Oryginalny artykuł:
Ancient sculptures hint at universal human facial expression across cultures
Od dziesiątek lat toczy się debata na
temat wyrażania emocji poprzez mimikę twarzy, czy ma ona podłoże biologiczne i
wynika z ludzkiej natury czy też związana jest z przynależnością kulturową. Wcześniejsze porównania mimiki
twarzy w przypadku różnych społeczeństw dotyczyły osób, które w pewnym stopniu miały
kontakt z ludźmi Zachodu i mogli być pod wpływem ich praktyk kulturowych.
Obecnie Alan Cowen i Dacher Keltner z Uniwersytetu Kalifornijskiego w Berkeley
postanowili skupić się na ludziach, którzy nie mieli żadnego kontaktu z
cywilizacją Zachodu i wybrano kultury Mezoameryki. Prekolumbijskie figurki,
reliefy i rzeźby przedstawiają osoby z różnymi wyrazami twarzy i dzięki temu
umożliwiały zbadanie, czy ukazywanie emocji w Ameryce prekolumbijskiej na długo
przez kontaktem z Europejczykami jest zbliżone do podobnych przedstawień w
kulturze Zachodu.
 |
Prekolumbijskie artefakty
wykorzystane w badaniach:
A) Rzeźba Majów z Tonina, ukazująca jeńca (fot.
Mauricio Marat, INAH);
B) Figurka Majów z Campeche przedstawiającą
torturowanego jeńca (fot. Justin Kerr);
C) Figurka Majów przedstawiająca mężczyznę
dźwigającego wielki kamień (fot. Justin Kerr);
D) Figurka z Zachodniego Meksyku
ukazująca kobietę i mężczyznę (fot. LACMA);
E) Figurka Majów przedstawiająca
kobietę z dzieckiem (fot. Princeton University Art Museum);
F) Figurka Majów z postacią
wojownika (fot. Fine Arts Museums of San Francisco);
G) Figurka Majów
przedstawiająca gracza w piłkę (fot. University of Maine);
H) Figurka z
Zachodniego Meksyku przedstawiająca mężczyznę grającego na bębnie (fot. LACMA)
|
Alan Cowen i Dacher Keltner
zainteresowali się pochodzącymi sprzed 3500-600 lat figurkami, rzeźbami i reliefami
prekolumbijskimi, które przedstawiają osoby w konkretnym kontekście, mają
rozróżnialne wyrazy twarzy i zostały uznane przez ekspertów za autentyczne.
Badacze wybrali z różnych kolekcji muzealnych 63 artefakty, które spełniały
wszystkie trzy powyższe kryteria i ukazywały osoby w ośmiu łatwych do zidentyfikowania
kontekstach: 1) pojmane jako jeńcy, 2) torturowane, 3) dźwigające ciężkie
przedmioty, 4) obejmujące inną osobę, 5) trzymające dziecko, 6) przygotowujące
się do walki, 7) grające w piłkę, 8) grające na instrumentach muzycznych.
Następnie uczeni tak przygotowali fotografie artefaktów, aby oddzielić twarze od
pełnych postaci i tym samym pozbawić je kontekstu. 325 ochotników miało
określić kategorie wyrażanych emocji. Osoby uczestniczące w badaniach, patrząc
jedynie na twarze przewidywali wyrażenie cierpienia u ludzi torturowanych,
determinację i wysiłek u osób dźwigających ciężary, gniew w kontekście walki,
radość lub podniecenie u osób trzymanych lub obejmowanych przez inne czy też
smutek w przypadku pokonanych. Niezależnie od tego, 114 innych osób miało
opisać słowami, jak ludzie Zachodu wyraziliby na twarzy emocje związane z
każdym z ośmiu kontekstów.
 |
Artefakty Majów wykorzystane w badaniach.
U góry i na dole: figurki z
wyspy Jaina (fot. Justin Kerr i Museum of Fine Arts);
w centrum: detal z nadproża z Laxtunich przestawiający
prezentację jeńców
(fot. Kimbell Art Museum)
|
Analizy wykazały, że mimika twarzy
ukazana na artefaktach z Mezoameryki odpowiadała tej z kultury Zachodu w co najmniej pięciu
różnych, możliwych do zinterpretowania rodzajach wyrażania emocji. Są to: 1)
ból, cierpienie (często w odniesieniu do tortur), 2) determinacja i wysiłek
(często związane z dźwiganiem ciężarów), 3) gniew (w kontekście wojennym), 4)
radość (przy kontaktach rodzinnych i społecznych) oraz 5) smutek (często
związany z pojmaniem w niewolę i porażką). Zdaniem badaczy, potwierdzałoby to
pogląd, że jesteśmy biologicznie przygotowani do wyrażania pewnych emocji i że
istnieje uniwersalna mimika twarzy, która określa te same emocje w różnych
kulturach.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz