Podwodne archiwum archeologiczne

Oryginalny artykuł: Crean en el Nevado de Toluca el primer archivo arqueologico in situ para bienes culturales sumergidos

Jezioro Księżyca położone jest we wnętrzu krateru wulkanu Nevado de Toluca (Meksyk), na wysokości ponad 4000 metrów nad poziomem morza. W 2007 roku, w jego wodach o temperaturze około trzech stopni Celsjusza znaleziono 52 wykonane z żywicy kopal przedmioty o przeznaczeniu rytualnym. Obecnie, po zakończeniu trwających 13 lat laboratoryjnych badań interdyscyplinarnych, eksperci z Narodowego Instytutu Antropologii i Historii (INAH) ponownie złożyli wszystkie przedmioty w wodach jeziora. W ten sposób powstało umieszczone in situ podwodne archiwum archeologiczne zatopionych dóbr kulturowych.

Umieszczanie pojemników w wodach Jeziora Księżyca
(fot. Alberto Soto, INAH)

Jak podaje archeolog Iris Hernández Bautista z Projektu Archeologii Podwodnej Nevado de Toluca, większość znalezionych przedmiotów ma kształt stożka (o długości 20-30 cm) lub kuli (wielkości piłki bejsbolowej). Zostały wykonane z żywicy drzewa Bursera bipinnata. Datowanie radiowęglowe wykazało, że pochodzą z lat 1216-1445 i związane są z kulturą Matlatzinca, która kwitła w Dolinie Toluki w latach 1162-1476. Uczeni przygotowali katalog wszystkich zidentyfikowanych przedmiotów, które mogą być w przyszłości ponownie badane z wykorzystaniem nowych technologii. Obecnie wszystkie umieszczone są w specjalnych pojemnikach, a każdy przedmiot został tak zabezpieczony, że jego osłona pozwala na przepływ wody i osadów, ale zapobiega rozkładaniu się żywicy.

Transport pojemników (fot. Alberto Soto, INAH)

Pływanie i nurkowanie w Jeziorze Księżyca jest zabronione i wyjątek stanowią badania naukowe rekomendowane przez władze federalne. Chroniony obszar flory i fauny Nevado de Toluca zajmuje powierzchnię 53 590 hektarów. Od czasów prekolumbijskich było to miejsce o charakterze sakralnym, a na zboczach wulkanu natrafiono na dawne ołtarze i miejsca kultu związane z wodą i żyznością.