Monumentalna przeszłość Cerro Malabrigo w dolinie Chicama

Oryginalny artykuł: Investigación arqueológica revela pasado monumental de Cerro Malabrigo en valle de Chicama 

Badania prowadzone na stanowisku archeologicznym Cerro Malabrigo, położonym w dolinie Chicama w regionie La Libertad, ujawniają istnienie monumentalnej architektury wzniesionej na początku Wczesnego Okresu Przejściowego, między II wiekiem p.n.e. a I wiekiem n.e., na długo przed pojawieniem się kultury Moche. Stanowisko to jest obecnie uznawane za kamień milowy w peruwiańskiej archeologii. 

Prace wykopaliskowe na terenie Cerro Malabrigo (fot. Program Archeologiczny Chicama)

Analiza radiowęglowa wskazuje, że Cerro Malabrigo było zamieszkane między 176 a 50 rokiem p.n.e., co jest zaskakująco krótkim okresem w porównaniu z innymi cywilizacjami andyjskimi. Jak podkreśla Carito Tavera, współkierująca Programem Archeologicznym Chicama, to datowanie jest kluczowe, ponieważ dowodzi, że Cerro Malabrigo istniało przed pojawieniem się kultury Moche, co podważa dawne hipotezy łączące je z kulturami takimi jak Cupisnique czy Chavín. Architektura Cerro Malabrigo obejmuje trzy monumentalne place i około 120 magazynów w tylnej części, co sugeruje, że miejsce to pełniło funkcję ważnego ośrodka politycznego i gospodarczego dla ludności zamieszkującej przybrzeżną część doliny. 

Prace wykopaliskowe na terenie Cerro Malabrigo (fot. Program Archeologiczny Chicama)

Strategiczne położenie Cerro Malabrigo, u stóp klifu na plaży Malabrigo (Puerto Chicama) nie jest przypadkowe. Z tego miejsca sprawowano wizualną kontrolę nad zatoką, regulując dostęp do zasobów morskich. Obecność pozostałości świadczących o zasobach morskich (kraby, krewetki, ryby) i rolniczych (kosze z produktami botanicznymi) potwierdza hipotezę, że ta monumentalna przestrzeń funkcjonowała jako duży rynek lub centrum wymiany.

Prace wykopaliskowe na terenie Cerro Malabrigo (fot. Program Archeologiczny Chicama)

Carito Tavera twierdzi, że architektura odzwierciedla krajobraz zarówno spójności, jak i przymusu, w którym rytuał i monumentalność były środkami konsolidacji władzy lokalnych elit. Realizacja projektu o takiej skali wymagała znaczącej współpracy między społecznościami, co jest wyraźnym dowodem spójności społecznej, choć architektura mogła również ograniczać dostęp do pewnych zasobów, co wskazywałoby na przymus. 

Prace wykopaliskowe na terenie Cerro Malabrigo (fot. Program Archeologiczny Chicama)

Cerro Malabrigo wyróżnia się technikami budowlanymi, wykorzystującymi kamień pokryty gliną i półkuliste cegły adobe. To połączenie architektoniczne jest unikalne dla Cerro Malabrigo, nie odnotowane w innych ówczesnych osadach w dolinie, które były głównie wioskami. Sugeruje to wyjątkową tradycję architektoniczną tego nadmorskiego miasta.

Prace wykopaliskowe na terenie Cerro Malabrigo (fot. Program Archeologiczny Chicama)

Pomimo swojej wspaniałości, badaczy intryguje fakt, że monumentalny projekt Malabrigo upadł w stosunkowo krótkim czasie. Chociaż nie ma na to jednoznacznych dowodów, uczeni sugerują, że elity mogły osłabnąć lub nie zdołały utrzymać swoich wpływów politycznych. Historia Cerro Malabrigo, nadmorskiej kultury z własną tożsamością i architekturą, jest świadectwem różnorodności i złożoności prekolumbijskich organizacji politycznych w Peru. Jej tajemnice, w tym powód jej krótkiego istnienia, wciąż czekają na dalsze badania, obiecując kolejne odkrycia dotyczące tego fascynującego rozdziału historii przodków.