Cerro Patlachique: święta góra Teotihuacán

Oryginalny artykuł: Teotihuacan’s forgotten sacred mountain: archaeologists uncover Cerro Patlachique’s pilgrimage shrine

Wysoko nad południowym krańcem Doliny Teotihuacan wznosi się Cerro Patlachique, szczyt, który obecnie uważany jest za główne miejsce pielgrzymkowe na długo przed, w trakcie i po okresie świetności miasta Teotihuacan (lata 150–550). Najnowsze mapowanie lidarowe i dokumentacja 40 rzeźbionych kamiennych petroglifów i głazów przeniesionych ujawniają, że było to miejsce o charakterze rytualnym, poświęcone głównie bóstwom wody i gór, obchodom kalendarzowym oraz pielgrzymkom regionalnym. W trakcie badań odkryto 34 wcześniej niepublikowane zabytki i istniejący korpus sześciu, wszystkie skupione na szczycie Cerro Patlachique. Znaleziska obejmują głazy kamienne, wyrzeźbione in situ lub przetransportowane i ustawione w linii z nowo zmapowaną architekturą: świątynią, zbiornikami wodnymi i aleją, wszystkie mniej więcej odpowiadające orientacji Teotihuacan.

Mapa Cerro Patlachique utworzona na podstawie danych lidarowych TVP (a) i PPCC (b) oraz ogólna mapa lidarowa Doliny Teotihuacan (c) (a: przerysowana na podstawie Parsons & Sanders 2000: rys. 161; b: wizualizacja lidarowa wygenerowana przez A. Texis Muñoza, z wykorzystaniem techniki Red Relief Image Map opracowanej przez Laboratorium Analizy Przestrzennej i Cyfrowej, Narodowy Uniwersytet Autonomiczny Meksyku (Gerardo Jiménez Delgado i Javier López Mejilla), (c) Projekt Placu Kolumnowego; c: INEGI 2016) (źródło ilustracji: czasopismo Antiquity)

Archeolodzy odkryli w Naachtun (Gwatemala) unikalną mozaikową planszę do gry patolli

Oryginalny artykuł: Arqueólogos descubren un tablero de Patolli de mosaico único en Guatemala, redefiniendo las antiguas tradiciones de juegos mayas 

Wykopaliska w dawnym mieście Majów Naachtun w północnej Gwatemali ujawniły unikatowy artefakt: planszę do gry patolli, która zamiast być wykonana poprzez rzeźbienie w gipsie, jak wszystkie inne znane przykłady, powstała poprzez osadzenie setek fragmentów czerwonej ceramiki w świeżej zaprawie, niczym mozaika. Znalezisko, opublikowane przez Juliena Hiqueta i Rémiego Méreuze z francuskiego CNRS w czasopiśmie Latin American Antiquity, rzuca nowe światło na to, jak Majowie włączali gry do swoich przestrzeni architektonicznych i codziennego życia. Naachtun było potężnym miastem okresu klasycznego (lata 250–900), położonym między Tikal a Calakmul. Wykopaliska w jednym z jego okazałych kompleksów mieszkalnych, Grupie 6L13, odsłoniły mozaikową tablicę wmurowaną w posadzkę budowli 6L-19. Otaczająca architektura wskazuje, że budynek ten należał niegdyś do bogatej lub wpływowej rodziny.

Mapa Naachtun z zaznaczoną Grupą 6L13 (źródło ilustracji: czasopismo Latin American Antiquity)

Badania akustyki XV-wiecznej budowli Inków

Oryginalny artykuł: Investigan por qué una estructura Inca del siglo XV fue construida para amplificar y proyectar el sonido 

Na suchych wzgórzach regionu Huaytará, samotny kamienny budynek, wzniesiony przez Inków w połowie XV wieku, skrywa tajemnicę, która dopiero teraz zaczyna być odkrywana. Z dala od tłumów zwiedzających Machu Picchu, ta unikalna konstrukcja, znana jako carpa uasi, jest badana przez interdyscyplinarny zespół badaczy, których prace sugerują, że jej podstawowym celem było wzmocnienie i projekcja dźwięku. Odkrycie to zmusza do ponownego przemyślenia naszego rozumienia prekolumbijskiej architektury andyjskiej i znaczenia zmysłów pozawzrokowych w społecznej i rytualnej organizacji tych kultur. Stella Nair, profesor historii sztuki na Uniwersytecie Kalifornijskim w Los Angeles i specjalistka w dziedzinie sztuki i architektury rdzennych mieszkańców obu Ameryk, spędziła trzy tygodnie na badaniu budowli, pierwotnie zbudowanej na rozkaz Inki Tupaca Yupanqui na szlaku Qhapaq Ñan. Jej badania, będące częścią przygotowań do trzeciej książki o architekturze andyjskiej, skupiają się na cechach, które czynią tę budowlę wyjątkowym przykładem architektury Inków, słynącej z precyzji kamieniarstwa i trwałości konstrukcji, ale której oddziaływanie na zmysły wykracza poza to, co czysto wizualne. 

Świątynia w Huaytara (fot. Stella Nair)

Rzeźba Majów przedstawiająca starca odkryta w Sierra Papacal na Jukatanie

Oryginalny artykuł: Descubren en ejido de Sierra Papacal, Yucatán, escultura maya con representación de un “señor anciano” 

W ramach projektu ratownictwa archeologicznego związanego z pracami budowlanymi na odcinku  Mérida-Progreso na Jukatanie, specjaliści z Narodowego Instytutu Antropologii i Historii (INAH) znaleźli rzeźbę, którą uznano za prawdopodobny znacznik przy wejściu do miejsca spotkań w dolinie Sierra Papacal. Jest to wapienna rzeźba w kształcie antropomorficznej twarzy, ukazująca takie cechy, jak głębokie oczodoły, płaski nos i usta zaznaczone rozszczepem, który z kolei podkreśla podbródek, co sugeruje, że jest to przedstawienie starca. 

Rzeźba z wizerunkiem starca znaleziona w Sierra Papacal (fot. INAH)

Tajemnicze dołki w Monte Sierpe były preinkaskim systemem księgowości i handlu

Oryginalny artykuł: Los misteriosos hoyos de Monte Sierpe eran un antiguo sistema de contabilidad y mercado preincaico, y contienen polen milenario 

Rozległy rząd 5200 otworów, precyzyjnie wywierconych w suchym zboczu peruwiańskiego wzgórza, od dziesięcioleci wymyka się wszelkim logicznym wyjaśnieniom. Potocznie znany jako Pas Dziur i nazwany Monte Sierpe, ten enigmatyczny obiekt archeologiczny rozciąga się na długości 1,50 kilometra w Dolinie Pisco w południowym Peru, stanowiąc jeden z najbardziej intrygujących i najmniej poznanych krajobrazów kulturowych Andów. Nowe dowody naukowe, uzyskane dzięki mapowaniu za pomocą dronów i mikroskopowej analizie osadów, rzucają nowe światło na jego możliwą funkcję, łącząc go z systemem wymiany towarów i prymitywną formą prekolumbijskiej rachunkowości.

Mapka przedstawiajaca Monte Sierpe (żródło ilustracji: czasopismo Antiquity)