Badania zmieniającej się populacji w majańskim mieście Itzan

Oryginalny artykuł: Faecal records show Maya population affected by climate change 

Grupa uczonych z McGill University (Montreal, Kanada) wykazała, że liczba ludności w Itzan, dawnym mieście Majów w Gwatemali, zmieniała się wraz z warunkami klimatycznymi, a do znacznego spadku populacji doprowadzały nie tylko susze, ale i okresy z wyjątkowo dużymi opadami deszczu. Pobrano próbki z dna pobliskiej laguny Itzan i zastosowano stosunkowo nową metodę, polegającą na badaniu stanoli (związków organicznych występujących w odchodach ludzi i zwierząt). Do tej pory liczebność dawnej populacji na Nizinach Majów tradycyjnie określano na podstawie prac w terenie i wykopalisk archeologicznych. Jednak biorąc pod uwagę tropikalny klimat, nie zawsze daje to satysfakcjonujące rezultaty, gdyż wiele domów wznoszono z materiałów nietrwałych.

Laguna Itzan w Gwatemali (fot. Andy Breckenridge)

Uczeni zdołali nie tylko określić główne zmiany w populacji Majów, zachodzące w rejonie Itzan już 3300 lat temu, ale i zidentyfikować różne wzorce osadnictwa, które miały miejsce na przestrzeni setek lat i były związane z użytkowaniem gruntów i praktykami rolniczymi. Poza tym okazało się, że tereny te zostały zasiedlone około 650 lat wcześniej, niż do tej pory sądzono na podstawie świadectw archeologicznych. Jednocześnie wszystko wskazuje na to, że ziemie te były zamieszkiwane – choć w mniejszym stopniu – nawet po 800-1000 r., pomimo dotychczasowych przypuszczeń o suszy lub działaniach wojennych, które miałyby doprowadzić do całkowitego opuszczenia tego obszaru. Istnieją też dowody na duży wzrost populacji mniej więcej w tym samym czasie, gdy Hiszpanie zaatakowali w 1697 r. ostatnią twierdzę Majów w Tayasal.

Zastosowanie nowej metody pozwoliło stwierdzić, że populacja Majów w rejonie Itzan zmniejszyła się z powodu suszy w trzech różnych przedziałach czasu, w latach: 1350-950 p.n.e., 90-280 n.e. i 730-900 n.e. Poza tym, naukowcy odkryli, że spadek populacji nastąpił także w wyjątkowo wilgotnym okresie w latach 400-210 p.n.e. Badania sugerują również, że Majowie mogli przystosować się do problemów środowiskowych, takich jak degradacja gleby i utrata składników odżywczych. Jest możliwe, że używali ludzkich odchodów jako nawozu i w takiej sytuacji stanole nie były spłukiwane do jeziora, na co wskazywałaby stosunkowo niewielka ilość stanoli w osadach jeziornych w czasie, gdy liczba mieszkańców była największa.