Tarcza z czasów kultury Moche (Peru)

Oryginalny artykuł: Ancient shield discovered in Peru temple

W zapieczętowanej części dawnej peruwiańskiej świątyni kultury Moche archeolodzy odkryli ozdobioną piórami tarczę sprzed około 1300 lat. Leżała ona na ławie bądź ołtarzu w Pañamarca. Tarcza o średnicy około 25 centymetrów ma uchwyt i została wykonana z plecionej trzciny, pokryta tkaniną w kolorze czerwonym i brązowym, na którą naszyto kilkanaście piór, przypuszczalnie ary żółtoskrzydłej. Lisa Trever z Uniwersytetu Kalifornijskiego w Berkeley sądzi, że być może oryginalnie tarcza miała co najmniej sto piór naszytych na powierzchni, w dwóch lub więcej koncentrycznych kręgach. Ponieważ kultura Moche rozwijała się na terenach obejmujących doliny Andów i pustynne wybrzeża Oceanu Spokojnego, zatem pióra takie musiały być sprowadzane z innego regionu, gdyż ary żółtoskrzydłe żyją po wschodniej stronie Andów, bliżej Amazonii. Ze względu na brak jakichkolwiek źródeł pisanych trudno zrozumieć jakie znaczenie symboliczne miały ary w kulturze Moche.

Ozdobiona piórami tarcza pochodząca z kultury Moche
(fot. Lisa Trever, University of California, Berkeley)

Podobnie dość tajemnicze pozostaje przeznaczenie małych tarcz, które znane są już z wcześniejszych odkryć oraz z przedstawień w sztuce kultury Moche. Lisa Trever przypuszcza, że były one używane podczas ceremonii i rytualnych walk, przypominających walki gladiatorów. Sceny na naczyniach ceramicznych kultury Moche przedstawiają niekiedy osoby z małymi, okrągłymi lub kwadratowymi tarczami noszonymi na przedramieniu, co mogłoby sugerować ich stosowanie do ochrony jedynie przedramienia lub twarzy podczas walki wręcz. Być może duże tarcze, mające chronić ciało przed strzałami lub włóczniami nie były potrzebne, choć podczas wcześniejszych wykopalisk w Huaca de la Luna odkryto znacznie większą tarczę, o średnicy 42 centymetrów, również wykonaną z plecionej trzciny i piór, i przypuszczalnie używaną podczas walki. Jeffrey Quiller, dyrektor Muzeum Peabody Uniwersytetu Harvarda zaproponował inne wytłumaczenie niewielkich rozmiarów tarcz Moche. Zauważa on, że wojownicy Moche posługiwali się maczugami, którymi można było wymierzać śmiertelne ciosy. Moc takiej broni mogła być tak znaczna, że tarcze do ochrony ciała stawały się w zasadzie bezużyteczne.

Malowidła, w pobliżu których znaleziono tarczę
(ilustracja: Jorge Gamboa i Pedro Neciosup, Projekt Pañamarca)

Tarczę znaleziono w pobliżu dwóch dawnych malowideł. Jedno przedstawia dziwną istotę z cechami węża i jaguara, a drugie – zwierzę przypominające iguanę. Badacze podkreślają, że stworzenie stanowiące hybrydę węża i jaguara jest często przedstawiane w sztuce Moche, kiedy to toczy walkę z osobą o pokrytej zmarszczkami twarzy. Iguana z kolei była ukazywana jako towarzysz podróży tejże osoby. Jest zatem możliwe, że podczas dalszych prac archeolodzy natrafią jeszcze na kolejne sceny o podobnej tematyce.

Dziwne stworzenie stanowiące hybrydę jaguara i węża (kultura Moche, Peru)
(Muzeum Ameryki w Madrycie)

Lisa Trever z Uniwersytetu Kalifornijskiego w Berkeley i jej wspólpracownicy: Jorge Gamboa, Ricardo Toribio i Flannery Surette opisują tarcze z kultury Moche w najnowszych wydaniach Ñawpa Pacha: Journal of Andean Archaeology.