Nierówność majątkowa na ziemiach Majów

Oryginalny artykuł: Maya ruins in Belize offer peek at ancient wealth inequality 

Nierówność majątkowa była i jest obecna we wszystkich społeczeństwach. Amerykańscy badacze: Amy E. Thompson, Gary M. Feinman oraz Keith Prufer sprawdzili, jak wyglądała ona w przypadku dwóch rozwijających się w okresie klasycznym (lata 250-900) miast Majów, Uxbenká i Ix Kuku'il, które położone są w Dolinie Rio Blanco w Belize, na południowo-wschodnich krańcach ziem Majów. W przypadku dawnych kultur, nierówność majątkowa oceniana jest na podstawie rozmiarów domostw. Wykorzystuje się w tym celu tak zwany współczynnik Giniego, liczony w przedziale od 0 do 1. Im jego wartość jest wyższa, tym większa jest nierówność majątkowa. Naukowcy porównali też otrzymane rezultaty z badaniami domostw w pochodzących z tego samego okresu innych miastach Mezoameryki. 

Mapa przedstawiająca położenie ośrodków Uxbenka i Ix Kuku'il (źródło ilustracji: PLOS ONE)

Uxbenká była zamieszkiwana przez 3000-5000 osób, a Ix Kuku'il przez około 1800 osób, a zatem znacznie mniej niż największe miasta Majów, jak Tikal, Calakmul czy Caracol. Uczeni przeanalizowali pozostałości 180 domostw w Uxbenká i 93 domostw w Ix Kuku'il. Co prawda na ziemiach Majów zamożność domostw jest zazwyczaj oceniana nie tylko na podstawie ich wielkości, ale i rodzaju wykorzystanych materiałów budowlanych czy bogatego zdobnictwa, to jednak na ziemiach południowego Belize nie zawsze domy przedstawicieli elity były tak wypracowane i wskaźnikiem różnic majątkowych były przede wszystkim rozmiary domów i placów. Oczywiście brane są również pod uwagę dary znalezione w grobowcach, gdyż artefakty z jadeitu i muszli oraz ceramika polichromowana są dowodami zamożności mieszkańców danej części miasta. Badania wykazały, że współczynnik Giniego dla Uxbenká wynosi 0,54, a dla Ix Kuku'il 0,59, a zatem nierówność majątkowa w ośrodkach leżących na krańcach ziem Majów jest porównywalna z tą dla dużo większych miast Majów położonych w części centralnej. Średnio dla miast Majów współczynnik Giniego wynosi 0,55 (przykładowo, dla Caracol - 0,60, dla Palenque - 0,44, dla Chunchucmil - 0,56).  

Współczynniki Giniego dla różnych ośrodków na terenie Mezoameryki (źródło ilustracji: PLOS ONE)

Współczynnik Giniego dla miast Majów jest znacznie wyższy niż w przypadku ośrodków innych kultur w Mezoameryce, gdyż, na przykład, na ziemiach stanu Oaxaca wynosi on średnio 0,36, a w Centralnym Meksyku - średnio 0,26. Jak podkreślają uczeni, w Mezoameryce widoczny jest związek pomiędzy rodzajem rządów a stopniem nierówności majątkowej, która wynika z dostępu do różnych dóbr. Ośrodki Majów wyróżniały się bardziej autokratyczną władzą i to rządzący sprawowali kontrolę nad wymianą towarów. Okazało się zatem, że ośrodki Majów, znane z przywództwa zdominowanego przez silnych królów, charakteryzowały się większą nierównością majątkową niż można to zaobserwować u przedstawicieli innych mezoamerykańskich kultur.