Nowe znaleziska w Puémape (Peru)

Oryginalny artykuł: Sitio arqueológico Puémape: ¿Qué revelan los hallazgos en el templo de hace 3,000 años?

Po 34 latach od pierwszych wykopalisk na terenie stanowiska archeologicznego Puémape (dystrykt San Pedro de Lloc, region La Libertad, Peru) badacze z Programu Archeologicznego Chicama znaleźli nowe dowody na temat świątyni wzniesionej tam około 3000 lat temu przez społeczność Cupisnique oraz cmentarza, z którego później korzystali przedstawiciele preinkaskiej kultury Salinar. Program ten jest sponsorowany przez Universidad Nacional de San Marcos i Instituto Peruano de Estudios Arqueologicos, a kieruje nim Henry Tantaleán.

Stanowisko archeologiczne Puemape (fot. Andina)

Jak podaje Henry Tantaleán, to stanowisko archeologiczne, zajmujące obszar prawie 90 hektarów, odkrył w 1990 roku Carlos Elera Arévalo, który wraz z José Pinilla Blenke przeprowadził tam pierwsze wykopaliska. Ze względu na znaczenie tego ośrodka dla poznania historii dawnego Peru, 13 marca 2008 roku został on uznany za Dziedzictwo Kulturowe Narodu. Z powodu braku funduszy nie udało się wtedy ukończyć badań, ale udokumentowano ważne informacje archeologiczne związane z długim okresem zamieszkiwania. Uzyskane wówczas dane pozwoliły uczonym zrozumieć początki i rozwój kultury Cupisnique jako kultury macierzystej ludu Muchik czy Mochica oraz tych, które po nim nastąpiły, jak Sipán, Sicán, Lambayeque, Chimú, aż do dzisiejszej populacji etnicznej Muchik, obecnej w niektórych miastach na północy kraju, w tym w San Pedro de Lloc. 

Prace na terenie Puemape (fot. Andina)

Nowe prace w Puémape rozpoczęły się 4 marca bieżącego roku i po kilku tygodniach wykopalisk w świątyni Puémape odkryto kamienne mury wzniesione przez kulturę Cupisnique oraz pochówki z późniejszego okresu, odpowiadające kulturze Salinar, która rozwinęła się na wybrzeżu w rejonie dzisiejszych departamentów Áncash i La Libertad, między 500 r. p.n.e. a 200 r. n.e. Według pierwszych szacunków świątynia Puémape miała zostać zbudowana między 1000 a 800 rokiem p.n.e. przez kulturę Cupisnique. Świątynia jest wzniesiona na planie kwadratu o bokach 18 metrów. Ma centralne schody skierowane pod kątem 10 stopni na północ, a po bokach i na dole tej platformy w kształcie litery „U” wzniesiono mury o wysokości 1,50 metra, wykorzystując kamienie przetransportowane z wybrzeża i okolicznych wzgórz. 

Prace na terenie Puemape (fot. Andina)

Jak zaznacza Henry Tantaleán, świątynia ta była przestrzenią do użytku rytualnego, gdzie prawdopodobnie odprawiano ceremonie i przygotowywano ciała zmarłych do pochówku. Już 34 lata temu Carlos Elera znalazł tam świadectwa używania cynobru do pokrywania zwłok przed ich złożeniem w grobie, co potwierdza rytualny charakter tego miejsca. Zgodnie za znalezionymi świadectwami świątynia służyła przez 100-200 lat. Później została opuszczona najprawdopodobniej na skutek katastrofalnych wydarzeń związanych z fenomenem El Niño. Zniszczeniu uległa część pomieszczeń, głównie posadzka i schody. 

Prace na terenie Puemape (fot. Andina)

Po około 400-500 latach, kiedy to świątynia została naturalnie pokryta trzymetrową warstwą piasku, wspólnota związana z kulturą Salinar zamieszkała bardzo blisko tej świątyni i również wykorzystywała tę przestrzeń do grzebania zmarłych. Jeśli chodzi o pochówki w Puémape, to dotychczas odkryto siedem szkieletów należących do dorosłych osób (kobiet i mężczyzn, których wiek szacuje się na 30–40 lat), a także do dzieci. Sześć z nich związanych jest z kulturą Salinar, a jeden prawdopodobnie z kulturą Cupisnique. Co ciekawe, ciała zmarłych układano w pozycji rozciągniętej z twarzą zwróconą w stronę ziemi. Wszyscy zmarli mieli głowę skierowaną na południe, a stopy na północ. 

Jeden z pochówków odkrytych w Puemape (fot. Andina)

Przedstawiciele kultury Salinar używali tego miejsca jako cmentarz przez kilka pokoleń. W niektórych pochówkach znaleziono drobne dary, w tym naczynia z tykwy. Część z nich była przykryta tkaninami i okręcona sznurami, podczas gdy w innych znaleziono dekorowane tkaniny. Podobnie jak w przypadku kultury Cupisnique, ciała zmarłych były pokryte cynobrem przed pochówkiem, co stanowi tradycję liczącą co najmniej 1000 lat. Natrafiono też na paciorki wykonane ze szczątków mięczaków morskich oraz drewniane wiosło.

Ułożenie ciała w jednym z pochówków (fot. Andina)

Henry Tantaleán podkreśla, że dzięki nowym technologiom i datowaniu metodą C14 będzie możliwe dokładniejsze ustalenie chronologii tego miejsca. Próbki zebrane podczas wykopalisk zostaną przesłane do laboratorium w Stanach Zjednoczonych, a wyniki powinny być znane za trzy-cztery miesiące. Dzięki wsparciu burmistrza prowincji Pacasmayo okres prac wykopaliskowych i terenowych w Puémape może zostać przedłużony o kolejny miesiąc. Planowane jest użycie georadarów do wykrycia, czy istnieją inne konstrukcje architektoniczne podobne do świątyni Puémape lub pochodzące z tego samego okresu.