Xitle nie był pierwszym wulkanem, który zniszczył rejony Copilco

Oryginalny artykuł: Recrean los tuneles de Copilco en exposicion

W muzeum na terenie stanowiska archeologicznego Cuicuilco zorganizowano wystawę poświęconą wynikom badań, które wykazały, że teren Copilco (w tym ośrodek Cuicuilco), leżący na południu obecnego miasta Meksyk był dwukrotnie zniszczony wybuchami wulkanów. Dzięki wykorzystaniu najnowszych technologii, grupa archeologów z Narodowego Instytutu Antropologii i Historii (INAH) przeanalizowała poszczególne warstwy dostępne w siedmiu tunelach otwartych przez Manuela Gamio na początku XX wieku.

Tunele badane przez archeologów INAH (fot. Mauricio Marat, INAH)

Pod warstwą szarego popiołu, który osiadł przed zalaniem lawą Xitle w 280 r. n.e. znajduje się ziemia z okresu pomiędzy erupcjami dwóch wulkanów, a pod nią warstwa czarnej tefry, która okazała się szczególnie ważna dla badań, gdyż nie jest związana z Xitle, lecz z popiołami wyrzucanymi znacznie wcześniej przez inny wulkan. W warstwie tej archeolodzy natrafili na pochodzące z okresu preklasycznego fragmenty ceramiki i figurki kobiet. Jak podkreślają Ignacio Sánchez Alaniz i María del Carmen Solanes Carraro, artefakty te mają ślady spalenia i są całkowicie zaczernione tefrą.

Artefakty znalezione w warstwie tefry (fot. Mauricio Marat, INAH)

Nowe odkrycia zmieniają dotychczasowy pogląd na temat wiosek w rejonie Cuicuilco, których mieszkańcy musieli ostatecznie wyemigrować po erupcji Xitle. Już około 100 r. p.n.e., tamtejsze domy, lasy, wody i pola pokryła gruba warstwa gorącego, ziarnistego popiołu z innego wulkanu, którego jeszcze nie zdołano zidentyfikować. Archeolodzy nie wiedzą jeszcze, jak duży obszar został dotknięty tym żywiołem i będą poszukiwać śladów czarnej tefry w innych miejscach wokół Copilco, co mogłoby pomóc w ustaleniu, gdzie znajdował się ów wulkan.

Fragmenty figurek ceramicznych (fot. Mauricio Marat, INAH)

Pod warstwą tefry znajdują się pozostałości podstaw dawnych budowli. W 1917 roku, Manuel Gamio dotarł do jeszcze głębszej, wapiennej warstwy (tzw. tepetate), gdzie natrafił na pochówki i fosy. Obecnie, dzięki wykorzystaniu georadaru, archeolodzy zidentyfikowali inne anomalie w warstwie, co może wskazywać na większą liczbę pochówków, których odkrycie pozwoliłoby na przeprowadzenie badań genetycznych.