Monolit z wizerunkiem człowieka-jaguara znaleziony w Pacopampa (Peru)

Oryginalny artykuł: Cajamarca-hallazgo del monolito
                             Archaeologists find ancient jaguar monolith in northern Peru

Peruwiańsko-japońska grupa badaczy, pracujących w ramach Projektu Archeologicznego Pacopampa przy wsparciu Universidad Nacional Mayor de San Marcos, odkryła zachowany w idealnym stanie monolit z wizerunkiem człowieka-jaguara. Znaleziska dokonano w świątyni Pacopampa, w dystrykcie Querecoto, w prowincji Cajamarca. Na początku sierpnia peruwiański archeolog Mauro Ordóñez wraz z grupą współpracowników natrafili na szczególny kamień leżący u stóp schodów pierwszej platformy świątyni. Przez kolejne dni kontynuowali wykopaliska pod czujnym okiem japońskiego badacza Yuji Seki, kierującego projektem. Rankiem 20 sierpnia odkryto kamienną rzeźbę długości 1,5 metra i o wadze 250 kilogramów.

Yuji Seki (po lewej) kierujący Projektem Archeologicznym Pacopampa (fot. El Comercio)

Po dokładnych oględzinach monolitu z wizerunkiem człowieka-jaguara, Yuji Seki przekazał, że antropomorficzna postać jest odziana w przepaskę na biodra, ma oczy, kły, dużych rozmiarów nos i usta, a ręce zakończone skrzyżowanymi palcami. Cechy antropomorficzne świadczą, że kamienna rzeźba wyraża ideologię ówczesnych władców. Przedstawiona postać, kapłan lub kapłanka, dysponowała szczególną mocą lub zdolnością transformacji, umożliwiającą komunikowanie się ze zwierzętami. Monolit jest wyjątkowy i jedyny w swym rodzaju, a przede wszystkim dostarcza nowych informacji na temat samej świątyni i jej znaczenia dla kultury Pacopampa. Archeolodzy sądzą, że uda się znaleźć jeszcze inne kamienne rzeźby. Do chwili obecnej w świątyni Pacopampa odkryto pięć monolitów, które w 1940 roku zostały przewiezione przez badacza Larco Hoy do hacjendy w Trujillo.

Monolit z wierunkiem człowieka-jaguara (fot. El Comercio)

Monolit z wizerunkiem człowieka-jaguara liczy być może 2600-2800 lat i zdobił niegdyś wejście do świątyni. Jednak po przybyciu na te ziemie przedstawicieli kultury Cajamarca został podczas rytuału zakopany na znak szacunku i strachu. Pozostawał pod ziemią, na głębokości jednego metra, przez 1700 lat. W najbliższym czasie zostanie ponownie ukryty aż do momentu gdy uczeni znajdą sposób na jego odpowiednie przechowanie. Archeolog Yuji Seki podkreśla też, że umiejscowienie monolitu stanowi klucz do zrozumienia kosmogonii dawnych mieszkańców Pacopampa, gdyż rzeźba została ustawiona na tej samej osi świątyni co grobowiec kobiety odkryty cztery lata temu wewnątrz głównej platformy świątyni.

Grobowiec "Pani z Pacopampa" odkryty w 2009 roku (fot. El Comercio)

Ten wspaniały grób kobiety, nazwanej „Panią z Pacopampa” znajdował się na najwyższym tarasie, w samym sercu kompleksu ceremonialnego. Analiza szczątków wykazała deformację czaszki dokonaną już w dzieciństwie, prawdopodobnie w wieku trzech lat. Yuji Seki jest przekonany, że los dziewczynki został przesądzony w momencie jej narodzenia i już wówczas wybrano ją na przyszłą przywódczynię swego narodu. Trudno udowodnić, czy była królową, czy doradczynią posiadającą sporą wiedzą, ale z pewnością była kapłanką. Kobieta miała 1,55 metra wysokości i zmarła w wieku 30-40 lat. Na czaszce kobiety znaleziono resztki cynobru i niebieskiej substancji pochodzenia mineralnego. Wśród złożonych w grobie darów znajdowały się różne przedmioty ze złota, jak zawieszki, plakietki i naszyjniki, a także ozdoby uszu i kolczyki udekorowane wzorami w formie ptasich piór. Poza tym znaleziono też ceramikę i wyroby z muszli morskich. Zdaniem archeologa Yuji Seki, kobieta żyła w latach 800-900 p.n.e. i pochowano ją około 2500 lat temu.

Prace wykopaliskowe w Pacopampa (fot. El Comercio)

W różnych sektorach kompleksu architektonicznego Pacopampa odkopano do tej pory aż pięć grobowców (trzy w części północnej i dwa na głównym placu), jednak tylko ten jeden należał do kobiety odgrywającej tak znaczącą rolę. Odkrycie grobowca jest bardzo ważne, gdyż świadczy o początkach rozwarstwienia społecznego i o istnieniu elity już w okresie formatywnym, podczas tak zwanej fazy Pacopampa II (900 r. p.n.e.).