogące stanowić źródło pożywienia lub materiał do wyrobu ozdób, lecz gatunki, które odgrywały rolę w rytuałach Mexików. Nic zatem dziwnego, że dokonywano wysiłków i poświęcano czas na sprowadzenie mięczaków z miejsc tak odległych, jak Półwysep Jukatan czy też wybrzeża obecnych stanów Sinaloa i Sonora. Kapłani Mexików starannie przygotowywali dary ofiarne, uwzględniając różnorodność środowiska, z którego pochodziły mięczaki, co również dowodzi militarnej i gospodarczej władzy imperium.

Muszla z Depozytu Ofiarnego 126 (fot. Projekt Templo Mayor, INAH)

Belem Zúñiga Arellano podkreśla bogactwo materiału organicznego złożonego bogini ziemi w Depozycie Ofiarnym 126. Większość gatunków mięczaków jest typowa dla środowiska morskiego i jedynie niewielka liczba spotykana jest w estuariach, przybrzeżnych lagunach, namorzynach i nadmorskich mokradłach. Organizmy te związane są również z różnymi podłożami: skalistymi, piaszczystymi i błotnistymi oraz z rafami koralowymi. Niektóre muszle zebrano przypuszczalnie puste na plażach, co nie sprawiało żadnej trudności. Badaczka podkreśla jednak, że analiza stopnia zachowania szczątków muszli wykazała, że niektóre mięczaki wyłowiono żywe, jak w przypadku mięczaków: Nerita scabricosta, Chiton articulatus, Spondylus calcifer, Spondylus princeps, Codakia orbicularis i Arcopagia fausta. Szczególnie interesujące są tutaj Spondylus calcifer i Spondylus princeps, gdyż gatunki te żyją na podłożu skalistym, na głębokości 10 – 15 metrów, a zatem ich zdobycie wymagało nurkowania i użycia jakiegoś narzędzia w celu ich oderwania.