Megafauna Ameryki

Kiedy ludzie po raz pierwszy dotarli do Ameryki Północnej (w holocenie), bioróżnorodność ssaków na tym kontynencie drastycznie spadła w porównaniu ze stanem z poprzedniej epoki geologicznej (plejstocenem). Wśród przyczyn wielkiego wymierania wymienia się 4 czynniki oraz różne ich konfiguracje: polowanie przez ludzi, zmiany klimatyczne, choroby oraz upadek asteroidy lub komety.

Plejstoceńska megafauna Ameryki Północnej obejmowała: olbrzymie leniwce, niedźwiedzie krótkopyskie, kilka gatunków tapira, kilka gatunków pekari, lwa amerykańskiego, olbrzymie kondory, geparda amerykańskiego, koty szablozębne takie jak smilodon i homoterium, wilka strasznego, suhaki (antylopy sajga), wielbłądowate takie jak dwa gatunki lamy i Camelops hesternus, przynajmniej dwa gatunki bizona, łosia jeleniowatego, woła krzaczastego i woła piżmowego, konie, mamuty i mastodonty, olbrzymie bobry, ptaki takie jak teratorny, olbrzymie żółwie oraz łososia szablozębnego o długości ponad 2,5 metra. Dla porównania dzisiaj największe zwierzę lądowe Ameryki Północnej to bizon amerykański.

Południowoamerykańska fauna w plejstocenie była całkiem inna, czego przykładem jest ogromny leniwiec ziemny - megaterium.  Na kontynencie żyło kilka gatunków roślinożernych, takich jak makrauchenie, przypominające słonia Cuvieronius i stegomastodont, prehistoryczne szczerbaki dedikurus i glyptodon, konik hippidion oraz przypominający hipopotama toksodon. Głównym drapieżnikiem regionu był smilodon, który przekroczył pomost lądowy między Ameryką Północną a Południową milion lat temu.

Wszystkie rysunki i zdjęcia pochodzą z zasobów Wikimedia Commons, gdzie znane podane jest nazwisko autora.

Ameryka Północna

	Nothrotheriops – leniwiec ziemny wielkości współczesnego niedźwiedzia - 2,75 m długości, 250 kg wagi (rys. Michael B. H.). Najbardziej znany egzemplarz został znaleziony zakonserwowany z sierścią i tkankami w lawie w Nowym Meksyku. Roślinożerny.
	Niedźwiedź krótkopyski (Arctodus simus). Uważany za największego niedźwiedzia, jaki kiedykolwiek żył na ziemi. Być może również największy drapieżnik lądowy Ameryki Płn - 900 kg wagi.
	Lew amerykański (Panthera leo atrox - "okrutna pantera") – 25% większy od współczesnego lwa - do 2,5 m długości, 1,2 m w kłębie, waga nawet do 420 kg.
	Gepard amerykański (Miracinonyx trumani) - waga 70-90 kg, długość ciała 1,7 m + ogon 0,9 m, w kłębie 0,85 m, prędkość do 95 km/h. Z budowy i sposobu polowania niezwykle podobny do geparda afrykańskiego, jednak nie są z nim blisko spokrewniony.
	Smilodon (Smilodon) (rys. Sergiodlarosa) - najbardziej znany szablastozębny kot Ameryki Płn: waga 200 do nawet 400 kg, w kłębie 1-1,2 m, kły do 28 cm, krótki ogon i krótkie kończyny. Polował na największe zwierzęta roślinożerne - bizony i wielbłądy.
	Homoterium (Homotherium serum) (rys. Sergiodlarosa) - nieco mniejszy kot szablastozębny, z sylwetki przypominający hienę z powodu krótkich tylnych kończyn. Prawdopodobnie polował w grupie na słonie, mastodonty i inne duże zwierzęta.
	Wielbłąd Camelops hesternus (rys. Sergiodlarosa) - 3,6 m wysokości, w kłębie 2,1 m, waga do 1200 kg. Ponieważ nie zachował się żaden egzemplarz z tkankami, nie wiadomo, czy miał garb, czy nie - jak współczesne lamy.
	Łoś jeleniowaty (Cervalces scotti) - nieco większy od łosia amerykańskiego (wys. 2,5 m, waga 700 kg), głowa podobna do łosia europejskiego, imponujące poroże. Zamieszkiwał prawdopodobnie tereny podmokłe.
	Bizon szerokorogi (Bison latifrons) - w kłębie 2,5 m, waga 2 tony, rozpiętość rogów 213 cm. Prawdopodobnie żył w małych grupach pasąc się na Wielkich Równinach i w lasach Ameryki Płn. Podobnie jak u współczesnych rogaczy, rogi mogły służyć do odstraszania drapieżników oraz do ustalania pozycji w stadzie.
	Piżmowół leśny (Bootherium bombifrons) - wyższy i szczuplejszy niż współczesny wół piżmowy, ważył ponad 400 kg, zaadaptował się także do mniej surowych warunków niż arktyczne.
	Wół krzaczasty (Euceratherium collinum) (rys. Nobu Tamura) - bliski krewny piżmowołu, waga 600 kg, prawdopodobnie żył na terenach pagórkowatych i żywił się liśćmi krzewów i drzew.
	Bóbr olbrzymi (Castoroides ohioensis), szkielet w Field Museum of Natural History in Chicago (fot. C. Horwitz). Największy gryzoń Ameryki Płn: długość 2,5 m, waga 60-100 kg, dł. siekaczy 15 cm. O ogromnych bobrach wspominają legendy ludów Mikmaków, Pokomtuków i Kri.
	Teratorn (Teratornis merriami) – jeden z największych ptaków, jakie kiedykolwiek żyły na ziemi (rys. Nobu Tamura). Rozpiętość skrzydeł 3,5-3,8 m, wysokość 0,75 m, waga 15 kg. Styl polowania i żywienia prawdopodobnie przypominał kondora i sępa; ofiary wielkości królika były połykane w całości, większe rozrywane potężnym dziobem. Być może również umiał polować na ryby.
	Łosoś szablastozębny (Oncorhynchus rastrosus) - dł. do 2,7 m. Żyły wzdłuż zachodniego wybrzeża Ameryki Płn. i - podobnie jak współczesne łososie - prawdopodobnie migrowały w górę rzek w okresie tarła. Nazwa pochodzi od dwóch małych "kłów" sterczących na czubku pyska.

Wilk straszny (Canis dirus - "straszny pies") – odmiana północnoamerykańska (po lewej) i południowoamerykańska (po prawej) (rys. Sergiodlarosa). Dł. ciała 1,5 m, waga 50-80 kg. Nie były wyspecjalizowanymi drapieżnikami - polowały w grupie, często na zwierzęta dużo większe.

Mamut włochaty (po lewej) i mastodont (po prawej). Mamut: wysokość do 3,5 m, waga do 6 ton, dieta: trawy, gęsta sierść w kolorze od jasnego do ciemnego. Dobrze zbadany dzięki licznym okazom zachowanym w lodzie oraz przedstawieniom w sztuce prehistorycznej. Mastodont: wysokość do 2,5 m, waga do 4,5 tony, dieta: trawy, liście, gałązki. Żyły w lasach, prawdopodobnie samice z młodymi w grupach, dorosłe samce samotnie.

Ameryka Południowa

	Megaterium – “wielka bestia” – leniwiec ziemny wielkości współczesnego słonia (rys. D. Bogdanov). Waga do 4 ton, dł. ciała do 6 m, czworonożny, ale umiał także stawać w pozycji pionowej. Roślinożerny.
	Makrauchenia (Macrauchenia) – “długa szyja” (rys. Olga Kobrina). Z wyglądu przypomina bezgarbnego wielbłąda z krótką trąbą i nozdrzami w górnej części czaszki. Dł. ciała 3 m, waga ok. 1 tony. Roślinożerna, prawdopodobnie doskonale biegała. Odkryta w 1834 przez Karola Darwina w trakcie podróży statkiem Beagle.
	Cuvieronius - przypominający słonia członek rodziny trąbowców, wys. 2,7 m (rys. Selgiodlarosa). Odkryty przez Aleksandra von Humboldta. Większa odmiana zamieszkiwała niżej położone, cieplejsze rejony, mniejsza - wyżej położone i chłodniejsze. Szczątki często znajdowane w osiedlach ludzkich.
	Dedikurus (Doedicurus clavicaudatus) "ogon-tłuczek" – prehistoryczny szczerbak o wysokości 1,5 m, długości 4 m i wadze 1 tony (rys. Nobu Tamura). Roślinożerny, zamieszkiwał tereny trawiaste i lesiste.
	Glyptodon - “rzeźbiony ząb” – również z rodziny szczerbaków, rozmiarami przypomina VW Beetle (rys. Heinrich Harder): dł. 3,3 m, waga 2 tony. Jego skorupa składała się z ponad tysiąca małych płytek o grubości 2,5 cm.
	Hippidion “mały konik” - 1,4 m w kłębie (rys. Robert Bruce Horsfall). Wymarły zaledwie 8 tysięcy lat temu, na pewno polowali na nie ludzie.
	Toksodon (Toxodon platensis) - 3 m długości, 1,5 m wysokości w kłębie, waga 1,5 tony. Ponieważ jego nos, oczy i uszy są umiejscowione na czubku czaszki, uważa się, że prowadził tryb życia przypominający hipopotama (rys. Robert Bruce Horsfall). Ich szczątki często znajdowane są w kontekście grotów, więc z pewnością na nie także polowali ludzie.