Mitla (stan Oaxaca, Meksyk)

Dawne miasto Zapoteków – Mitla – położone jest w odległości około 40 km od stolicy meksykańskiego stanu Oaxaca. Mitla rozwijała się już od 200 r., ale w owym czasie w tym regionie dominowało Monte Alban i mniejsze ośrodki nabrały znaczenia dopiero po jego upadku, około 750 r. 

Pozostałości budowli w Mitli

Obecna nazwa miasta jest przekształceniem słowa Mictlan, które w języku nahuatl oznacza „miejsce zmarłych”. W języku Zapoteków określano je jako Lyobaa – „miejsce spoczynku” i zgodnie z dawnymi relacjami w Mitli grzebano osoby o wysokim statusie społecznym, pochodzące z innych miast zamieszkiwanych przez Zapoteków.

Jedna z budowli w Mitli

Budowle, które można obecnie podziwiać pochodzą z późnego okresu klasycznego (lata 600-900), gdyż większość wcześniejszych konstrukcji rozciągała się na terenie zajętym dziś przez współczesne miasto. Pierwsze prace restauratorskie w Mitli prowadził Leopoldo Batres w latach 1901-02, a w latach 1934-35 wykopaliskami archeologicznymi kierowali Alfonso Caso i Daniel Rubin de la Borbolla. 

Budowla w Grupie Kolumn

Centralna część Mitli obejmuje pięć grup architektonicznych, nazwanych: Grupa Adobes, Grupa Arroyo, Grupa Iglesia, Grupa Kolumn i Grupa Południowa. W każdej z nich znajdują się budowle z pomieszczeniami lub platformy otaczające plac bądź dziedziniec. Wznoszono je z kamienia lub adobe (bloków gliny suszonych na słońcu). Niektóre budowle mają gładkie mury, podczas gdy inne wykończone są wspaniałymi mozaikami kamiennymi, wykonanymi z niezwykłą wprost precyzją i świadczącymi o wielkiej zdolności miejscowych artystów. Wyróżnia się przede wszystkim Grupa Kolumn z wyjątkowo ozdobnymi i wypracowanymi zdobieniami fasad budowli. Ta część miasta mogła służyć celom publicznym lub ceremonialnym. Nazwa tego kompleksu nawiązuje do Salonu Kolumn, gdzie zachowało się sześć monolitycznych kolumn, które niegdyś podtrzymywały dach. 

Budowla z Salonem Kolumn

Salon Kolumn

Salon Kolumn połączony jest korytarzem z Pałacem, którego nie tylko fasady, ale i wewnętrzne mury są bogato zdobione kamiennymi mozaikami o wzorach geometrycznych. Do tamtejszych pomieszczeń mieszkalnych prowadzi tylko jedno wejście. 

Pałac

Kamienne mozaiki zdobiące wnętrze Pałacu

Fasady i posadzki budowli były pokryte stiukiem i pomalowane na czerwono. W niektórych miejscach zachowały się jeszcze pozostałości czerwonego pigmentu.

Pozostałości czerwonego pigmentu na kamiennej mozaice

W Grupie Kolumn znajdują się trzy czworokątne patia o różnych rozmiarach, oznaczone jako D, E i F. Na Patio E prowadzą monumentalne schody, a wokół niego zachowały się jedynie pozostałości Budowli 17, 18 i 19. Dawne budynki zostały całkowicie zniszczone przez Hiszpanów, a z pochodzących z nich kamieni wzniesiono w pobliżu kościół katolicki.

Widok na Patio E

Widok na Patio E

Pobliski kościół wzniesiony z kamieni pochodzących z dawnych budowli w Mitli

Podziemnymi wejściami przy Patio F można dostać się do dwóch grobowców. Oba zbudowane są na planie krzyża i bogato dekorowane kamiennymi mozaikami. 

Podziemne wejście do grobowca

Zgodnie z tradycją grzebalną, gdy składano w grobie kolejną osobę i towarzyszące jej dary, szczątki wcześniej zmarłych i pochowanych przenoszono i umieszczano po bocznych stronach komnaty. 

Komnata grobowa

Kamienne mozaiki zdobiące ściany komnaty grobowej

Poza centralną częścią miasta rozciągała się strefa mieszkalna, położona w kierunku południowego brzegu pobliskiej rzeki. Dane archeologiczne dowodzą, że z czasem w Mitli zaczęły pojawiać się wpływy Misteków, którzy niekiedy zawierali z Zapotekami alianse polityczne poprzez małżeństwa. 

Jedna z budowli w Mitli

Mitla była nie tylko ważnym ośrodkiem politycznym i religijnym, ale również handlowym. Leżała w uprzywilejowanym miejscu, z którego prowadziły szlaki handlowe na wybrzeże stanu Oaxaca, do centralnych dolin, w stronę Przesmyku Tehuantepec i do jeszcze bardziej odległych regionów, co ułatwiało kontakty z przedstawicielami innych kultur Mezoameryki. Mitla pozostawała aktywnym miastem aż do czasów hiszpańskiej konkwisty.