Na terenie Tlalpan odkryto wyjątkowy pochówek z okresu preklasycznego

Oryginalny artykuł: Descubren en Tlalpan un entierro multiple de los primeros aldeanos de la Cuenca de Mexico

Archeolodzy z Narodowego Instytutu Antropologii i Historii (INAH) prowadzą przez cały czas drobne wykopaliska na terenie Miasta Meksyk. Chociaż ze względu na istniejące ulice i otaczające je domy, prace te ograniczają się do stosunkowo niewielkiego obszaru, to i tak dostarczają wielu cennych informacji. Ostatnio na terenie Tlalpan, w pobliżu Uniwersytetu Papieskiego (Universidad Pontificia de México – UPM), przy ulicy Guadalupe Victoria, Jimena Rivera Escamilla i Martha García Orihuela natrafiły na wyjątkowy pochówek z okresu preklasycznego, sprzed około 2500 lat. W fosie o średnicy dwóch metrów złożono szczątki dziesięciu osób.

Pochówek odkryty na terenie Tlalpan (fot. Mauricio Marat, INAH)

Prowadzące badania antropologiczne Lucía López Mejía i Sonia Rodríguez Martínez przekazały, że w większości szkielety odpowiadają osobom dorosłym, choć młodym. Poza tym jeden szkielet należy do starszej osoby dorosłej, inny do dziecka, które zmarło w wieku około 3-5 lat, a jedne szczątki do kilkumiesięcznego niemowlęcia. Do tej pory zdołano ustalić płeć trzech osób, dwóch kobiet i jednego mężczyzny. Ze względu na panującą wilgoć, prace należało prowadzić bardzo ostrożnie, czyszcząc szczątki delikatnymi pędzelkami oraz używając pałeczek i pompek ssących.

Niektórych zmarłych ułożono w pozycji grzbietowej, innych w pozycji bocznej
(fot. Mauricio Marat, INAH)

Badacze nie zdołali jeszcze ustalić przyczyny śmierci tych osób i ich ewentualnego pokrewieństwa. Szczególne zainteresowanie budzi jednak sposób ułożenia ciał, który może wskazywać na jakiś rytuał. Jak wyjaśnia Lucía López Mejía, w momencie układania zmarłych na ziemi, ich ciała zostały ze sobą tak splecione, że na przykład kości ramieniowe i łokciowe jednej osoby znajdują się pod stosem pacierzowym innej. Zmarłym złożono w darze najróżniejsze naczynia ceramiczne: misy, garnki i wazy zarówno duże, jak i miniaturowe. Niektórym osobom włożono w ręce ceramiczne kule i kamienie.

Jedno z naczyń ceramicznych towarzyszących zmarłemu (fot. Mauricio Marat, INAH)

Jest to pierwszy z okresu preklasycznego wspólny pochówek tak wielu osób, który zdołano zarejestrować w Dolinie Meksyku. Rejon Tlalpan był bardzo dobrym miejscem do założenia wioski, gdyż porastający je las i brzegi jeziora Xochimilco stwarzały dobre warunki do życia, oferując liczne źródła wody, rożne gatunki drzew potrzebnych do budowy domów, żyzną glebę nadającą się pod uprawy i zwierzęta łowne. Już w 2006 roku archeolog Alejandro Meraz Moreno był przekonany, że w rejonie ulicy Guadalupe Victoria zachowały się pozostałości wioski z okresu preklasycznego, co obecnie zostało potwierdzone dzięki nowemu odkryciu. Jimena Rivera Escamilla przekazała, że to wczesne stanowisko było zamieszkiwane na przestrzeni 500 lat, od 700-400 p.n.e. (tzw. faza  Zacatenco) do 400-200 p.n.e. (tzw. faza Ticomán). Była to jedna z wiosek założonych na wschód od Cuicuilco, które w owym czasie rozrastało się i odgrywało znaczącą rolę w regionie. W odniesieniu do okresu preklasycznego w Dolinie Meksyku, specjalistka przypomniała, że w latach 1960-90 prowadzono wykopaliska w Tlatilco, Temamatla, Tlapacoya i Terremote-Tlatenco. W minionym roku natomiast natrafiono na pozostałości z okresu preklasycznego w Zacatenco, w pobliżu Akweduktu Guadalupe, do których dołączyły obecnie prace na terenie Tlalpan.

Pozostałości budowli wzniesionej z kamieni rzecznych (fot. Mauricio Marat, INAH)

Przed dwoma laty Jimena Rivera Escamilla kierowała pracami archeologicznymi w Tlalpan, przy ulicy Benito Juareza 185, gdzie także natrafiono na pozostałości wioski z okresu preklasycznego, przypuszczalnie z około 800 r. p.n.e. (tzw. faza Tetelpan), na co wskazywało datowanie radiowęglowe znalezionej tam ceramiki. Do określania czasu zamieszkiwania ośrodków bierze się również po uwagę charakterystyczne konstrukcje wznoszone z kamieni rzecznych, a przede wszystkim wykopane fosy typowe dla okresu preklasycznego. Mają one kształt butli lub ściętego stożka. Służyły one jako depozyty, magazyny lub groby i często były powtórnie wykorzystywane w powyższych celach. Na terenach w pobliżu UPM zlokalizowano do tej pory ponad 20 takich fos. W sześciu znajdowały się pojedyncze pochówki, w większości osób dorosłych. W dolnej części fosy miały średnice od 1,2-1,5 m do 1,8-2,3 m i były perfekcyjnie wykonane. 

Jedna z fos zachowanych na terenie wioski (fot. Mauricio Marat, INAH)

Jimena Rivera Escamilla podkreśla, że nowe prace wykopaliskowe dostarczają informacji na temat dawnych społeczności, ich rozwoju, zachodzących procesów i relacji społecznych, a wioska z Tlalpan została dodana do mapy osad z okresu preklasycznego w Dolinie Meksyku.