Preinkaska metoda gromadzenia wody deszczowej

Oryginalny artykuł: Tecnica preinca de 1400 anos puede ayudar a que Lima tenga mas reservas de agua

Ponad 1400 lat temu, dawni mieszkańcy prekolumbijskiego Peru potrafili odzyskiwać wodę spływającą z gór w porze deszczowej i pomagającą im przetrwać porę suchą. Słowo amuna, które w języku keczua oznacza „zachowywać, wstrzymywać”, określało jednocześnie system gromadzenia wody dzięki infiltracji. Niektórzy archeolodzy uważają, że metoda ta została wprowadzona przez kulturę Huari około 700 r. n.e., chociaż zdaniem innych uczonych była stosowana przez różne andyjskie wspólnoty rolnicze na przestrzeni wieków.

 Jeden z dawnych kanałów (fot. Forest Trends)

Ten preinkaski system polegał na tym, że w okresie od grudnia do marca spływająca z gór woda była kierowana specjalnie przygotowanymi kanałami do miejsc, gdzie połamane i porowate skały nasiąkały nią niczym gąbka. Filtrowana w ten sposób woda stopniowo i nieprzerwanie zasilała znajdujące się na dole zbiorniki wodne i tym samym zapewniała dostęp do wody w porze suchej.

Zbiornik wodny zasilany przez wodę deszczową spływającą z gór (fot. Forest Trends)

Pomimo upływu czasu amuny są nadal wykorzystywane przez niektóre andyjskie wspólnoty rolnicze. Zgromadzona w ten sposób woda używana jest do nawadniania pól, przy hodowli zwierząt i w życiu codziennym. W Huamantanga (prowincja Canta, Peru), badacze zidentyfikowali około 30 dawnych kanałów, z których 11 nadal funkcjonuje, a miejscowa ludność dba o ich utrzymanie.

Jeden z kanałów wykorzystywany nadal przez miejscowe wspólnoty (fot. Forest Trends)

Od kilku lat uczeni z różnych instytucji w Peru, Ekwadorze, Wielkiej Brytanii, Stanach Zjednoczonych i Malezji prowadzą dokładne badania preinkaskiego systemu gromadzenia wody w Huamantanga, pragnąc ustalić, czy jego ponowne wykorzystanie pozwoliłoby, choćby częściowo, rozwiązać problemy z brakiem wody odczuwalne szczególnie w Limie. Wyniki prac wykazały, że w porze deszczowej można by w ten sposób dostarczyć do Limy 99 milionów metrów sześciennych wody rocznie, co zwiększyłoby zasoby wody w pierwszych miesiącach pory suchej o około 33% i średnio o 7,5% w pozostałych miesiącach.

Jeden z kanałów w Huamantanga (fot. Forest Trends)

Chcąc dokładnie przeanalizować funkcjonowanie prekolumbijskich kanałów, 21 marca, podczas pory deszczowej, badacze wprowadzili do wody barwnik znany jako eozyna, co pozwoliło na prześledzenie trasy pokonywanej przez wody, które spływały z gór i docierały do zbiorników znajdujących się znacznie niżej. Dzięki temu poznano połączenia kanałów, strefy przesiąkania i miejsce zbierania się wody, a w rezultacie okazało się, że woda spływała tam jeszcze w listopadzie, czyli po ośmiu miesiącach.