Rezultaty nowych badań "drzewa życia" z Pueblo Bonito

Oryginalny artykuł: Chaco Canyon's famous "tree of life" might have just been a bench

Przez ponad sto lat uważano, że w czasach największego rozkwitu Chaco Canyon (w latach 850-1140), na zachodnim dziedzińcu wielkiego domu w Pueblo Bonito (stan Nowy Meksyk, USA) wznosiła się majestatyczna sosna (zwana Drzewem Placu), która symbolizowała „drzewo życia” lub „drzewo świata”, łącząc świat ziemski z niebiańskim i odgrywała dużą rolę w życiu religijnym dawnych mieszkańców. Przedstawiono ją nawet na zdjęciu zamieszczonym w broszurce tamtejszego Parku Narodowego. Jednak nowe badania, którymi kierował Christopher Guiterman (z University of Arizona w Tucson, USA) sugerują, że w rzeczywistości drzewo nie miało żadnego szczególnego znaczenia i nawet nie rosło w tym miejscu. Wyniki prac zostały opublikowane w marcu w czasopiśmie American Antiquity.

Pueblo Bonito z Drzewem Placu (fot. National Park Service)

Uczeni przejrzeli dokumenty o odkryciu pnia drzewa w Pueblo Bonito, zbadali poziom izotopów strontu w próbkach drewna i przeprowadzili analizę przyrostów rocznych słojów drzewa. W latach 20. XX wieku, archeolog Neil Judd (z Smithsonian Institution, USA) prowadził wykopaliska w Pueblo Bonito i chociaż znalazł mający długość sześciu metrów pień drzewa, to nie natrafił na ślady korzeni, które wskazywałyby na to, że drzewo niegdyś faktycznie rosło w tym miejscu. Pomimo to, w swych późniejszych pracach, w latach 50. XX wieku, pominął tę informację i podawał, że Drzewo Placu było ostatnią pozostałością po lesie, który niegdyś porastał tereny Chaco Canyon.

Wielkie domy w Pueblo Bonito (fot. Thomas Sweetnam)

Nowe analizy izotopów strontu i porównanie układu słojów drzew wykazały, że Drzewo Placu (Pinus ponderosa) różni się od drzew sosnowych rosnących wokół Chaco Canyon i odpowiada tym, które spotykane są w Górach Chuska, położonych ponad 50 kilometrów na zachód. Jak podaje Christopher Guiterman, to właśnie z Gór Chuska pochodziło drewno wykorzystywane do budowy wielkich domów w Pueblo Bonito i ogólnie w Chaco Canyon, a kłody były często transportowane z odległości dziesiątek kilometrów. Podczas budowy wielkich domów sprowadzano stamtąd setki tysięcy drewnianych belek.

Poddana badaniom próbka pobrana z Drzewa Placu (fot. Christopher Guiterman)

Badacze przyjrzeli się też ponownie różnym teoriom na temat Drzewa Placu. Niektórzy uczeni sugerowali, że pień drzewa służył jako gnomon i nie można tego wykluczyć. Wzniesiony na placu drewniany słup mógł też być wykorzystywany do wspinania się podczas jakichś ceremonii. Gałęzie i kłody sosny są bowiem nadal używane podczas świąt przez dzisiejszych Indian Pueblo. Jednak mógł to być po prostu drewniany pal przeznaczony do prac przy budowie nowego pomieszczenia lub do zastąpienia zniszczonej belki, do wykonania ławy bądź stanowił drzewo opałowe.