Miasta Majów: Oxkintok (stan Jukatan, Meksyk)

Oxkintok było ważnym majańskim ośrodkiem w okresie klasycznym. Badania archeologiczne wykazały, że było ono zamieszkane bardzo długo, gdyż od okresu preklasycznego aż do XV wieku. Znaleziono tutaj liczne inskrypcje podające daty kalendarzowe, które okazały się jednymi z najstarszych na Jukatanie. Wynika z nich, że Oxkintok odgrywało największą rolę w okresie od końca V wieku n.e. do połowy IX wieku. Najstarsza zachowana data - 475 r. n.e. pochodzi z nadproża w Budowli 6 w grupie Ah Canul, a najpóźniejsza - 859 r. n.e. – pojawia się na Steli 21. Kiedy w połowie XIX wieku dotarli tu Stephens i Catherwood, miejsce to nazywano Maxcanú, który to termin służy obecnie do określenia pobliskich jaskiń.

Panorama Oxkintok

Budowle Oxkintok charakteryzują się nie tylko cechami stylu puuc, ale mają też inne, nawiązujące do wczesnego okresu klasycznego lub sięgające nawet końca preklasycznego, przypominające niekiedy styl z Peten i z Teotihuacan. Oxkintok obejmuje kilka grup architektonicznych. Jedną z najstarszych i jednocześnie najwyższą budowlą jest Piramida 1 w grupie May.

Piramida 1 w grupie May

Najbardziej znanym budynkiem Oxkintok jest niewątpliwie Satunsat – labirynt, do którego prowadzi tylko jedno wejście. Budowla ma kilka poziomów z licznymi pomieszczeniami, połączonymi ze sobą przejściami i schodkami. Mogła ona stanowić sztuczną grotę, gdyż Majowie wznosili tego typu budowle, gdy w otaczającym krajobrazie brakowało naturalnych grot. W jednej z komnat Satunsat archeolodzy odkryli grobowiec kapłana. Wewnątrz labiryntu panuje całkowity mrok i jedynie dwa razy do roku, w dniach równonocy, promienie słońca przedostają się przez małe, odpowiednio usytuowane okienka. Mógł zatem Satunsat służyć do obserwacji astronomicznych, ale mógł sprawować również jakąś funkcję podczas rytuałów, kiedy to władcy dokonywali aktów samoofiary i doświadczali wizji.

Labirynt Satunsat

Na terenie Oxkintok, w grupie Ah Canul zachowały się także dawne pałace zamieszkiwane przez dostojników. Archeolodzy odkryli tam grobowce z bogatymi darami, miedzy innymi maskami z jadeitu.

Budowla rezydencjalna w grupie Ah Canul

Przed wejściem do Pałacu Ch’ich, obejmującego dziesięć komnat, zachowały się rzeźbione kolumny.

 

Kolumny przed Pałacem Ch'ich

Przed wiekami miasto było prawdopodobnie połączone siecią dróg z innymi ośrodkami. Może o tym świadczyć fragment muru z zachowanym Łukiem, stanowiącym – być może – główne wejście do miasta i prowadzącym do grupy Ah Canul.

Łuk stanowiący może główne wejście do miasta

Podobnie jak w przypadku innych miast, ze względu na deficyt wody Majowie zbudowali tutaj kamienne zbiorniki chultuny, służące do gromadzenia wody deszczowej.

Jeden z kamiennych zbiorników chultun na terenie Oxkintok

W latach 1986-1991 prace archeologiczne w Oxkintok prowadził hiszpański badacz Miguel Rivera Dorado, a w roku 1996 rozpoczął się meksykański projekt Narodowego Instytutu Antropologii i Historii, którym kierował Ricardo Velásquez Valadez.