Estagagache - inkaskie Pompeje

Oryginalny artykuł: Conozca la Pompeya peruana: Estagagache

W lutym 1600 r. wybuch wulkanu Huaynaputina zniszczył inkaską cytadelę Estagagache, wzniesioną w rejonie Moquegua, w południowym Peru. Począwszy od 2015 r. prowadzony jest Projekt Huayruro, w ramach którego specjaliści z peruwiańskiego Instytutu Geologii, Górnictwa i Metalurgii (Ingemmet), we współpracy z uczonymi z instytucji naukowych we Francji prowadzą badania dotyczące tej wielkiej tragedii i jej wpływu na infrastrukturę w regionie.

Krater wulkanu Huaynaputina (fot. Andina/Ingemmet)

Jak podaje Jersy Mariño z Ingemmet, erupcja wulkanu Huaynaputina była jedną z pięciu najgwałtowniejszych, zarejestrowanych na naszej planecie w erze chrześcijańskiej i miała siłę sześciu stopni w ośmiostopniowej skali VEI. Zniszczyła wiele mniejszych ośrodków, gdzie zginęło około 1500 osób, ale jej skutki były odczuwalne nie tylko w południowym Peru, ale i w okolicach obecnych La Paz w Boliwii i Arica w Chile.

Pokryte lawą budowle w Estagagache (fot. Andina/Ingemmet)

Zgodnie z informacjami zachowanymi w dawnych kronikach, skutki tragedii były odczuwalne w co najmniej 17 ośrodkach na południu Peru. Zespół kierowany przez Ingemmet zdołał już przebadać trzy z nich: Calicanto, Cojraque i Estagagache. Podczas minionego sezonu prac skoncentrowano się na Estagagache, położonym 16 km na południowy wschód od krateru Huaynaputina, na lewym brzegu rzeki Tambo, na wysokości 2000-2400 m n.p.m.

Pozostałości inkaskich budowli w Estagagache (fot. Andina/Ingemmet)

O dawnych ruinach sporadycznie wspominali archeolodzy w swych raportach, ale gdy badacze z Ingemmet dotarli do Moquegua, tamtejsi mieszkańcy zwrócili im uwagę na pozostałości dawnej cytadeli Inków. Zidentyfikowano ponad 33 budowle o podstawie prostokątnej, stanowiące niegdyś domy mieszkalne i magazyny, a także natrafiono na dwa ogrodzenia na planie okręgu, wzniesione przez Inków z kamienia i gliny. Zachowały się również dawne kanały nawadniające i setki chodników rozmieszczonych na obszarze ponad 4 kilometrów kwadratowych. W pracach wykorzystano georadar, fotografie w podczerwieni i drony.

 Budowle w Estagagache (fot. Andina/Ingemmet)

Badania geologiczne wykazały, że cytadela Estagagache i jej okolice zostały pokryte warstwą pyłu wulkanicznego i pumeksu o grubości 0,5-1 metra. Pod naporem tej warstwy i opadów deszczu zawaliły się dachy budowli. Jest zatem oczywiste, że wybuch wulkanu zniszczył zarówno cytadelę, jak i pozostałe konstrukcje. Po pracach geologów nadszedł teraz czas na wykopaliska archeologiczne. W tej chwili nie można jeszcze potwierdzić, czy w momencie erupcji w Estagagache znajdowali się jego mieszkańcy, czy też zdołali opuścić miejsce po pierwszych oznakach wybuchu lub odczuwaniu aktywności sejsmicznej. Archeolodzy skupią się zatem na budowlach mieszkalnych, gdyż znaleziono tam fragmenty ceramiki.