Efekt światła i cienia na piramidzie Majów w Santa Rosa Xtampak

Oryginalny artykuł: Hallan en Campeche fenómeno similar al descenso de Kukulcán de Chichén Itzá

Zgodnie z nowymi badaniami, które przeprowadził meksykański archeolog Florentino García Cruz w majańskim mieście Santa Rosa Xtampak (stan Campeche, Meksyk), na jednej z tamtejszych budowli można w dniach 14 marca i 20 września dostrzec spektakularne zjawisko archeoastronomiczne, podobne do słynnego zstępowania Kukulkana (Pierzastego Węża) na piramidzie w Chichen Itza, choć wcześniejsze o około 300 lat. Florentino García Cruz prowadził obserwacje przez sześć lat, weryfikował dane i przygotowywał dokumentację. W tych dwóch dniach na bocznej stronie schodów padające promienie słońca tworzą 13 trójkątów, chociaż obecnie – z powodu częściowego zniszczenia budowli – widoczne są jedynie cztery. Maksymalny efekt gry światła i cienia pojawia się o godzinie 16.40.

Budowla w Santa Rosa Xtampak, na której 14 marca i 20 września można zaobserwować
efekt światła i cienia (źródło fot.: Diario de Yucatan)

Poza tym, u dołu piramidy, gdzie znajduje się łeb węża, tworzy się cień przypominający profil ludzkiej głowy o cechach typowych dla Majów. Efekt ten sprawia wrażenie, jakby głowa wyłaniała się z paszczy węża. Florentino García Cruz sugeruje, że zjawisko to może odzwierciedlać zstępowanie boga Kukulkana ze świętej góry, reprezentowanej przez piramidę, u stóp której łączy się on z bóstwem kukurydzy i kieruje się w stronę położonego w odległości 600 m sztucznego zbiornika wody (tak zwanej aguada).

Cień ludzkiej głowy pojawiający się u stóp piramidy
(źródło fot.: Diario de Yucatan)

W 2002 roku Renee Lorelei Zapata Peraza, prowadząca prace na terenie Santa Rosa Xtampak, nazwała tę piramidę Świątynią Węża Skolopendry, gdyż dostrzegła jakby odnóża skolopendry wyrzeźbione pod kamiennym cielskiem węża. Jednak po dokładniejszych badaniach Florentino García Cruz ustalił, że nie są to odnóża, ale przedstawienia piór kwezala. Do takiego wniosku doszedł po porównaniu elementów ikonograficznych pochodzących z różnych stanowisk archeologicznych, w tym ze Świątyni Quetzalcoatla w Teotihuacan (Quetzalcoatl to określenie Pierzastego Węża w języku nahuatl, odpowiadającego nazwie Kukulkan w języku Majów), z innych miast Majów i z zachowanych kodeksów. 

Budowla znana do tej pory jako Świątynia Węża Skolopendry (fot. INAH)

Archeolog uważa, że należałoby zmienić nazwę piramidy w Santa Rosa Xtampak na Świątynię Kukulkana. Budowla ta, wzniesiona w latach 800-850, ma podstawę o wymiarach 9,5 metra (na linii wschód-zachód) na 9 metrów (na linii północ-południe). Oryginalnie miała wysokość 15-16 metrów, choć obecnie liczy jedynie 8,5 metra.

O mieście Santa Rosa Xtampak można przeczytać w poście: "Miasta Majów: Santa Rosa Xtampak (stan Campeche, Meksyk)"