Analiza genetyczna osób złożonych w grobowcu w El Brujo

Oryginalny artykuł: 1,500-year-old tomb in Peru holds human sacrifices, including strangled son next to father's remains, genetic analysis reveals

Uczeni z USA, Peru i Argentyny przeprowadzili analizę genetyczną sześciu osób pochowanych w grobowcu kultury Moche w El Brujo około 500 roku. Wyniki badań wykazały, że w ramach nieznanego do tej pory rytuału pogrzebowego dwoje nastolatków zostało uduszonych i złożonych w ofierze, aby towarzyszyć swym bliskim krewnym. To, co wydało się zaskakujące to fakt, że chłopiec został złożony w ofierze po śmierci swego ojca, a dziewczyna po śmierci swojej ciotki. Archeolodzy nigdy wcześniej nie zetknęli się z takim rytuałem. Pochowane osoby należały do kultury Moche, która rozkwitała wzdłuż północnego wybrzeża Peru w latach 300-950. Do dzisiaj zachowało się wiele świadectw z ikonografii i archeologii wskazujących na to, że przedstawiciele kultury Moche praktykowali ofiary z ludzi, których składali swoim bogom. 

Budowla w El Brujo znana jako Huaca Cao Viejo (fot. Jeffrey Quilter)

Badanie ujawnia historię papryczek chili

Oryginalny artykuł: Study traces the spicy history of chili peppers 

Jak podaje Katherine Chiou (z Katedry Antropologii Uniwersytetu Alabamy) historia papryczki chili jest w pewnym sensie historią ludzi w Ameryce. Jako paleoetnobotanik bada ona długoterminową relację między ludźmi a roślinami poprzez pozostałości archeologiczne. W artykule opublikowanym w Proceedings of the National Academy of Sciences przedstawia dowody na to, że udomowienie Capsicum annum var. annum, gatunku odpowiedzialnego za większość dostępnych w sprzedaży papryczek chili, nastąpiło w innym regionie Meksyku, niż wcześniej sądzono. W Meksyku zachowały się miejsca, takie jak na przykład jaskinie, w których panują warunki pozwalające na zachowanie szczątków botanicznych. W badaniach nad udomowieniem roślin przyjęto założenie, że obszar, w którym nastąpiło udomowienie danego gatunku charakteryzuje się największą różnorodnością.

Nasiona udomowionych i dzikich odmian papryki chili. Nasiona są częścią rośliny, która może być zachowana na stanowiskach archeologicznych i dlatego są kluczem do badania historii udomowienia roślin (źródło ilustracji: Proceedings of the National Academy of Sciences)

Na Alasce natrafiono na dowody, że ludzie i psy nawiązali więź 12 000 lat temu

Oryginalny artykuł: Archaeological remains in Alaska show humans and dogs bonded 12,000 years ago

Chociaż powiedzenie, że „pies jest najlepszym przyjacielem człowieka” może być starym banałem, to pytanie, kiedy ta przyjaźń się zaczęła od dawna nurtuje naukowców. Badania przeprowadzone w University of Arizona przybliżają nas do odpowiedzi na pytanie, jak rdzenni mieszkańcy obu Ameryk wchodzili w interakcje z wczesnymi psami i wilkami. Wyniki prac opublikowane w czasopiśmie Science Advances, oparte na pozostałościach archeologicznych z Alaski, pokazują, że ludzie i przodkowie dzisiejszych psów zaczęli nawiązywać bliskie relacje już 12 000 lat temu, około 2000 lat wcześniej niż dotychczas odnotowano w obu Amerykach. Badania, którymi kierował François Lanoë (z University of Arizona, Tucson i University of Alaska Museum of the North, Fairbanks, USA) opierały się na datowaniu radiowęglowym odkrytej w 2018 roku na stanowisku archeologicznym Swan Point (około 112 km na południowy wschód od Fairbanks) kości piszczelowej dorosłego psa. Okazało się wówczas, że pies żył około 12 000 lat temu, pod koniec epoki lodowcowej.

François Lanoë z fragmentem szczęki znalezionej w 2023 roku (fot. Zach Smith) 

W Hidalgo INAH chroni pozostałości archeologiczne znalezione podczas budowy drogi

Oryginalny artykuł: En Hidalgo, el INAH preserva vestigios arqueológicos hallados en obra carretera

W ramach projektu ratownictwa archeologicznego specjaliści z Narodowego Instytutu Antropologii i Historii (INAH) zbadali pozostałości platformy piramidalnej, odkrytej w ostatnich miesiącach, podczas prac związanych z infrastrukturą drogową i budową trzeciego pasa autostrady nr 105 na trasie Pachuca-Huejutla (stan Hidalgo, Meksyk). Na pozostałości Budowli 1, będącej częścią prekolumbijskiej osady, nazwanej przez archeologów San Miguel, natrafiono na początku czerwca 2024 r. Miejsce to składa się z pięciu sektorów i co najmniej dziesięciu pagórków, kryjących dawne konstrukcje. Było zamieszkiwane od okresu epiklasycznego (lata 650-950) do późnego okresu postklasycznego (lata 1350-1519). Badacze przygotowali dokumentację tego stanowiska przy wsparciu dronów w celu przygotowania cyfrowych modeli fotogrametrycznych.

Budowla 1 po osłonięciu specjalnym murem (fot.: CINAH Hidalgo)

Paleoindianie wytwarzali igły z kości zwierząt futerkowych

Oryginalny artykuł: Early North Americans made needles from bones of fur-bearing animals, archaeologists find

Na terenie stanowiska LaPrele (hrabstwo Converse, stan Wyoming, USA) archeolodzy z University of Wyoming i innych instytucji odkryli 32 fragmenty igieł wykonanych z kości zwierząt futerkowych, w tym lisów, zajęcy lub królików, a także kotów, takich jak rysie amerykańskie, pumy i być może nawet wymarłe obecnie amerykańskie gepardy. Igły były prawdopodobnie używane do szycia odzieży z futer zwierząt, aby zapewnić wczesnym mieszkańcom Ameryki Północnej ciepło w chłodnym klimacie. W LaPrele już wcześniej znaleziono szczątki mamuta kolumbijskiego, pochodzące sprzed prawie 13 000 lat i koralik wykonany z kości zająca, uważany za najstarszy w obu Amerykach.

Fragment jednej z zachowanych kościanych igieł odkrytych na stanowisku LaPrele (fot. Todd Surovell)

Archeolodzy natrafili pod aleją Chapultepec na pozostałości kanału z czasów prekolumbijskich

Oryginalny artykuł: Bajo la avenida Chapultepec descubren los restos de un muelle y un canal navegable de época prehispánica

Dwa metry pod jedną z głównych arterii miasta Meksyk, aleją Chapultepec archeolodzy z Narodowego Instytutu Antropologii i Historii (INAH), odkryli pozostałości molo i kanału z czasów prekolumbijskich, w miejscu gdzie była plaża półwyspu położona u podnóża wzgórza Chapulín. Podczas prac natrafiono na kilka odcinków sztucznego kanału i na niewielki port, do którego zapewne przypływały i z którego wypływały łodzie w stronę jeziora Texcoco.

Teren prac wykopaliskowych (fot. Mauricio Marat, INAH)

Na terenie Belize odkryto sieć kanałów i stawy

Oryginalny artykuł: Earliest fish-trapping facility in Central America discovered in Maya lowlands

Grupa badaczy (z University of New Hampshire, Texas State University, University of Vermont, USA i Flinders University, Australia) zebrała dane, które wskazują na obecność dużego, prekolumbijskiego obiektu do połowu ryb. Odkryta w Crooked Tree Wildlife Sanctuary (CTWS), największym śródlądowym mokradle w Belize, sieć kanałów została zaprojektowana tak, aby odprowadzać coroczne wody zalewowe do stawów w celu łowienia ryb, dzięki czemu można było nimi wyżywić nawet 15 000 osób przez cały rok. Początkowo uczeni sądzili, że te masywne konstrukcje zostały zbudowane przez Majów zamieszkujących pobliskie miasta, ale po przeprowadzeniu licznych datowań radiowęglowych okazało się, że powstały w późnym okresie archaicznym w latach 2000-1900 p.n.e. (około 1000 lat wcześniej niż znane dotychczas przykłady z Amazonii) i zostały pierwotnie zbudowane przez łowców-zbieraczy-rybaków, choć w późniejszym okresie były nadal wykorzystywane przez Majów.

Prace na terenie Crooked Tree Wildlife Sanctuary (źródło ilustracji: projekt Belize River East Archeology)