W jaskini w Belize odkryto narzędzia Majów do tatuażu

Oryginalny artykuł: Descubren por primera vez herramientas de tatuaje mayas 

Archeolodzy z uniwersytetów w Stanach Zjednoczonych (W. James Stemp, Lorne Voorhis, Cameron S. Griffith, Jaime J. Awe) i Danii (Christophe Helmke) znaleźli głęboko w jaskini Actun Uayazba Kab (Roaring Creek Valley, Dystrykt Cayo) w Belize dwa małe narzędzia kamienne datowane na lata 250-900. Mogą to być najstarsze przybory Majów do robienia tatuaży, jakie kiedykolwiek znaleziono. Przedmioty te mają wydłużony kształt i ostry czubek. Naukowcy uważają, że służyły one do tworzenia trwałych tatuaży poprzez nakłuwanie skóry i wstrzykiwanie pigmentu. Analizując je pod mikroskopem, naukowcy znaleźli ślady zużycia świadczące o wielokrotnym wykorzystaniu, a także pozostałości czarnego pigmentu, prawdopodobnie barwnika uzyskanego z węgla lub sadzy. Wiadomo, że jaskinie to podziemne przestrzenie ściśle związane u Majów zwłaszcza z koncepcjami życia i śmierci, z płodnością, deszczem i wrotami do świata podziemnego, zamieszkiwanego przez przodków i bóstwa. Wydaje się prawdopodobne, że narzędzia te służyły do tatuowania ważnych osób.

Kamienne ostrza odkryte w jaskini Actun Uayazba Kab w Belize
(fot.: W. James Stemp, rysunki: Christophe Helmke)

Ze źródeł historycznych wiemy, że Majowie wykonywali tatuaże, jednak do tej pory nie znaleziono żadnych narzędzi, które mogłyby to potwierdzić. Hiszpanie udokumentowali, że tatuaże były symbolem odwagi u mężczyzn i piękna u kobiet. Składały się one z wizerunków zwierząt, takich jak węże czy orły, a czasami zawierały także glify lub stosowano je jako karę umieszczając tatuaże na twarzach złodziei. Ze względu na wilgotny klimat regionu, w dokumentach archeologicznych nie znaleziono nigdy żadnych śladów tatuaży na skórze, jednak te nowo odkryte narzędzia są namacalnym dowodem tej praktyki. Naukowcy przeprowadzili eksperymenty z użyciem współczesnych replik, które potwierdziły, że podobne artefakty pozwalają na tworzenie tatuaży poprzez precyzyjne nakłuwanie skóry. Ponadto kształt i zużycie wykluczają inne zastosowania, takie jak rzeźbienie w kości lub drewnie. 

Przykłady tatuaży i skaryfikacji w sztuce Majów: a) detal ze Steli 11 z Yaxchilan (Meksyk), pokazujący jeńców z tatuażami lub skaryfikacjami na twarzy, b) Stela 12 z Piedras Negras (Gwatemala),
c) figurka z Pook’s Hill (Belize), d) Nadproże 26 z Yaxchilan,
e) glify wytatuowane na czole postaci przedstawionych na tronie z regionu Usumacinty
(autor fotografii i ilustracji: Christophe Helmke)

Opierając się na kształcie narzędzia, analizie zużycia i zachowanych pozostałościach, autorzy publikacji sugerują, że dwa kamienne ostrza z Actun Uayazba Kab służyły prawdopodobnie do nakłuwania skóry w celu tworzenia tatuaży. Archeolodzy uważają też, że w pewnym stopniu przypuszczenie, iż tatuaże z okresu klasycznego wykonywano poza jaskiniami, znajduje potwierdzenie w obserwacjach tej praktyki wśród Majów. Uczeni zakładają, że aby hiszpańscy kronikarze mogli być świadkami tatuowania, tatuaże musiały być wykonywane w miejscach dla nich dostępnych, czyli z dala od jaskiń i blisko domostw. Z tego powodu badacze sądzą, że narzędzia te zostały rozbite na kawałki podczas rytuału i następnie złożone w jaskini jako dary ofiarne.