Praktyki grzebalne w północno-zachodniej Argentynie

Oryginalny artykuł: Investigadoras estudian las practicas funerarias prehispanicas en el noroeste argentino

Od ponad 15 lat grupa argentyńskich badaczy, którą kieruje María Cristina Scattolin, prowadzi wykopaliska w Valle del Cajón, w prowincji Catamarca, w północno-zachodniej Argentynie. Celem prac i analiz jest poznanie praktyk grzebalnych i zrozumienie stylu życia dawnych wspólnot zamieszkujących ten region w czasach prekolumbijskich. Jak podaje Leticia Cortés z Instituto de las Culturas (IDECU-CONICET-UBA), do tej pory zarejestrowano 12 grobów, z których większość została znaleziona przypadkowo przez okolicznych mieszkańców, niezwłocznie powiadamiających archeologów o swych odkryciach. Zazwyczaj dzieje się to latem, po zakończeniu pory deszczowej, gdy kości pojawiają się na powierzchni. 

Jeden z pochówków odkrytych w Valle del Cajon (fot. Agencia CTyS)

Grobowce pochodzą sprzed 6000 – 1300 lat, niektóre są indywidualne, inne zbiorowe. Różne są też sposoby umieszczania ciał zmarłych: w pozycji wyprostowanej lub zgiętej, w kucki bądź z rękoma na kolanach. Dawne wspólnoty żyły ze swymi zmarłymi na co dzień i grzebały ich często w pobliżu swych domów, na dziedzińcach, na których wykonywano zwykłe czynności. Na szczególną uwagę zasługuje grobowiec z La Quebrada w Valle del Cajón, w którym natrafiono na wykonaną z miedzi maskę pochodzącą sprzed 3000 lat. Jest to najstarszy artefakt z miedzi odkryty do tej pory w Andach. Tę antropomorficzną maskę znaleziono w zbiorowym pochówku co najmniej 14 osób, w tym dorosłych kobiet i mężczyzn oraz dzieci, których szczątki zostały całkowicie rozczłonkowane i wymieszane.

Miedziana maska odkryta w La Quebrada (fot. Agencia CTyS - UNLaM)

Analiza dawnego DNA, którą przeprowadziła María Laura Parolín (z centrum badawczego CENPAT-CONICET) wykazała wspólny materiał genetyczny u dwóch osób, co mogłoby świadczyć o ich pokrewieństwie. Wiadomo również, że wspólnoty z ziem północno-zachodniej Argentyny przemieszczały się, zabierając ze sobą szczątki swych zmarłych. Szczególne traktowanie zwłok i ponowne otwieranie grobów ma długą tradycję w tym regionie. Były to jedne z praktyk, które chcieli wykorzenić Hiszpanie. Obecnie badacze analizują ozdoby ciała, chociaż nie znaleziono ich zbyt wiele. Są to jedynie naszyjniki i wisiorki, z którymi pochowano zmarłych.